ΕΚΠΑ: Πρωτοφανές άλμα ανόδου στις διεθνείς κατατάξεις

Επιβεβαιώνεται η διεθνής αναγνώριση του Ε.Κ.Π.Α., μεταξύ όλων των Πανεπιστημίων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης

Πολύ σημαντικές διακρίσεις για το Ε.Κ.Π.Α. επιφύλασσαν οι δημοσιεύσεις των αποτελεσμάτων τεσσάρων έγκυρων παγκόσμιων κατατάξεων Πανεπιστημίων, οι οποίες επιβεβαιώνουν τη διεθνή αναγνώριση του Ε.Κ.Π.Α., αλλά και την πρωτοκαθεδρία του όχι μόνο μεταξύ των ελληνικών αλλά και μεταξύ όλων των Πανεπιστημίων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ξεχωρίζουν οι εμφανίσεις του Ε.Κ.Π.Α. στο top 100 παγκόσμιων κατατάξεων και πιο συγκεκριμένα:

1. Η 89η θέση παγκοσμίως και η 16η θέση στην Ευρώπη στην κατάταξη «Top Universities by Top Google Scholar Citations». Σύμφωνα με την τρέχουσα ανακοίνωση της κατάταξης, αλλά και τα αποτελέσματα των τελευταίων ετών, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών εδραιώνει και βελτιώνει τη θέση του στα top 100 παγκοσμίως κορυφαία Πανεπιστήμια.
2. Στην κατάταξη «NTU Ranking -Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities» στην κατηγορία των επιμέρους επιστημονικών αντικειμένων το Ε.Κ.Π.Α. βρίσκεται στην 89η θέση στην Ανοσολογία, και στην 100^η θέση  παγκοσμίως στη Φαρμακευτική – Τοξικολογία.
3. Η Ιατρική Σχολή του Ιδρύματος στο πλαίσιο της κατάταξης Shanghai Ranking’s Global Ranking of Academic Subjects στο επιστημονικό πεδίο  Clinical Medicine κατατάσσεται στο top 100 των Ιατρικών Σχολών Παγκοσμίως, ανεβαίνοντας στις θέσεις 76-100, από τις θέσεις 101-150 στην αντίστοιχη κατάταξη του 2022. Με αυτή την επίδοση η Ιατρική Σχολή βρίσκεται και στην υψηλότερη θέση μεταξύ των Ιατρικών Σχολών των τεσσάρων Ελληνικών Πανεπιστημίων που συμπεριλαμβάνονται στην εν λόγω κατάταξη.
4. Η Οδοντιατρική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α. στο πλαίσιο της κατάταξης Shanghai Ranking’s Global Ranking of Academic Subjects  για τέταρτη φορά από το 2017 βρίσκεται στο top-100 των Πανεπιστημίων Παγκοσμίως καταλαμβάνοντας τις θέσεις 76-100 στο αντικείμενο «Dentistry & Oral Sciences», ενώ άλλες τρεις φορές στο ίδιο χρονικό διάστημα βρισκόταν στις θέσεις 100-150.

Αναλυτική Παρουσίαση των Αποτελεσμάτων

(α) «Top Universities by Top Google Scholar Citations»

Στις 24 Ιανουαρίου 2024 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάταξης «Top Universities by Top Google Scholar Citations» της Webometrics.  Η συγκεκριμένη κατάταξη, η οποία  δημοσιεύεται δύο φορές το χρόνο (Ιανουάριο και Ιούλιο), συντάσσεται με βάση τον αριθμό ετεροαναφορών (citations) του ερευνητικού έργου των καθηγητών και ερευνητών των Ιδρυμάτων. Ο εντοπισμός  των ετεροαναφορών γίνεται μέσω της πλέον δημοφιλούς μηχανής αναζήτησης ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, του Google Scholar. Τα στοιχεία των ετεροαναφορών συλλέχθηκαν το χρονικό διάστημα 1-20 Ιανουαρίου 2024.

