Αναλυτικά τα αιτήματα και οι προτάσεις που απευθύνουν προς το υπουργείο Παιδείας


Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Η διεξαγωγή των κατατακτηρίων εξετάσεων 2020 - 2021 συνιστά μείζον ζήτημα για την ανώτατη εκπαίδευση που αφορά άμεσα δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχους και τις οικογένειές τους. Το σταθερό νομικό πλαίσιο που εξασφαλίζει την τακτική διεξαγωγή τους (καθώς και η επί δεκαετίες πραγματοποίησή τους) έχει ως αποτέλεσμα οι εξετάσεις να χαίρουν της εμπιστοσύνης του ακαδημαϊκού κόσμου και της κοινωνίας, ενώ αποτελούν σταθερή επιλογή των πτυχιούχων που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Με σκοπό τον περιορισμό του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού, το διάστημα διεξαγωγής των εξετάσεων 2020 - 2021 εύλογα επηρεάστηκε.

Συγκεκριμένα:

Με την υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ.:71342/6.11.2020 Κοινή Υπουργική Απόφαση (Β΄ 4899) θεσπίστηκαν τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού. Ειδικότερα, ως προς τη λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) αποφασίστηκε η λήψη των ακόλουθων μέτρων: Αναστολή κάθε είδους εκπαιδευτικής διαδικασίας με φυσική παρουσία, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης φοιτητών καθώς και αναστολή διενέργειας εξετάσεων με φυσική παρουσία. Τα μέτρα αυτά ισχύουν εφεξής.

Η απόφαση YA 160442/Z1 (ΦΕΚ Β’5200/24.11.20), που εκδόθηκε στη συνέχεια, κρίνεται εξαιρετικά σημαντική, καθώς έδωσε τέλος σε διακινούμενες φήμες και σενάρια. Επίσης διασφαλίζει την υγειονομική ασφάλεια των υποψηφίων αλλά και το αδιάβλητο των εξετάσεων. Επιπρόσθετα θέτει τη διεξαγωγή των εξετάσεων υπό ενιαίο πλαίσιο από το Υπουργείο Παιδείας, κάτι που μας απομακρύνει από τις ανισότητες που θα μπορούσαν να προκύψουν από την κατά βούληση διαχείριση της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης από τμήματα ή ιδρύματα. Εν όψει της ισχύος ως άνω αποφάσεων αναβλήθηκε η διεξαγωγή των προκηρυχθεισών κατατακτηρίων εξετάσεων στα ΑΕΙ όλης της επικράτειας μέχρι νεωτέρας.

Με την από 13.1.2021 ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, διακηρύχθηκε ότι ο χρόνος διεξαγωγής των κατατακτήριων εξετάσεων θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της πανδημίας και θα συζητηθεί στην Επιτροπή των ειδικών. Με την ίδια ανακοίνωση ωστόσο, σημειώθηκε ότι ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των κατατακτηρίων δεν επιτρέπει την εξ αποστάσεως εξέταση τους εξ’ ου και η ειδικότερη συζήτηση περί του θέματος μετετέθη μετά το πέρας της διόρθωσης των γραπτών της εξεταστικής του Ιανουαρίου. Τέλος, με την από 21.2.2021 ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και κατόπιν εισήγησης της επιτροπής των Ειδικών, ορίστηκε ότι η εκπαιδευτική διαδικασία των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών του εαρινού εξαμήνου 2021 θα πραγματοποιηθεί μόνο με τη χρήση μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, χωρίς ωστόσο να χαράσσει έναν σαφή οδικό χάρτη για την διεξαγωγή των κατατακτηρίων εξετάσεων 2020 - 2021.

