Φοιτητές: Δυνατότητα να καθίστανται πτυχιούχοι και να τους χορηγηθεί βεβαίωση περάτωσης σπουδών χωρίς να είναι απαραίτητη η συμπλήρωση των οκτώ εξαμήνων της ελάχιστης φοίτησης, ανοίγει, υπό προϋποθέσεις, με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους


Βεβαίωση Περάτωσης Σπουδών όχι μόνο εν αναμονή της ορκωμοσίας αλλά ακόμα και ένα εξάμηνο νωρίτερα από την απονομή του πτυχίου, μπορούν να λάβουν οι φοιτητές, εφόσον έχουν εκπληρώσει όλες τις ακαδημαϊκές/εκπαιδευτικές υποχρεώσεις του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών.

Η εξέλιξη αυτή προκύπτει από  γνωμοδότηση που παρουσιάζει σήμερα το alfavita.gr. H γνωμοδότηση αφορά όλους τους φοιτητές αλλά ιδίως όσους αποφοιτούν από Τμήμα στο οποίο εισήχθησαν με κατατακτήριες εξετάσεις, την οποία εξέδωσε στις αρχές του Δεκεμβρίου το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (από την πάρεδρο του ΝΣΚ κ.Σταυρούλα Ι. Μπανάκου) κατόπιν ερωτημάτων που έθεσε το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ)

Η Βεβαίωση (ή και Πιστοποιητικό) Περάτωσης Σπουδών η οποία και ενέχει θέση πτυχίου μέχρι να γίνει η ορκωμοσία, αποτελεί νομικό αποδεικτικό στοιχείο φοίτησης και ζητείται σε πολλές περιπτώσεις από υπηρεσίες του Δημοσίου, την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και άλλους φορείς. Στην περίπτωση των εκπαιδευτικών, τα Πιστοποιητικά Ολοκλήρωσης Σπουδών (αντί Πτυχίων) που χορηγούν οι Γραμματείες των Πανεπιστημίων δύνανται να ληφθούν υπόψη και για αναγνώριση και από τα υπηρεσιακά συμβούλια αρκεί σε αυτά να εμφανίζονται ο βαθμός του πτυχίου, η αναλυτική βαθμολογία των μαθημάτων, κα. Χρησιμεύουν ακόμα για εγγραφή σε επιμελητήρια και συλλόγους, όπως λχ ο ΔΣΑ που έχει αποφασίσει παλαιότερα να εγγράφει ασκούμενους δικηγόρους με προσκόμιση στο Τμήμα Ασκουμένων του Συλλόγου, πέραν των λοιπών προβλεπόμενων δικαιολογητικών (αίτηση + βεβαίωση έναρξης άσκησης) αντί του πτυχίου, βεβαίωση του οικείου πανεπιστημίου ότι ολοκλήρωσαν επιτυχώς τις σπουδές τους.

Να σημειωθεί πάντως ότι το θέμα δεν αφορά μόνο τους φοιτητές με κατακτήριες αλλά όλους, καθώς υπάρχει και άλλη γνωμοδότηση του ΝΣΚ το 2019 για ανάλογο ζήτημα (ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΔΩ) η οποία μάλιστα δεν περιορίζει την χορήγηση βεβαίωσης περάτωσης σπουδών σε ένα εξάμηνο πριν, αλλά έδωσε δυνατότητα χορήγησης ακόμα και στη λήξη του 6ου εξαμήνου.  Ας δούμε όμως αναλυτικά τη νέα γνωμοδότηση:

Η ερώτηση

Η ερώτηση που έθεσε το ΠΑΔΑ στο ΝΣΚ, ήταν η εξής: Μπορεί να χορηγηθεί βεβαίωση περάτωσης σπουδών σε προπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής της Σχολής Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, οι οποίοι κατά την έναρξη του 7ου (χειμερινού) εξαμήνου των σπουδών τους, έχουν εκπληρώσει όλες τις ακαδημαϊκές/εκπαιδευτικές υποχρεώσεις του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών του Τμήματος, στο οποίο η ελάχιστη διάρκεια φοίτησης είναι οκτώ (8) εξάμηνα;

