Το ποδήλατο είναι πολιτισμός. Αλλά πολιτισμός με εξαθλιωμένους πολίτες δεν υφίσταται…
Ήρθα σε επαφή με την bike culture (όχι δεν είναι ένας άχρηστος βαρύγδουπος όρος – υπάρχει κουλτούρα του ποδήλατου, για την ακρίβεια υπάρχουν και υποκουλτούρες) όταν ήμουν ακόμα στο Γυμνάσιο. Ο ξάδελφος μου είχε ένα BMX και έκανε κόλπα στην πλατεία – θέλοντας να τον μιμηθώ, αγόρασα και εγώ ένα και αυτό ήταν. Κόλλησα για τα καλά. Το πρώτο μου BMX ήταν το GT Vertigo και το δεύτερο (που έχω μέχρι και σήμερα) το Mongoose Villain.
Όταν έκανα τις πρώτες μου βόλτες στην πλατεία συνειδητοποίησα πόσα πολλά παιδιά υπήρχαν με BMX και σύντομα άρχισαν και οι πρώτες «αναγνωριστικές» ερωτήσεις. Αυτές ήταν ένας τρόπος μύησης στη λέσχη των BMXάδων. Ένας τρόπος να ελέγξουν οι υπόλοιποι BMXάδες αν γνωρίζεις το εργαλείο σου και αν «βγάζεις» κανένα κόλπο, να διαπιστώσουν αν σε ενδιαφέρει η φάση ή απλά είσαι «ποζέρι» (ας μου επιτραπεί η αργκό). «Τι ρότορα έχεις;», «Τι μάρκα είναι τα πατάκια σου;», ήταν μερικές βασικές ερωτήσεις. Τα κόλπα που έβγαζαν οι περισσότεροι και έπρεπε οπωσδήποτε να γνωρίζεις και εσύ για να ενταχθείς ήταν το ρολόι, το bunny hop και το grind.
Στην αρχή της επαφής με BMXάδες συχνά δημιουργούνταν εχθρότητες και καβγαδάκια, αλλά πολύ γρήγορα έπιανες φιλίες και έμπαινες στην ουσία των πραγμάτων. Ακόμα και αν ήσουν απόλυτα άσχετος με το BMX, υπήρχε αλληλεγγύη και οι BMXάδες το θεωρούσαν σχεδόν χρέος τους να μεταλαμπαδεύσουν σοφία. Αποτέλεσμα… αρκετοί τραυματισμοί, να ρίξεις καμιά γκόμενα και να κολλήσεις για πάντα με το ποδήλατο. Το ποδήλατο BMX ή οτιδήποτε άλλο είναι κάτι παραπάνω από μέσο μεταφοράς ή διασκέδαση ή ακόμα και άθλημα. Είναι τρόπος ζωής. Και αν το βάλεις στη ζωή σου, πάρα πολύ δύσκολα το βγάζεις.
Από τότε πολλά έχουν αλλάξει. Το ποδήλατο έχει μπει πολύ πιο δυναμικά στην καθημερινότητα των πολιτών. Όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν την κουλτούρα του ποδήλατου ακόμα και σε μεγάλη ηλικία. Μεγάλη πέραση πλέον έχουν τα fixed gear, που τα βλέπεις παντού, αν και τα καλύτερα ποδήλατα, εν γένει, τα βλέπεις στην Μαρίνα Φλοίσβου. Εκεί μαζεύονται design ποδήλατα, BMX, μοτοποδήλατα (με σκελετό τύπου chopper), τα πάντα και είναι όλα πανέμορφα, θες να τα χαζεύεις με τις ώρες. Λίγα πράγματα να γνωρίζεις από ποδήλατο και μπορείς εύκολα να αντιληφθείς ότι πολλοί έχουν δαπανήσει πολλά χρήματα για την απόκτηση του αντικείμενου του πόθου τους.