Ο υποψήφιος των κατατακτηρίων εξετάσεων έχει λάβει μία κομβική απόφαση. Η απόφαση συμμετοχής σε αυτές τις εξετάσεις για κάποιους από εμάς σημαίνει αναστολή της άσκησης κάποιου επαγγέλματος με αποτέλεσμα τη στέρηση εσόδων, για άλλους παράταση διαμονής μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, για άλλους αναγκαία επιλογή και για άλλους όνειρο ζωής. Στην πορεία προς τις εξετάσεις μοιραζόμαστε μαζί με τις οικογένειές μας τις δυσκολίες, την αγωνία και τα όνειρα, υλικά και ηθικά. Όπως κάθε υποψήφιος, έτσι και εμείς, εφόσον αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε στις εξετάσεις, κληθήκαμε να αντεπεξέλθουμε σε μία απαιτητική πολύμηνη προετοιμασία γεμάτη προσδοκίες. Δεδομένης της αυξημένης ετοιμότητας που πρέπει να κατακτήσει ο υποψήφιος το διάστημα πριν τις εξετάσεις, η συντήρηση της ετοιμότητας αυτής είναι επίσης ένα ιδιαίτερα δύσκολο έργο. Η παραμονή μας σε αυτό το στάδιο εδώ και δύο μήνες προσδίδει επιπλέον κούραση, ενώ η αβεβαιότητα γεννά ανασφάλεια, με αποτέλεσμα να απειλείται πλέον σοβαρά η προσπάθειά μας.

Κατανοώντας πλήρως την αναγκαιότητα λήψης μέτρων για την αποφυγή διασποράς του ιού, καθώς και τις ιδιαιτερότητες μια τέτοιας μορφής εξετάσεων που δεν μπορούν παρά να διεξαχθούν διά ζώσης, δεν γίνεται να μην τονίσουμε την αδήριτη ανάγκη μας περί παροχής κάποιων εχεγγύων σχετικά με την έγκαιρη διεξαγωγή των κατατακτηρίων εξετάσεων 2020 - 2021.

Ενισχυτικό, για την ως άνω θέση μας, γεγονός αποτελεί το ότι πολλοί γραπτοί διαγωνισμοί καθώς και εξετάσεις διεξήχθησαν απρόσκοπτα σε όλη την επικράτεια είτε σε περιόδους που τα περιοριστικά μέτρα ήταν εντονότερα είτε πιο χαλαρά. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις Πανελλαδικές Εξετάσεις για το 2020 οι οποίες, αν και αναβλήθηκαν, στη συνέχεια επαναπρογραμματίστηκαν και διεξήχθησαν κανονικά με τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας. Ομοίως και ο Διαγωνισμός Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης καθώς και ο Εισαγωγικός Διαγωνισμός στην Εθνική Σχολή Δικαστών, στους οποίους, μάλιστα, συμμετέχουν υποψήφιοι από όλη την επικράτεια.

Τέλος, ο Διαγωνισμός Πρόσληψης Αξιωματικών Στρατιωτικών Δικαστικών Γραμματέων διενεργήθηκε από 1η έως 5η/2/2021, ενώ τα μέτρα απαγόρευσης μετακίνησης μεταξύ νομών τελούσαν ακόμα σε ισχύ. Γεννώνται, λοιπόν, ζητήματα τόσο ως προς την αρχή της ισότητας όσο και της ασφάλειας δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, εδώ και μήνες διαπιστώνουμε ότι το μέχρι πρότινος και επί χρόνια σταθερό διάστημα διεξαγωγής των κατατακτηρίων εξετάσεων μετατίθεται αορίστως, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε ενώπιον μίας έωλης και απολύτως αβέβαιης κατάστασης για την οποία κανένας κρατικός φορέας δεν είναι σε θέση να μας καθησυχάσει. Επιπλέον, εφόσον οι ως άνω αναφερόμενες εξετάσεις και διαγωνισμοί έχουν διεξαχθεί είτε στο πλαίσιο των παρόντων είτε των προγενέστερων μέτρων, η αρχή της ισότιμης μεταχείρισης επιβάλλει την απεμπλοκή των κατατακτηρίων εξετάσεων από τις εξετάσεις των προπτυχιακών φοιτητών και γενικότερα άλλων εξετάσεων με διαφορετικά χαρακτηριστικά που διενεργούνται στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τον ορισμό του διαστήματος διεξαγωγής των εξετάσεων αμέσως μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης μεταξύ των νομών.