Το ιστορικό

Οι προπτυχιακοί φοιτητές Β.Κ. και Β.Π. εισήχθησαν στο Τμήμα με τη διαδικασία των κατατακτήριων εξετάσεων κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 στο β΄ εαρινό εξάμηνο και με την με αριθμ. 7/29-05-2019 Πράξη της Συνέλευσης του Τμήματος απαλλάχθηκαν από την εξέταση 16 και 21 μαθημάτων αντίστοιχα. Με τα από 13.9.2021 και 27.9.2021 ηλεκτρονικά τους μηνύματα στη Γραμματεία του Τμήματος οι ανωτέρω φοιτητές αιτήθηκαν αντίστοιχα τη χορήγηση βεβαίωσης ότι έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους και έχουν καταστεί πτυχιούχοι, δεδομένου ότι έχουν εξεταστεί επιτυχώς στο σύνολο των μαθήματων που προβλέπονται από το πρόγραμμα σπουδών. Στα σχετικά αιτήματα τους η Γραμματεία του Τμήματος απάντησε με τα υπ’ αριθ. πρωτ. 70372/13-09-2021 και 75873/27-09-2021 έγγραφα αντίστοιχα, αποστέλλοντας τα Δελτία Βαθμολογίας τους με την υποσημείωση ότι δεν μπορούν να ανακηρυχθούν πτυχιούχοι, διότι βρίσκονται στο 7ο εξάμηνο σπουδών και σύμφωνα με το άρθρο 50 του Εσωτερικού Κανονισμού του Ιδρύματος (Β΄ 4621/21-10-2020) πρέπει να συμπληρώσουν τέσσερα (4) ακαδημαϊκά έτη σπουδών κατανεμημένα σε οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Λόγω μη ικανοποίησης των ανωτέρω αιτημάτων τους, οι φοιτητές απέστειλαν διαδοχικά ηλεκτρονικά μηνύματα στη Γραμματεία του Τμήματος, υποστηρίζοντας ότι φοιτητής Α.Ε.Ι., ο οποίος έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες από το άρθρο 33 παρ. 12 του ν. 4009/2011 (ΦΕΚ Α’ 195) προϋποθέσεις, καθίσταται πτυχιούχος χωρίς να απαιτείται προς τούτο η συμπλήρωση των οκτώ (8) εξαμήνων της ελάχιστης φοίτησης. Προς επίρρωση της ως άνω θέσης τους οι αιτούντες συνυπέβαλλαν την υπ΄ αριθμ. 195/2019 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ζητώντας παράλληλα από το Τμήμα να επανεξετάσει το αίτημα τους και να τους χορηγήσει βεβαίωση περάτωσης σπουδών.

Όμοιο αίτημα υπέβαλε ηλεκτρονικά την 19.10.2021 η φοιτήτρια Σ.Β., η οποία επίσης εισήχθη στο Τμήμα με τη διαδικασία των κατατακτήριων εξετάσεων κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 στο β΄ εαρινό εξάμηνο και με την με αριθμ. 7/29-05-2019 Πράξη της Συνέλευσης του Τμήματος απαλλάχθηκε από την εξέταση 14 μαθημάτων. Κατόπιν των ανωτέρω ο Πρύτανης του Π.Α.Δ.Α., με το με αριθ. 105635/24.11.2021 έγγραφό του έθεσε το ερώτημα αν υφίσταται υποχρέωση του Τμήματος να εκδώσει βεβαίωση περάτωσης σπουδών για τους ανωτέρω φοιτητές, παρ’ ότι δεν έχουν συμπληρώσει την ελάχιστη διάρκεια φοίτησης των οκτώ (8) εξαμήνων. Με το με αριθ. πρωτ. 107946/29.11.2021 συμπληρωματικό έγγραφό της η Προϊσταμένη της Γραμματείας του Τμήματος βεβαιώνει ότι οι ανωτέρω φοιτητές έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο αριθμό των 240 πιστωτικών μονάδων.