 Με βάση τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν από την Κατάταξη το Ε.Κ.Π.Α. βρίσκεται στην 89^η θέση παγκοσμίως μεταξύ των 5565 ιδρυμάτων που συμπεριλήφθηκαν στην τρέχουσα κατάταξη, και στην 16^η θέση στην Ευρώπη.Ο συγκεκριμένος  πίνακας κατάταξης, ο οποίος δημοσιεύθηκε για 17^η φορά, περιλαμβάνει και τα 24 Ελληνικά Πανεπιστήμια (δείτε Πίνακα 1). Με βάση τα συγκεκριμένα στοιχεία το Ίδρυμα μας εκτός από την υψηλή αυτή θέση σε παγκόσμια επίπεδο,  βρίσκεται  και στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών ιδρυμάτων, με 4.285.020 ετεροαναφορές (citations). Η επίδοση αυτή δίνει στο Ε.Κ.Π.Α.  την 1^η θέση τόσο μεταξύ των Πανεπιστημίων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης όσο και μεταξύ  των Πανεπιστημίων της Μεσογείου.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο είναι το γεγονός ότι ο αριθμός των ετεροαναφορών του Ε.Κ.Π.Α. καλύπτει το 28,5% του συνόλου των ετεροαναφορών των 24 ελληνικών πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στην κατάταξη. Ο συνολικός αριθμός ετεροαναφορών των 24 Ελληνικών Πανεπιστημίων  στην τρέχουσα κατάταξη είναι 14.999.181.

Πίνακας 1: Κατάταξη Ελληνικών Πανεπιστημίων στο “Top Universities by Google Scholar Citations” της Webometrics (Ιανουάριος 2024)

Πηγή: Ιστοσελίδα της Webometrics

(β) «Webometrics Ranking Web of Universities»

H δεύτερη σημαντική διάκριση για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ήρθεμε βάση τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάταξης Πανεπιστημίων «Webometrics Ranking Web of Universities», η οποία δημοσιεύθηκε στις 31/1/2024.  Σύμφωνα με τη δημοσίευση της Κατάταξης, το Ε.Κ.Π.Α.  βρίσκεται στην 247^η  θέση παγκοσμίως μεταξύ 12.000 Πανεπιστημίων ανεβαίνοντας πέντε θέσεις σε σχέση με την περσινή αντίστοιχη κατάταξη. Με βάση  τα  αποτελέσματα της εν λόγω κατάταξης, το Ε.Κ.Π.Α. βρίσκεται στην 55^η θέση μεταξύ των 3483 Πανεπιστημίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντίστοιχα στην 1^η θέση στην Ελλάδα μεταξύ των ελληνικών Πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στην κατάταξη (βλέπε πίνακα 2).

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κατάταξης  τα πανεπιστήμια αξιολογούνται  με κριτήρια τα οποία αφορούν κυρίως στην παρουσία και στη δημοτικότητα τους στον παγκόσμιο ιστό, τη συμμετοχή του ιδρύματος στα ανοιχτά επιστημονικά πρότυπα του παγκόσμιου ιστού μέσω του πλήθους των εγγράφων που καταλογογραφούνται στο Google Scholar, την επίδραση του ερευνητικού τους έργου όπως αυτή αποτυπώνεται στο συνολικό αριθμό ετεροαναφορών των άρθρων και των δημοσιεύσεων των καθηγητών και των ερευνητών τους,  αλλά και στο ποσοστό των δημοσιεύσεών τους, το οποίο βρίσκεται στο 10% των πλέον «διαβασμένων» και σημαντικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως.

Πίνακας 2: Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και Ιδρύματα παροχής υπηρεσιών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης σύμφωνα με τον πίνακα WEBOMETRICS για το 2024 (α΄ εξάμηνο)

Πηγή: Ιστοσελίδα Webometrics: http://www.webometrics.info/en/Europe/Greece%20

Ο πιο πάνω πίνακας θεωρείται από τους πλέον έγκυρους πίνακες κατάταξης παγκοσμίως διότι στηρίζεται σε στοιχεία άμεσα επαληθεύσιμα στο διαδίκτυο, και όχι σε δείκτες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια και «έρευνες γνώμης» οι οποίοι διακατέχονται σε κάποιες περιπτώσεις από μεροληψία ή υποκειμενισμό.