Περαιτέρω δε, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί ο μικρός αριθμός των υποψηφίων για τις κατατακτήριες εξετάσεις κάθε τμήματος συγκριτικά με τον αριθμό των προπτυχιακών φοιτητών (μεσοσταθμικά 4%), η διαθεσιμότητα χώρων αλλά και το γεγονός ότι οι εξετάσεις μπορούν να περιοριστούν σε ελάχιστο αριθμό ημερών για το κάθε τμήμα είναι παράγοντες που διευκολύνουν την τήρηση των μέτρων. Εν όψει των ανωτέρω, και υπό τους όρους α) της άρσης των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης μεταξύ των νομών και β) της διεξαγωγής των εξετάσεων με όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας (τήρηση αποστάσεων, συγκεκριμένος αριθμός υποψηφίων, χρήση μάσκας και οτιδήποτε άλλο κρίνεται αναγκαίο) ΖΗΤΟΥΜΕ την απεμπλοκή των κατατακτηρίων εξετάσεων από τις εξετάσεις των προπτυχιακών φοιτητών και γενικότερα άλλων εξετάσεων που διενεργούνται στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τον ορισμό του διαστήματος διεξαγωγής των εξετάσεων αμέσως μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης μεταξύ των νομών.

Οι κατατακτήριες εξετάσεις στα Πανεπιστήμια της χώρας είχαν προγραμματιστεί να διεξαχθούν από 1 έως 20 Δεκεμβρίου, αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας. Η επιλογή των υποψηφίων για κατάταξη πτυχιούχων γίνεται αποκλειστικά με κατατακτήριες εξετάσεις με θέματα ανάπτυξης σε τρία μαθήματα, όπως ειδικότερα ορίζεται στον Εσωτερικό Κανονισμό του οικείου Α.Ε.Ι.

Το εξάμηνο κατάταξης πτυχιούχων σε Τμήμα ορίζεται στον Εσωτερικό Κανονισμό του οικείου Α.Ε.Ι.  και δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο του 7ου εξαμήνου για Τμήματα Σχολών εξαετούς φοίτησης ή του 5ου εξαμήνου για πενταετή ή τετραετή φοίτηση. Με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος υποδοχής οι κατατασσόμενοι απαλλάσσονται από την εξέταση μαθημάτων ή ασκήσεων του προγράμματος σπουδών του Τμήματος αυτού που διδάχθηκαν πλήρως ή επαρκώς στο Τμήμα ή τη Σχολή προέλευσης.

Με την ίδια απόφαση, οι κατατασσόμενοι υποχρεώνονται να εξεταστούν σε μαθήματα ή ασκήσεις, τα οποία σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών κρίνεται ότι δεν διδάχθηκαν πλήρως ή επαρκώς στο Τμήμα ή τη Σχολή προέλευσης. Σε κάθε περίπτωση οι κατατασσόμενοι απαλλάσσονται από την εξέταση των μαθημάτων στα οποία εξετάστηκαν για την κατάταξή τους, εφόσον τα μαθήματα αυτά αντιστοιχούν σε μαθήματα του Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος υποδοχής.

Επιτροπή Κατατάξεων

Η κατάταξη πτυχιούχων πραγματοποιείται από την Επιτροπή Κατατάξεων η οποία είναι επταμελής και συγκροτείται με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος του Πανεπιστημίου ή του Τ.Ε.Ι. ή της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Η Επιτροπή αποτελείται από τον Πρόεδρο του Τμήματος του Πανεπιστημίου, του Τ.Ε.Ι. ή της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. και από έξι (6) καθηγητές, ως μέλη. Τα μέλη της Επιτροπής πρέπει να είναι του ιδίου Τμήματος και ανά δύο να διδάσκουν το γνωστικό αντικείμενο κάθε εξεταζόμενου μαθήματος ή συγγενές γνωστικό αντικείμενο.