Το ποδήλατο κάνει καλό και σε σένα και στο περιβάλλον και σε πολλές περιπτώσεις είναι μια καλή λύση στην μετακίνηση (ειδικά αν είσαι άνεργος και δεν έχεις λεφτά να ξοδεύεις στα πανάκριβα εισιτήρια). Όμως όσο πιο πολύ εντάσσεται στην καθημερινότητά μας και στην ελληνική πραγματικότητα, τόσο πιο επιβεβλημένη γίνεται η ανάγκη να κατανοήσουν όλοι όσοι το χρησιμοποιούν, ότι πρέπει να σέβονται πρώτα τον εαυτό τους και μετά τους άλλους, με το να σέβονται το δρόμο (όπως πρέπει φυσικά να τον σέβονται και οι οδηγοί – αλλά εσύ καλύτερα μην περιμένεις από αυτούς, για τη δική σου ασφάλεια). Παρατηρείται έντονα στους δρόμους μια απροσεξία και επικίνδυνη «ελευθερία» από τους ποδηλάτες, που τους θέτει άμεσα σε κίνδυνο, ενώ είναι πολλοί αυτοί που αγνοούν εντελώς τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Είναι ωραίο να θέλουμε να γίνουμε Ολλανδία, αλλά το θέμα χρειάζεται και μια Παιδεία από πίσω για να λειτουργήσει σωστά.
Η τελευταία δράση αναφορικά με το ποδήλατο, είναι οι σταθμοί ενοικίασης κοινόχρηστων ποδηλάτων σε δήμους. Η διαδικασία ενοικίασης περιλαμβάνει εγγραφή μέσω αίτησης στα κέντρα ενοικίασης των δήμων και ύστερα η ενοικίαση με τη χρήση μαγνητικής κάρτας. Ο τρόπος πληρωμής και ο χρόνος χρήσης των ποδηλάτων καθορίζεται από τον εκάστοτε Δήμο, ενώ υπάρχουν ημερήσιες, εβδομαδιαίες, μηνιαίες, τριμηνιαίες και ετήσιες συνδρομές. Τα ποδήλατα αυτά μπορείτε να τα βρείτε στους εξής δήμους της Αθήνας: Αμαρουσίου, Μοσχάτου - Ταύρου, Κερατσινίου - Δραπετσώνας, Νέας Σμύρνης και Μαραθώνα. Kαι στην επικράτεια στους δήμους: Αιγιαλείας, Ακτίου - Βόνιτσας, Ζακύνθου, Καβάλας, Καρδίτσας, Κομοτηνής, Ανατολικής Μάνης, αρχαίας Ολυμπίας, Διδυμοτείχου, Δίου - Ολύμπου, Ναυπακτίας, Ναυπλιέων και Συκυωνίων.
Και σε αυτή την περίπτωση της πολύ καλής αυτής δράσης υπάρχει ένα αλλά. Με την Ελλάδα σε αρκετά κακή κατάσταση, με μια γενικευμένη κρίση και ένα συρρικνωμένο κράτος πρόνοιας, οι κοινωνικές δράσεις που βοηθούν άμεσα τον πολίτη συναντώνται αποκλειστικά στους Δήμους, με βασικές δράσεις τα κοινωνικά ιατρεία, τα κοινωνικά φαρμακεία και φυσικά τα κοινωνικά παντοπωλεία. Τι γίνεται λοιπόν όταν πολλοί δήμοι (συμπεριλαμβανομένων και μερικών από αυτών που έχουν τους σταθμούς ενοικιαζόμενων ποδηλάτων) δεν έχουν αυτές τις πολύ βασικές και απαραίτητες δομές; Ο κόσμος ακούει για τέτοιες προσπάθειες όπως τα ποδήλατα και παρασύρεται, εντυπωσιάζεται και ξεχνάει ότι δεν είναι αυτές οι δράσεις ζωτικές για τον μέσο πολίτη. Είναι μεγάλη μερίδα κόσμου που χρειάζεται τη δωρεάν περίθαλψη και τροφή και οι Δήμοι πρέπει να κάνουν ότι μπορούν για να ικανοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες μπορούν. Το ποδήλατο είναι πολιτισμός. Αλλά πολιτισμός με εξαθλιωμένους πολίτες δεν υφίσταται.
Κείμενο: Νίκος Δασκαλόπουλος
