Μας μιλάει για το SOFFA που προωθεί μια νέα ηθική στο επιχειρείν και το παράγειν στη βιομηχανία της μόδας.
Με την Φιόρη Ζαφειροπούλου έχουμε βρεθεί μαζί για πρώτη φορά στο Hack The Camp που είχε γίνει τον Δεκέμβριο του 2015. Από τότε την συναντούσα σε διάφορες εκδηλώσεις κοινωνικής επιχειρηματικότητας και μου είχε αναφέρει ότι τρέχει παράλληλα πολλά και διαφορετικά projects. Το Κοινωνικό Εργοστάσιο Μόδας (Social Fashion Factory) SOFFA, συγκεντρώνει επαγγελματίες και σχεδιαστές με την ίδια ηθική και με κοινό σκοπό να σπάσει την «αλυσίδα» στη βιομηχανία της μόδας. Για το SOFFA μιλήσαμε με την Φιόρη Ζαφειροπούλου. Διαβάστε τα όσα ενδιαφέροντα είπε στον Παναγιώτη Λουκά.
Είμαι τρίτη γενιά στο χώρο παραγωγής αθλητικού παπουτσιού, ο πατέρας μου δημιούργησε τη βιομηχανία Zita Hellas. Όνειρό μου ήταν η επιστροφή της παραγωγής στην Ελλάδα, η αναβίωση της εμβληματικής μάρκας, αλλά μέσα από μια νέα ηθική, μια νέα γενιά κοινωνικών, βιώσιμων και συνεργατικών εργοστασίων. Έχοντας βραβευτεί για το διδακτορικό μου στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα στο Λονδίνο επιστέφω στην Ελλάδα το 2012 σε περίοδο κρίσης προκειμένου να βοηθήσω τη χώρα μου. Ένα χρόνο αργότερα, και συγκεκριμένα στις 24 Απριλίου 2013, 1,134 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πάνω από 2,500 τραυματίστηκαν, όταν το εργοστάσιο κατασκευής ρούχων Ράνα Πλάζα στη Ντάκα του Μπαγκλαντές κατέρρευσε. Αυτό αποτέλεσε και το έναυσμα για τη δημιουργία του παγκόσμιου κινήματος Fashion Revolution, του οποίου είμαι η εκλεγμένη συντονίστρια για την Ελλάδα, και το οποίο εστιάζει σε μία νέα εποχή για τη βιομηχανία της μόδας όπου επικρατούν διαφανείς, ηθικές και βιώσιμες πρακτικές. Με εφαλτήριο αυτά τα δύο ερεθίσματα γεννήθηκε το Κοινωνικό Εργοστάσιο Μόδας (Social Fashion Factory) SOFFA, συγκεντρώνοντας επαγγελματίες και σχεδιαστές με την ίδια ηθική και με κοινό σκοπό να σπάσουμε την αλυσίδα στη βιομηχανία της μόδας.
Δεδομένων των αμείλικτων στατιστικών που αποτυπώνουν την ύπαρξη 21 εκατομμυρίων θυμάτων εξαναγκαστικής εργασίας στο χώρο της μόδας παγκοσμίως, κυρίως γυναίκες και παιδιά, και 45 εκατομμυρίων ανθρώπων σε καθεστώς σύγχρονης δουλείας (human trafficking), σε συνδυασμό με τον υπέρογκο αριθμό (πάνω από 1 εκατομμύριο) προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, του 50% νεανικής ανεργίας και της παραγωγικής ερήμωσης, το SOFFA απευθύνεται σε αυτές ακριβώς τις ευπαθείς ομάδες, των προσφύγων, των επιζώντων θυμάτων δουλείας, και των Ελλήνων ανέργων με σκοπό την εργασιακή τους ένταξη στην ελληνική αγορά εργασίας. Γενικά, μόνο 1% των θυμάτων δουλείας διασώζονται και από αυτά το 80% επιστρέφει πίσω στη δουλεία λόγω αδυναμίας επιβίωσης ενώ οι πρόσφυγες είναι ο υπ’ αριθμόν 1 πληθυσμός σε κίνδυνο για διακίνηση σε κυκλώματα σύγχρονης δουλείας. To SOFFA παρέχει καταρχήν εκπαίδευση και κατάρτιση με πιστοποιητικό επιτυχούς παρακολούθησης σεμιναρίων κοπτοραπτικής και σχεδίου μόδας σε επιλεγμένες ομάδες προσφύγων και θυμάτων σύγχρονης δουλείας, και σε δεύτερο επίπεδο εργασία τόσο σε καταρτισμένους πρόσφυγες και θύματα σύγχρονης δουλείας όσο και σε προσοντούχους Έλληνες ανέργους σχεδιαστές και τεχνικούς μόδας στις δομές παραγωγής που αναπτύσσει δορυφορικά σε διάφορους χώρους. Επίσης, το SOFFA, μέσω των εκπαιδευτικών εργαστηρίων, δίνει τα βασικά εφόδια δημιουργίας μικρο-επιχειρήσεων από τους ίδιους τους εκπαιδευόμενους, παρέχοντάς τους και τη δυνατότητα παραγωγής της συλλογής τους με χρήση των υποδομών του SOFFA. Σημειωτέον, η παραγωγή γίνεται ως επί το πλείστον από βιώσιμα/αειφόρα υλικά (πχ. ανακυκλώσιμα υφάσματα).