Σε περίπτωση έλλειψης μέλους ή μελών, είναι δυνατός ο ορισμός μέλους ή μελών της Επιτροπής από άλλο Τμήμα του ιδίου Πανεπιστημίου, Τ.Ε.Ι. ή Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. που διδάσκουν το ίδιο ή συγγενές γνωστικό αντικείμενο ή σε περίπτωση που δεν επαρκούν, άλλου Ιδρύματος.

Η Επιτροπή Κατατάξεων οφείλει να διασφαλίζει τη διαφάνεια και το αδιάβλητο της διαδικασίας.

Διαδικασία επιλογής θεμάτων

Τα μέλη της Επιτροπής Κατατάξεων προσέρχονται δύο (2) ώρες πριν την έναρξη της εξέτασης κάθε εξεταζόμενου μαθήματος στο χώρο διενέργειας της εξέτασης.

Τα δύο μέλη της Επιτροπής που διδάσκουν το γνωστικό αντικείμενο ή συγγενές γνωστικό αντικείμενο που εξετάζεται κάθε φορά προτείνουν από κοινού τουλάχιστον έξι (6) θέματα και η Επιτροπή επιλέγει τρία (3) από αυτά. Στη συνέχεια ακολουθεί κλήρωση για την επιλογή ενός (1) θέματος για κάθε εξεταζόμενο μάθημα. Το θέμα που κληρώνεται καταγράφεται σε ηλεκτρονική μορφή, αναπαράγεται και διανέμεται στους εξεταζόμενους.

Τρόπος διεξαγωγής εξετάσεων

α) Στις αίθουσες όπου θα διενεργηθούν οι κατατακτήριες εξετάσεις λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αδιάβλητη διεξαγωγή τους. Στην είσοδο κάθε αίθουσας εξετάσεων αναρτάται ονομαστικός κατάλογος των υποψηφίων.

β) Για την εξακρίβωση της ταυτότητας κάθε υποψηφίου προσκομίζεται από αυτόν δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ή άλλο επίσημο δημόσιο έγγραφο πιστοποίησης της ταυτότητάς του.

γ) Κατά την πρώτη ημέρα των εξετάσεων οι υποψήφιοι υποχρεούνται να βρίσκονται στο χώρο των εξετάσεων μία (1) ώρα νωρίτερα. Τις υπόλοιπες ημέρες, υποχρεούνται να προσέρχονται μισή ώρα (30 λεπτά) νωρίτερα.

δ) Χρωματιστά μελάνια, εκτός του μπλε και του μαύρου, και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο αναγνώρισης στο γραπτό δοκίμιο αποκλείουν το γραπτό από τη βαθμολόγηση.

ε) Κάθε υποψήφιος που εγκαταλείπει την αίθουσα παραδίδει το γραπτό του και δεν έχει δικαίωμα να επανέλθει για τη συνέχιση της εξέτασης. Κατ' εξαίρεση, μόνο για λόγους υγείας επιτρέπεται ολιγόλεπτη εγκατάλειψη της αίθουσας και μόνο με τη συνοδεία επιτηρητή.