(γ) «Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities»

Η επόμενη κατάταξη στην οποία το Ε.Κ.Π.Α. επέτυχε σημαντικές διακρίσεις είναι ο διεθνώς αναγνωρισμένος πίνακας κατάταξης «Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities». Πρόκειται για μία από τις πλέον σημαντικές παγκόσμιες κατατάξεις, η οποία βασίζεται και αξιολογεί την ποιότητα, ποσότητα και επιδραστικότητα του ερευνητικού έργου των Ιδρυμάτων παγκοσμίως. Το Ε.Κ.Π.Α. καταλαμβάνει την 1η Θέση μεταξύ των οκτώ (8) Ελληνικών Πανεπιστημίων που συμπεριλαμβάνονται στον συγκεκριμένο πίνακα κατάταξης και την 211^η θέση παγκοσμίως  (βλέπε πίνακα 3).

Πίνακας 3: Η θέση του Ε.Κ.Π.Α. και των υπόλοιπων ελληνικών Πανεπιστημίων στον Πίνακα Κατάταξης «Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities» το 2023

Πηγή: Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities

Επιπρόσθετα της συνολικής κατάταξης, ο συγκεκριμένος φορέας περιλαμβάνει κατατάξεις σε 6 ευρύτερα επιστημονικά πεδία (fields), καθώς και σε 27 συγκεκριμένα επιστημονικά αντικείμενα (subjects). Και εδώ το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει επιτύχει σημαντικές διακρίσεις έχοντας συμπεριληφθεί στα κορυφαία Πανεπιστήμια στα πέντε από τα έξι επιστημονικά πεδία.  Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στο επιστημονικό πεδίο της Ιατρικής το οποίο τοποθετείται στην 112^η θέση στον κόσμο.

Πίνακας 4: Η κατάταξη του Ε.Κ.Π.Α. στα επιμέρους Επιστημονικά Πεδία της Κατάταξης NTU Ranking  (σύγκριση μεταξύ των ετών 2018-2023)

Πηγή: Ιστοσελίδα Κατάταξης Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities

Στην κατάταξη των επιμέρους επιστημονικών αντικειμένων το Ε.Κ.Π.Α. έχει συμπεριληφθεί  και αξιολογηθεί θετικά, δηλαδή σε θέσεις κάτω από την θέση 500, σε 13 από τα 27 αντικείμενα της Κατάταξης (βλ. Πίνακα 5). Μεταξύ των επιστημονικών αντικειμένων που διακρίθηκαν ιδιαίτερα στην κατάταξη, αναφέρουμε την Ανοσολογία η οποία βρίσκεται στην 89^η θέση παγκοσμίως, τη Φαρμακευτική – Τοξικολογία στην 100^η θέση, και την Κλινική Ιατρική στην 106η θέση.  Στα top 250 βρίσκονται τα επιστημονικά αντικείμενα της  Πολιτικής Μηχανικής, της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, και των Επιστημών του Διαστήματος.

Πίνακας 5: Η κατάταξη του Ε.Κ.Π.Α. σε συγκεκριμένα επιστημονικά αντικείμενα

Πηγή: Ιστοσελίδα Κατάταξης Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities

Η αξιολόγηση «Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities» στηρίζεται αποκλειστικά στο ερευνητικό έργο που παράγεται και δημοσιεύεται σε κάθε Ίδρυμα, στην απήχηση που επιτυγχάνουν οι δημοσιευμένες εργασίες των μελών ΔΕΠ και ερευνητών του, καθώς και στην τελική ιδιαίτερη διάκρισή και αναγνώριση που λαμβάνουν ως δημοσιεύσεις με υψηλή απήχηση.  Επιπροσθέτως, στην εν λόγω αξιολόγηση αποτυπώνεται τόσο η βραχυπρόθεσμη όσο και η μακροπρόθεσμη επίδοση και απόδοση των Πανεπιστημίων στην έρευνα, έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η θέση ενός Ιδρύματος από μια συγκυριακά καλή επίδοση μιας μεμονωμένης χρονιάς. Κατατάξεις όπως η συγκεκριμένη είναι ιδιαίτερα σημαντικές, διότι δεν επηρεάζονται από τους πόρους που διατίθενται σε ερευνητικούς σκοπούς, από τις υποδομές εκπαίδευσης και τα μεμονωμένα επιτεύγματα μελών ΔΕΠ αλλά από τη διαχρονική  και υψηλού επιπέδου και συνέπειας  επιστημονική έρευνα που λαμβάνει χώρα σε Πανεπιστήμια όπως το Ε.Κ.Π.Α.. 