Η ερμηνεία του ΝΣΚ: Πτυχιούχοι και πριν τη χορήγηση πτυχίου

Όπως έχει παγίως κριθεί, υπό το προϊσχύον καθεστώς των διατάξεων του ν. 1268/1982, ιδίως δε του άρθρου 25 παρ. 12 αυτού, ο φοιτητής παίρνει το πτυχίο του από την ημερομηνία κατά την οποία ο αρμόδιος εξεταστής του τελευταίου, απαιτούμενου για τη λήψη του πτυχίου του, μαθήματος, σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών, βεβαιώνει ότι εξετάσθηκε επιτυχώς στο μάθημα αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι έχει συγκεντρώσει τον προβλεπόμενο από το πρόγραμμα αυτό αριθμό διδακτικών μονάδων, δηλαδή ο φοιτητής γίνεται πτυχιούχος από την ολοκλήρωση των σπουδών του και πριν ακόμη τη χορήγηση σ΄ αυτόν του εγγράφου του πτυχίου του (ΣτΕ 366/1994, 705/1999, 2732/2005, 1198/2006 σκ. 6, 315/2014). Η προϋπόθεση αυτή έπρεπε να συντρέχει σωρευτικά με τη συμπλήρωση ελάχιστου χρόνου φοίτησης (διάρκειας, υπό την ισχύ του ν. 1268/1982, οκτώ ή δέκα ή δώδεκα εξαμήνων, ανάλογα με τη Σχολή και στη συνέχεια, υπό την ισχύ του νόμου 3549/2007, διάρκειας, αντιστοίχως, επτά ή εννέα ή έντεκα εξαμήνων), καθώς και με τη συμπλήρωση, μετά την ισχύ του ν. 3374/2005, του απαιτούμενου αριθμού πιστωτικών μονάδων (ΔΕΦ Αθηνών 1348, 1349/2014).

Με το υφιστάμενο καθεστώς του ν.4009/2011, και ειδικότερα με τη διάταξη του άρθρου 33 παρ. 12 του νόμου αυτού η ολοκλήρωση των προπτυχιακών σπουδών και η λήψη πτυχίου εξαρτάται από την επιτυχή εξέταση στο σύνολο των προβλεπόμενων μαθημάτων του προγράμματος σπουδών και τη συγκέντρωση του απαιτούμενου αριθμού πιστωτικών μονάδων, ο οποίος σύμφωνα με την αρχική ρύθμιση της διάταξης του εδαφίου α της παραγράφου 2 του άρθρου 30 του ίδιου νόμου ανερχόταν σε 180 πιστωτικές μονάδες και στη συνέχεια μετά την αντικατάσταση της με το εδάφιο α της παραγράφου 9 του άρθρου 19 του ν. 4521/2018 με έναρξη ισχύος από το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 σε 240 πιστωτικές μονάδες, κατανεμημένες σε εξήντα πιστωτικές μονάδες για κάθε έτος και τριάντα ανά τρίμηνο, όπου οι πιστωτικές μονάδες εκφράζουν το φόρτο εργασίας που απαιτείται για την ολοκλήρωση των στόχων ενός ακαδημαϊκού προγράμματος από κάθε φοιτητή ή σπουδαστή.