Το SOFFA προωθεί μια νέα ηθική στο επιχειρείν και το παράγειν εστιάζοντας στα καίρια προβλήματα που προκαλεί στο περιβάλλον και την ανθρωπότητα η βιομηχανία της μόδας ούσα ο δεύτερος ρυπαντής του περιβάλλοντος και η δεύτερη σε σύγχρονη δουλεία. Το SOFFA στοχεύει στην δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα στο κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας με πελάτες μεγάλα ιδρύματα (πχ. Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος) και ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και εξαγωγικό χαρακτήρα. To όραμα του SOFFA, ως συνεργατική δομή, είναι να συνεχίσει να ενώνει και να εκπαιδεύει ακόμα πιο εντατικά σχεδιαστές και επαγγελματίες από όλες τις γωνιές του κόσμου σε ένα δίκτυο αειφόρας και ηθικής μόδας. Επιπλέον, η ενίσχυση της εργασιακής ένταξης τόσο Ελλήνων ανέργων όσο και προσφύγων που επιθυμούν να παραμείνουν στην Ελλάδα σε μια παραγωγική δομή με αυξανόμενες θέσεις εργασίες είναι σε υψηλή προτεραιότητα για το SOFFA. Προς το παρόν κινούμαστε με οργανική ανάπτυξη (δηλαδή ό,τι έσοδα δημιουργούμε τα επανεπενδύουμε) και ίδια κεφάλαια. Αυτό, δυστυχώς, σημαίνει ότι μας παίρνει πάρα πολύ καιρό να αναπτυχθούμε, βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό σε εθελοντική εργασία και καλούμε τους ίδιους τους καταναλωτές να μας βοηθήσουν να πάμε στο επόμενο βήμα και να ολοκληρώσουμε το μοντέλο μας.
Το SOFFA αναπτύσσεται μέσα από συνδημιουργία και συνεργασία με τους ίδιους τους πληθυσμούς ωφελούμενών μας (επιζώντες σύγχρονης δουλείας, πρόσφυγες και άνεργοι Έλληνες σχεδιαστές) με βάση ένα ολιστικό επιχειρηματικό μοντέλο που δημιουργεί αξία σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η ομάδα μας συγκεντρώνει πολλά ταλέντα συμπληρωματικών ειδικοτήτων (από βραβευμένους κοινωνικούς επιχειρηματίες και διακεκριμένους επικοινωνιολόγους σε κατόχους μεταδιδακτορικών σε βιώσιμα υλικά) από διάφορες χώρες και πόλεις της Ελλάδος, ηλικίας 35-40 ετών, που επέστρεψαν στην Ελλάδα από το εξωτερικό στα χρόνια της κρίσης για να βοηθήσουν τη χώρα τους. Ο συντονισμός γίνεται με καθημερινές συναντήσεις στο χώρο του Κέντρου Στήριξης Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, είτε με φυσική παρουσία είτε με βιντεοκλήσεις για τους συνεργάτες μας που βρίσκονται σε άλλες πόλεις της Ελλάδας είτε στο εξωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο και με εντατικούς ρυθμούς διοργανώνουμε, ως εκπρόσωποι του Fashion Revolution Greece, και την επικείμενη εκδήλωσή μας Global Fashion Disruptors, μια μεγάλη γιορτή για τη βιώσιμη μόδα που θα διεξαχθεί στις 19 και 20 Νοεμβρίου 2017, στην Αγορά Κυψέλης στην Αθήνα, και στο Κέντρο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μαζί μας θα βρίσκεται η Orsola de Castro, Ιδρύτρια και Creative Director του παγκόσμιου κινήματος Fashion Revolution, ενώ οι εκδηλώσεις θα περιλαμβάνουν πολλαπλές δραστηριότητες όπως Πάνελ Ομιλιών, Τεχνικά Εργαστήρια για σχεδιαστές, Pop-Up Market Σχεδιαστών Βιώσιμης Μόδας, Kids’ Corner με παιχνίδια για τους μικρούς Ηθικούς Καταναλωτές του Αύριο, Ανταλλακτικό Παζάρι και Σημείο Ανακύκλωσης, Έκθεση Προσφύγων και Ελλήνων Καλλιτεχνών, Πρεμιέρα Διεθνών Κινηματογραφικών Παραγωγών με αντικείμενο τη βιώσιμη μόδα, καθώς και την Απονομή Βράβευσης του Διεθνούς Διαγωνισμού SOFE Global Fashion Disruptors. Η δεύτερη ημέρα θα περιλαμβάνει τεχνικά εργαστήρια και εκπαίδευση γύρω από ζητήματα βιώσιμης μόδας, αποκλειστικά για σχεδιαστές και επαγγελματίες, ενώ η είσοδος θα είναι ελεύθερη για όλες τις εκδηλώσεις. Με την ευκαιρία, λοιπόν, κάνουμε ανοιχτό κάλεσμα σε όλους να συμμετάσχουν σε αυτή τη μεγάλη γιορτή!