(δ) Shanghai Ranking’s Global Ranking of Academic Subjects

Ανακοινώθηκαν στις 27 Οκτωβρίου 2023 από το Shanghai Jiaotong University, στο πλαίσιο της δραστηριότητας Academic Ranking of World Universities (ARWU) , οι επιμέρους κατατάξεις για το 2023 των Πανεπιστημίων παγκοσμίως, σε κάθε ευρύτερη επιστημονική περιοχή και για ειδικά ακαδημαϊκά αντικείμενα. Πρόκειται για την  θεματική κατάταξη Shanghai Ranking’s Global Ranking of Academic Subjects, γνωστή ως «λίστα» της Σανγκάης. Και φέτος τα αποτελέσματα της κατάταξης επιφύλαξαν σημαντικές  διακρίσεις για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.  Πιο συγκεκριμένα  το Ίδρυμα για το 2023 έχει 15 συμμετοχές στα κορυφαία Πανεπιστήμια κάθε ακαδημαϊκής κατηγορίας επί συνόλου πενήντα τεσσάρων (54) κατηγοριών. Τα 15 αυτά ακαδημαϊκά αντικείμενα αντιστοιχούν ουσιαστικά σε 13 Τμήματα του Ιδρύματος  έναντι των 10 Τμημάτων το 2022 (βλέπε πίνακα 6).

Πηγή: https://www.shanghairanking.com/institution/national-and-kapodistrian-university-of-athens

Αξίζει ιδιαίτερα να αναφερθούν τα εξής δεδομένα:

• Η Ιατρική Σχολή του Ιδρύματος στο επιστημονικό πεδίο  Clinical Medicine κατατάσσεται στο top 100 των Ιατρικών Σχολών Παγκοσμίως, ανεβαίνοντας στις θέσεις 76-100, από τις θέσεις 101-150 στην αντίστοιχη κατάταξη του 2022. Με αυτή την επίδοση η Σχολή βρίσκεται και στην υψηλότερη θέση μεταξύ των Ιατρικών Σχολών των τεσσάρων Ελληνικών Πανεπιστημίων που συμπεριλαμβάνονται στην εν λόγω κατάταξη.
• Η Οδοντιατρική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α. για τέταρτη φορά από το 2017 βρίσκεται στο top-100 των Πανεπιστημίων Παγκοσμίως καταλαμβάνοντας τις θέσεις 76-100 στο αντικείμενο «Dentistry & Oral Sciences», ενώ άλλες τρεις φορές στο ίδιο χρονικό διάστημα βρισκόταν στις θέσεις 100-150. Επίσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι εμφανίζει και φέτος εντυπωσιακή επίδοση στον δείκτη IC (% άρθρων με διεθνή συνεργασία) με βαθμό 88,6/100. Η συγκεκριμένη επίδοση είναι  υψηλότερη της βαθμολογίας των 8 πρώτων πανεπιστημίων του συγκεκριμένου ακαδημαϊκού αντικειμένου (μεταξύ των οποίων το Harvard, το Kings College London, κ.α).
• Η σημαντική επιτυχία του Τμήματος Νοσηλευτικής,  το οποίο  ανέβηκε στη φετινή κατάταξη στις θέσεις 101-150 έναντι των θέσεων 151-200 στην αντίστοιχη κατάταξη του 2022.  Επιπροσθέτως, είναι το μοναδικό Τμήμα Νοσηλευτικής Ελληνικού Πανεπιστημίου που περιλαμβάνεται στην κατάταξη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Τμήμα βρίσκεται στην 8^η θέση παγκοσμίως στον δείκτη CNCI (μέτρηση της μέσης επίδρασης κάθε άρθρου βάση κανονικοποίησης ετεροαναφορών) με βαθμό 97,7/100.

