Και οι συγγραφείς στη καρδιά σου
Κι αν ακόμη αναρωτιόμαστε ποιό να'ναι τάχα το όπλο κατά του φασισμού, η απάντηση βρίσκεται μέσα στα βιβλία, την τέχνη, τον κινηματογράφο μα φυσικά στις καθημερινές εμπειρίες. Σε μία εποχή που παλεύουμε καθημερινά για τα αυτονόητα, όπως το να είμαστε ελεύθεροι για αυτό ακριβώς που είμαστε και νιώθουμε. Να διεκδικούμε ακόμη τη θέση που μας αξίζει ως γυναίκες στον εργασιακό χώρο και όχι μόνο. Να κρινόμαστε πολύ συχνά με γνώμονα τις ιδέες μας αλλά ακόμη και για τον εξωτερικό μας καθρέφτη.
Σε μία κοινωνία σα τη δική μας, που μετά τη χθεσινή ημέρα-ορόσημο στη νίκη κατά του φασισμού, ρεπόρτερ επικρίνει μία γυναίκα για την εξωτερική της εμφάνιση και την κοινωνική της ''καταγωγή'' δυστυχώς συνειδητοποιούμε ότι έχουμε πολύ μακρύ δρόμο μπροστά μας... για τα αυτονόητα.
1. “Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο” – Ίμρε Κέρτες
Τι είναι εκείνο που κάνει αυτό το μυθιστόρημα για το Άουσβιτς τόσο βλάσφημο; Να είναι ο αθώος και αισιόδοξος τρόπος ενός νεαρού Εβραίου που διηγείται τον εκτοπισμό του ως ένα ταξίδι στο άγνωστο και την άφιξή του στο Άουσβιτς ως ένα παράξενο θέαμα; Μήπως η βλασφημία έγκειται στο γεγονός ότι κατανοεί με τόση προθυμία τη λογική των στρατοπέδων – ένας ευμαθής μαθητής που θέλει να κάνει τη δουλειά του όσο το δυνατόν καλύτερα;
Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο δεν είναι μόνο το “διαστροφικό” αριστούργημα του μεγάλου νομπελίστα Ούγγρου συγγραφέα, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα.
2. “Μοιραία Πράγα” – Philip Kerr
Σε ένα σπίτι γεμάτο δολοφόνους όλα μπορεί να συμβούν.Ο Ράινχαρντ Χάιντριχ, η πιο σκοτεινή φυσιογνωμία των υψηλόβαθμων ναζί και νέος Προστάτης του Ράιχ στη Βοημία και στη Μοραβία, διατάζει τον Μπέρνι Γκούντερ να τον επισκεφθεί στην Πράγα και να περάσει ένα Σαββατοκύριακο κοντά του στην εξοχική του έπαυλη. Είναι μια “πρόσκληση” την οποία ο Μπέρνι ευχαρίστως θα απέφευγε, ειδικά από τη στιγμή που μαθαίνει ότι οι υπόλοιποι προσκεκλημένοι είναι ανώτερα στελέχη των Ες Ες και της Υπηρεσίας Ασφαλείας. Όταν ανακαλύπτεται το πτώμα του Άλμπερτ Κούτνερ, λοχαγού των Ες Ες, σε ένα δωμάτιο κλειδωμένο από μέσα, ο Μπέρνι γίνεται το επίκεντρο της προσοχής καθώς αναλαμβάνει να διαλευκάνει αυτή τη μυστηριώδη υπόθεση. Εφόσον αποτύχει, γνωρίζει καλά τι διακυβεύεται: όχι μόνο η δική του υπόληψη, αλλά και η υπόληψη ενός πανίσχυρου και εκδικητικού άντρα – του Ράινχαρντ Χάιντριχ.