στ) Δεν επιτρέπεται να εισέλθει ο υποψήφιος στην αίθουσα των εξετάσεων έχοντας μαζί του βιβλία, τετράδια, σημειώματα ή άλλα αντικείμενα εκτός από αυτά που επιτρέπονται σύμφωνα με τις οδηγίες της Επιτροπής Κατατάξεων. Σε αυτόν που αρνείται να παραδώσει τα απαγορευμένα αντικείμενα, ο επιτηρητής που ελέγχει την προσέλευση των υποψηφίων απαγορεύει την είσοδο. Ο εξεταζόμενος που έχει μαζί του σημειώσεις σχετικές με το εξεταζόμενο μάθημα ή αντικείμενο άλλο από αυτά που επιτρέπονται ή αντιγράφει ή αποπειράται να αντιγράψει ή χρησιμοποιεί κάθε είδους μέσο υποκλοπής ή συνεργεί στην τέλεση τέτοιων πράξεων αποκλείεται εντελώς από τις εξετάσεις του συγκεκριμένου μαθήματος. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος αναγράφει στο δοκίμιο απρεπείς εκφράσεις, το δοκίμιό του αποκλείεται από τη διαδικασία βαθμολόγησης. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται οι υποψήφιοι να φέρουν μαζί τους κινητά τηλέφωνα ή ηλεκτρονικές συσκευές οποιασδήποτε μορφής. Ο υποψήφιος που δολιεύει με οποιοδήποτε τρόπο ή εμποδίζει με ανυπακοή ή αταξία την ομαλή διεξαγωγή των εξετάσεων αποκλείεται από την περαιτέρω εξέταση στο συγκεκριμένο μάθημα.

ζ) Στο γραπτό δοκίμιο, οι ενδείξεις με τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου ελέγχονται από τους επιτηρητές και καλύπτονται από τον ίδιο τον υποψήφιο με την ευθύνη των επιτηρητών κατά τρόπο απόλυτο και αδιαφανή, την ώρα που παραδίδεται κάθε γραπτό δοκίμιο.

η) Οι επιτηρητές μεταφέρουν τα γραπτά δοκίμια των υποψηφίων και τα παραδίδουν στην Επιτροπή Κατατάξεων που είναι υπεύθυνη για την ασφάλειά τους. Δεν επιτρέπεται να παραδοθούν τα δοκίμια στους δύο βαθμολογητές ταυτόχρονα ή στο δεύτερο βαθμολογητή πριν να έχει καλυφθεί ο βαθμός του πρώτου βαθμολογητή. Η κάλυψη του βαθμού γίνεται από υπάλληλο που θα οριστεί από την Επιτροπή Κατατάξεων.

θ) Η διάρκεια εξέτασης κάθε μαθήματος, καθώς και τυχόν υλικό που πρέπει να έχει ο υποψήφιος για την εξέταση, καθορίζονται με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος του Πανεπιστημίου ή του Τ.Ε.Ι. ή της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. και ανακοινώνονται τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν τη διεξαγωγή της εξέτασης.

ι) Επανεξέταση ή αναθεώρηση των γραπτών δοκιμίων των υποψηφίων δεν επιτρέπεται. Οι υποψήφιοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα γραπτά δοκίμιά τους το οποίο περιλαμβάνει και τη χορήγηση σε αυτούς των αιτηθέντων αντιγράφων τους. Τα γραπτά δοκίμια των υποψηφίων φυλάσσονται στο αρχείο του Τμήματος για τουλάχιστον ένα (1) έτος μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και κατόπιν με ευθύνη της Επιτροπής Κατατάξεων συντάσσεται σχετικό πρακτικό και καταστρέφονται.

ια) Η Επιτροπή Κατατάξεων ανακοινώνει τα αποτελέσματα των εξετάσεων και τα αναρτά στην επίσημη ιστοσελίδα του Ιδρύματος.

ιβ) Η Γραμματεία του Τμήματος του Πανεπιστημίου ή του Τ.Ε.Ι. ή Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε., ανακοινώνει τις ημερομηνίες εγγραφής των κατατασσόμενων.

ιγ) Συνοπτική παρατήρηση για τον αποκλεισμό και η ένδειξη μηδέν (0) αντί βαθμού, αναγράφεται στα γραπτά δοκίμια όσων αποκλείστηκαν σε ένα ή περισσότερα μαθήματα.