Πώς αποτιμάται ο φόρτος εργασίας 

Ειδικότερα ο φόρτος εργασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην διάταξη του άρθρου 14 παρ.3 του ν.3374/2005 και στο άρθρο 1 παρ.1 της με αριθ. Φ5/89656/Β3/13.8.2007 απόφασης της Υπουργού Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων που εκδόθηκε κατ΄εξουσιοδότηση της παρ.6 του νόμου αυτού συνίσταται στο χρόνο που υπολογίζεται ότι χρειάζεται να δαπανήσει κατά μέσο όρο ένας φοιτητής για να ολοκληρώσει επιτυχώς όλες τις προγραμματισμένες εκπαιδευτικές διαδικασίες και να επιτύχει τα μαθησιακά αποτελέσματα που καθορίζονται εκάστοτε επακριβώς για κάθε επιμέρους αυτοτελές εκπαιδευτικό στοιχείο ή δραστηριότητα του προγράμματος σπουδών, όπως η παρακολούθηση παραδόσεων, φροντιστηριακών ασκήσεων ή εργαστηρίων, η συμμετοχή σε σεμινάρια, η ανεξάρτητη ιδιωτική μελέτη, η προετοιμασία εργασιών, η πρακτική άσκηση, η συμμετοχή σε εξετάσεις, η εκπόνηση πτυχιακής ή διπλωματικής εργασίας κ.α..Όπως έχει γίνει δεκτό με την ανωτέρω διάταξη μεταβλήθηκε από 6.9.2011 κατά τρόπο ευμενέστερο το νομικό καθεστώς ολοκλήρωσης των σπουδών, αφού αποσυνδέθηκε από τον ελάχιστο χρόνο φοίτησης και εξαρτάται μόνο από την επιτυχή εξέταση των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών και τη συγκέντρωση του απαιτούμενου αριθμού των πιστωτικών μονάδων (ΔΕΑ 1348/2014, 1349/2014, ΝΣΚ 195/2011). Περαιτέρω καθό μέρος προβλέφθηκε από το άρθρο 34 του ίδιου νόμου ότι με τον Εσωτερικό Κανονισμό δύναται να καθοριστούν, μεταξύ άλλων, οι προϋποθέσεις για την απονομή τίτλου σπουδών, η τυχόν υποχρεωτική παρακολούθηση συγκεκριμένων μαθημάτων, ο ανώτατος αριθμός πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχούν στα μαθήματα στα οποία μπορεί να εγγραφεί κάθε φοιτητής ανά εξάμηνο, ο χαρακτηρισμός των μαθημάτων και τα τυχόν προαπαιτούμενα μαθήματα, καθώς και η σειρά των μαθημάτων στα οποία μπορούν να εγγραφούν οι φοιτητές, παρασχέθηκε η ευχέρεια στη Διοίκηση των Ιδρυμάτων να ρυθμίσουν κατά τέτοιο τρόπο τα προγράμματα σπουδών ώστε η επιτυχή ολοκλήρωσή τους να προϋποθέτει και τη συμπλήρωση του τυπικού χρόνου φοίτησης (λ.χ. να μην επιτρέπεται η δήλωση μαθημάτων προχωρημένων εξαμήνων).

Τι προβλέπεται για τη λήψη πτυχίου στο ΠΑΔΑ

Στην προκειμένη περίπτωση με τον Εσωτερικό Κανονισμό του Π.Α.Δ.Α, προβλέφθηκε ότι για τη λήψη του Πτυχίου/Διπλώματος ο φοιτητής θα πρέπει αθροιστικά να έχει α) εξεταστεί επιτυχώς στο σύνολο των μαθημάτων (υποχρεωτικών ή υποχρεωτικών κατ’ επιλογήν, επιλογής), β) συμπληρώσει τον προβλεπόμενο αριθμό Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), 240 για Προγράμματα Σπουδών Τμημάτων με διάρκεια φοίτησης 4 έτη και 300 για Προγράμματα Σπουδών Τμημάτων με διάρκεια φοίτησης 5 έτη, γ) ολοκληρώσει την εκπόνηση πτυχιακής/διπλωματικής εργασίας ή την Πρακτική Άσκηση, στην περίπτωση που τα ανωτέρω προβλέπονται στο Πρόγραμμα Σπουδών του οικείου Τμήματος και δ) ικανοποιήσει τυχόν επιπλέον προϋποθέσεις που έχουν καθορισθεί από τη Συνέλευση του οικείου Τμήματος (άρθρο 42). Η προβλεπόμενη στο άρθρο 50 ελάχιστη διάρκεια των Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών των Τμημάτων των Σχολών Δημόσιας Υγείας, Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, Επιστημών Τροφίμων, Επιστημών Υγείας και Πρόνοιας και Εφαρμοσμένων Τεχνών και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής σε τέσσερα (4) Ακαδημαϊκά έτη, αποτελεί τον τυπικό χρόνο φοίτησης, ο οποίος συνδέεται με την προσαρμογή και διάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών στα οχτώ (8) αντίστοιχα ακαδημαϊκά εξάμηνα (άρθρο 2 παρ.2 του ν.4521/2018), χωρίς ωστόσο η συμπλήρωση του τυπικού χρόνου φοίτησης να αποτελεί από μόνη της μια επιπλέον προϋπόθεση, για την ολοκλήρωση των σπουδών του φοιτητή. Το γεγονός ωστόσο ότι προϋπόθεση για την συμμετοχή του φοιτητή στις εξετάσεις μαθημάτων είναι η προηγούμενη δήλωση των μαθημάτων παρακολούθησης τόσο κατά το εαρινό όσο και κατά το χειμερινό εξάμηνο (άρθρο 52), η οποία τελεί σε εξάρτηση τόσο από την αλληλουχία των μαθημάτων (προαπαιτούμενα-εξαρτώμενα) όσο και από το ανώτατο όριο συνολικών ωρών μαθημάτων που μπορεί να επιλέξει ο φοιτητής εβδομαδιαίως (άρθρο 53), αποτελεί εξισορροπητικό παράγοντα μεταξύ του προβλεπόμενου τυπικού χρόνου φοίτησης που ορίζεται στο άρθρο 2 παρ.2 του ν.4521/2018 και στο άρθρο 50 του Εσωτερικού Κανονισμού του Π.Α.Δ.Α και της δυνατότητας ολοκλήρωσης της φοίτησης χωρίς την προϋπόθεση της συμπλήρωσης ελάχιστου χρόνου φοίτησης, σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ.12 του ν.4009/2011 και το άρθρο 42 του Εσωτερικού Κανονισμού, αφού εύλογα περιορίζεται η ευχέρεια του φοιτητή να δηλώνει απεριόριστα μαθήματα προχωρημένων εξαμήνων προκειμένου να συντομεύσει το χρόνο ολοκλήρωσης των σπουδών του.