• Η ιδιαίτερα σημαντική επιτυχία για το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και το Τμήμα Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας, τα οποία συνέβαλαν ώστε στον τομέα «Electric and Electronic Engineering» το Πανεπιστήμιο να ανέβει 350 θέσεις και βρίσκεται  πλέον στις θέσεις 101-150, από τις θέσεις 401-500 που βρισκόταν το 2022, ενώ στον τομέα «Telecommunication Engineering» του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών παραμένει  στις θέσεις 101- 150
• Το Τμήμα Φυσικής για το 2023 καταλαμβάνει τη θέση 151-200 στο αντικείμενο «Physics», και στο αντικείμενο «Atmospheric Science», βρίσκεται στη θέση 301-400.
• Το Τμήμα Φαρμακευτικής παραμένει στις θέσεις 201-300 στο αντικείμενο «Pharmacy & Pharmaceutical Sciences»,
• Το Τμήμα Βιολογίας, διακρίνεται και φέτος σε δύο ακαδημαϊκά αντικείμενα, με καλύτερη επίδοση στο αντικείμενο Human Biological Sciences, το οποίο βρίσκεται θέση 201-300.
• Οι Παιδαγωγικές Σπουδές του Ιδρύματος, οι οποίες θεραπεύονται κυρίως από τα τρία Παιδαγωγικά του Τμήματα, (Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Παιδαγωγικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) κατατάσσονται για πρώτη φορά στο top-500 της εν λόγω παγκόσμιας κατάταξης καταλαμβάνοντας τις θέσεις 401-500
• Η διάκριση του Τμήματος Ψυχολογίας , το οποίο για δεύτερη φορά και δεύτερη συνεχή χρονιά εισέρχεται στα καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως, καταλαμβάνοντας στον τομέα «Psychology» την θέση 301-400. Και το συγκεκριμένο Τμήμα είναι το μοναδικό Ελληνικού Πανεπιστημίου που συμπεριλαμβάνεται στην εν λόγω κατάταξη.
• Το Τμήμα Μαθηματικών βρίσκεται ξανά στις θέσεις 401-500 στο επιστημονικό πεδίο “Mathematics”

Οι μεγάλες επιτυχίες του Ε.Κ.Π.Α. επιβεβαιώθηκαν και στην πρόσφατη παρουσίαση των στοιχείων επίδοσης των ελληνικών πανεπιστημίων στις κατατάξεις από τον Πρόεδρο της ΕΘΑΑΕ Περικλή Μήτκα, στην ειδική ημερίδα του Πανεπιστημίου Πατρών στις 17/1/2024. (βλέπε πίνακα 7). Στην  ανάλυση που ακολουθήθηκε υπολογίστηκε ο μέσος όρος των θέσεων για κάθε ίδρυμα μεταξύ των ιδρυμάτων στην Ελλάδα, σε όσες κατατάξεις αυτό εμφανίζεται, ανά έτος. Η σχετική θέση προέκυψε από τη σειρά κατάταξης του ΑΕΙ με βάση τον Μ.Ο. Το Ε.Κ.Π.Α. βρίσκεται στην 1^η θέση μεταξύ των ελληνικών ιδρυμάτων με 1,29 βελτιώνοντας την θέση του σε σχέση με το προηγούμενο έτος κατά 11%.

Πίνακας 7: Κατάταξη των Ελληνικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα με βάση τον μέσο όρο της επίδοσης τους στα Rankings και τη σχετική θέση που υποδεικνύουν σε επίπεδο χώρας

Πηγή: «Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια στις Διεθνείς και Εθνικές Κατατάξεις: Δεδομένα και Τάσεις»  Παρουσίαση Προέδρου της ΕΘΑΑΕ στην Ημερίδα του Πανεπιστημίου Πατρών