Η κρίση δημιουργεί πολλές ευκαιρίες ταυτοχρόνως. Τα προβλήματα που έχει η Ελλάδα δεν οφείλονται μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά είναι προβλήματα αξιακά και δομικά που υπήρχαν πάντα, απλώς τώρα οξύνθηκαν. Υπάρχει δαιμονοποίηση της επιχειρηματικότητας και του κέρδους με πρώτο και καλύτερο τιμωρό το κράτος και τις τράπεζες, μια ποινικοποίηση της αποτυχίας, κακός ή ανύπαρκτος επαγγελματισμός, έλλειψη συνεργασίας, και ειδικότερα για την κοινωνική επιχειρηματικότητα έλλειψη κουλτούρας. Φυσικά, η γραφειοκρατία και οι πολύ περιορισμένοι πόροι είναι τροχοπέδη, αλλά συνάμα και κίνητρο για ευρηματικότητα και εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων.
Υπάρχουν τεράστια προβλήματα για τις νέες επιχειρήσεις: Η υψηλή φορολογία, οι περιορισμένοι πόροι, τόσο χρηματικοί όσο και υλικοτεχνικοί, η πολυπλοκότητα των χρηματοδοτικών εργαλείων, η δαιδαλώδης γραφειοκρατία, αλλά και η παλιομοδίτικη, θα λέγαμε, νοοτροπία που αποστρέφεται την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ φορέων και συνεργατών. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός τώρα πια είναι αμείλικτος, ειδικότερα όσο μικραίνει η πίτα της παγκόσμιας αγοράς, και έγκειται τόσο στην εισαγωγή καινοτομίας από τις επιχειρήσεις, αλλά και ποιότητας υπηρεσιών, προϊόντων κλπ. Οι εύκολες και πρόσκαιρες λύσεις δεν αρκούν πλέον για την επιβίωση και τη μακροβιότητα μιας επιχείρησης.
Εαν γύρναγα πίσω στον χρόνο πιθανώς θα έκανα σοφότερη επιλογή συνεργατών, αν και όλοι όσοι έχουν συμμετάσχει μέχρι τώρα στην πρωτοβουλία του SOFFA, έχουν βάλει και κάποιο λιθαράκι στο στήσιμό του. Πάντως, στην ερχόμενη πενταετία, προσβλέπουμε στην επέκταση των εκπαιδευτικών μας εργαστηρίων σε περισσότερες περιφερειακές δομές, ακόμα και εκτός Αθηνών, στην έναρξη λειτουργίας της κεντρικής μας μονάδας παραγωγής και φυσικά στην δημιουργία αντίστοιχων αυτής της δομής, και πολλαπλάσιων των υφιστάμενων, θέσεων εργασίας.
Ναι, η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες, κυρίως λόγω ανάγκης εύρεσης εναλλακτικών λύσεων, ή όπως πολύ σοφά έλεγαν και οι παλαιότεροι, διότι πενία τέχνας κατεργάζεται. Η οικονομική κρίση μπορεί να παράγει το δημιουργικό αντίβαρο στις δυσκολίες και στην ανεπάρκεια των μέσων που προσφέρονται για ανάπτυξη. Η επιμονή, η συνεργασία, και η πολύ καλή προετοιμασία και μεθοδικότητα για το οποιοδήποτε εγχείρημα στην αγορά εργασίας είναι ζωτικής σημασίας. Και φυσικά, μόνο με ανοιχτό μυαλό ως προς το κάτι διαφορετικό μπορούμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα και να δημιουργήσουμε υπεραξία σε αυτό που ο καθένας έχει να προσφέρει βγαίνοντας στην αγορά εργασίας.