Φοιτητές που εγγράφονται με κατατακτήριες

Ειδικά όμως για τους εισαγόμενους με κατατακτήριες εξετάσεις φοιτητές, δεδομένου ότι εναπόκειται στην ευχέρεια της Συνέλευσης του Τμήματος, αφενός να καθορίσει την εισαγωγή τους σε προχωρημένο εξάμηνο (και μέχρι το 5ο εξάμηνο σπουδών για Προγράμματα τετραετούς φοίτησης), αφετέρου να τους απαλλάξει από την εξέταση τόσο των μαθημάτων στα οποία εξετάστηκαν για την κατάταξή τους, όσο και των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών του Τμήματος, τα οποία διδάχθηκαν πλήρως ή επαρκώς στο Τμήμα προέλευσης, εφόσον δεν προβλέπεται ως προϋπόθεση για την ολοκλήρωση των σπουδών τους ελάχιστος χρόνος φοίτησης, ο χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών τους διαμορφώνεται ανάλογα με τον αριθμό των μαθημάτων που θα τους αναγνωριστούν και το εξάμηνο στο οποίο θα εισαχθούν. Στην προκειμένη περίπτωση οι φοιτητές, τους οποίους αφορά το ερώτημα, φέρονται εισαχθέντες με κατατακτήριες στο β΄εαρινό εξάμηνο του έτους 2018- 2019 και κατά την εισαγωγή τους αναγνωρίστηκαν από τη Συνέλευση του Τμήματος στον καθένα από αυτούς 21, 16 και 14 μαθήματα αντίστοιχα. Συνεπώς καθίσταται εύλογη και αναμενόμενη η ολοκλήρωση της φοίτησής τους σε χρόνο μικρότερο από τον τυπικό χρόνο φοίτησης και δη στο τέλος του έκτου (6ου) εξαμήνου, χωρίς η μη συμπλήρωση του τυπικού χρόνου φοίτησης να αποτελεί κώλυμα, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, για τη χορήγηση βεβαίωσης περάτωσης των σπουδών τους.

Η τελική απάντηση του ΝΣΚ

Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων η απάντηση επί του τεθέντος ερωτήματος είναι ότι: οι φοιτητές στους οποίους αναφέρεται το ερώτημα, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 42 του Εσωτερικού Κανονισμού του Π.Α.Δ.Α, καθίστανται πτυχιούχοι και μπορεί να τους χορηγηθεί βεβαίωση περάτωσης σπουδών, χωρίς να είναι απαραίτητη η συμπλήρωση των οκτώ (8) εξαμήνων της ελάχιστης φοίτησης.

Πηγή: www.alfavita.gr