3. “Όταν ο ήλιος” – Ζωρζ Σαρή
Η Ελλάδα μετά το θρίαμβο του Σαράντα, στην Κατοχή. Μια σκοτεινή εποχή για την ελληνική ιστορία. Μια τυραννική ζωή για τους Έλληνες που δέχτηκαν άδικα να ζήσουν κατά τις προσταγές του κατακτητή. Η Ζωή, θα προσπαθήσει να καταλάβει. Θα μεγαλώσει στη φρίκη της πείνας, θα ελπίσει όταν οι μεγάλοι θα πάρουν τα όπλα να αποτινάξουν το ζυγό, θα κλάψει, θα θελήσει σαν παιδί να χαρεί. Γύρω της, ένας κόσμος παράξενος, σκληρός, ανάλγητος, που τρέχει να γλιτώσει, που τρέχει να βρει ένα κομμάτι ψωμί, κι αυτό συχνά μόνο στα σκουπίδια, οι εκτελέσεις, η αισιοδοξία πως όλα θα τελειώσουν. Τα μάτια της θα δουν πολλά. Θα ακούσει περισσότερα. Θα υποφέρει. Θα γνωρίσει την ελπίδα. Θα ζήσει μ’ αυτήν ώσπου να έρθει το τέλος του Κακού. Και ήρθε. Και έγινε το ξέφρενο πανηγύρι της απελευθέρωσης. Η Ζωή είναι είκοσι χρονών! Ένας νέος κόσμος την περιβάλλει. Μια νέα ζωή την περιμένει…
4. “Ποιος βοήθησε τον Χιτλερ;” – Ivan Maisky
Το βιβλίο αυτό έχει στόχο ν’ αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια. Στη διάρκεια πολλών χρόνων, ιστορικοί, πολιτικοί και δημοσιογράφοι διέδιδαν το μύθο πως δήθεν η ΕΣΣΔ, υπογράφοντας στις 23 Αυγούστου του 1939 το σύμφωνο μη επίθεσης με τη Γερμανία, προκάλεσε το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις σελίδες που ακολουθούν, ο αναγνώστης, με βάση συγκεκριμένα γεγονότα και ντοκουμέντα, θα δει πως ο μύθος αυτός αποτελεί ένα κακόβουλο κατασκεύασμα που βασίζεται στην αδύνατη μνήμη και στην ελλιπή κατατόπιση πολλών ανθρώπων πάνω σε διεθνή ζητήματα. Επίσης, ο αναγνώστης θα δει πως οι ιθύνοντες κύκλοι της Αγγλίας και της Γαλλίας, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, επί πέντε χρόνια πριν τον πόλεμο, συστηματικά βοηθούσαν τον Χίτλερ, με τη μέθοδο της επονομαζόμενης «πολιτικής του κατευνασμού», να προετοιμάσει την καταστροφή του 1939 -1945.
5. “Σφαγείο νούμερο πέντε” – Kurt Vonnegut
Η σουρεαλιστική εκδοχή μιας αληθινής ιστορίας από τον πόλεμο περιλαμβάνει: Ένα βετεράνο, τον Μπιλ Πίλγκριμ, που ταξιδεύει μέσα στο χρόνο και πέφτει θύμα απαγωγής από εξωγήινους, το 1967. Μια αλεξίσφαιρη βίβλο δίπλα σ’ ένα φυλλάδιο με τίτλο “Μάθε τον εχθρό σου”. Ενθουσιώδεις νεοσύλλεκτους, συνειδητοποιημένους λιποτάκτες, γενναίους ανιχνευτές, ενέδρες της συμφοράς και θυελλώδεις εναγκαλισμούς πυρών. Την υποχρεωτική ξενάγηση-φιλόξενη διαμονή αιχμαλώτων πολέμου στο Σφαγείο Νο 5 της Δρέσδης. Σεξ παρουσία κοινού σ’ ένα ζωολογικό κήπο στον πλανήτη Τραλφάμαντορ. Ένα δονητή με την ονομασία τα Μαγικά Δάχτυλα. Την ανακοίνωση του Τρούμαν για την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Το φιλόδοξο έργο ενός απρόβλεπτου συγγραφέα με θέμα το βομβαρδισμό της Δρέσδης και αιχμές για τα βομβαρδισμένα μυαλά του σήμερα. Μυθιστόρημα χωρίς ιερό και όσιο, στην εμπόλεμη ζώνη της ανθρώπινης ιστορίας. Μια διαχρονικά επίκαιρη σάτιρα του ανθρώπινου παραλογισμού και πατριωτισμού. Έργο που κυκλοφόρησε το 1969, ένα από τα κλασικά αντιπολεμικά βιβλία και η κορυφαία δημιουργία του Κερτ Βόνεγκατ.
6. “Ακυβέρνητες πολιτείες: Η λέσχη” – Στρατής Τσίρκας
Ένα μυθιστόρημα που τιθασεύει αριστοτεχνικά μια χειμαρρώδη ιστορική ύλη, δίνοντας ανθρώπινη φωνή στο έπος και στο δράμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την ώρα που κρινόταν το μέλλον των λαών και παίχτηκε στα ζάρια η τύχη της Ελλάδας. Η τριλογία ζωντανεύει και προγενέστερες περιόδους, από τον Μεσοπόλεμο. Το έργο κορυφώνεται με την εξέγερση του Στρατού και του Στόλου, το κίνημα του Απρίλη 1944 και τη δραματική καταστολή του. Ιστορική ακρίβεια και φαντασία σπάνια δένονται σ’ ένα τόσο αρμονικό σύνολο. Κινώντας στιβαρά μεγάλους όγκους, καταγράφει ευαίσθητα τις απηχήσεις των γεγονότων στη συνείδηση και στις σχέσεις των ανθρώπων, πλάθοντας ολοζώντανες μορφές που θα μείνουν στο πάνθεον των μυθιστορηματικών ηρώων. Πολιτικές μηχανορραφίες, αχαλίνωτες φιλοδοξίες μέσα στη δίνη του πολέμου, αλλά και ωραία όνειρα και περίσσευμα ανθρωπιάς και γενναιότητας δίνουν το στίγμα των “Ακυβέρνητων Πολιτειών”, όπου ο έρωτας, κυρίαρχος, τυλίγει και ξετυλίγει το νήμα μιας συναρπαστικής πλοκής. Ένα μεταιχμιακό έργο, που σφράγισε τα ελληνικά γράμματα στον “σύντομο 20ο αιώνα”
