Έχεις πολλούς λόγους που νιώθεις nostalgic και κάνεις απανωτά throwback – ειδικά τώρα
Με την πραγματικότητα να μην είναι ακριβώς ονειρική αλλά ώρες ώρες να θυμίζει εφιάλτη, έχεις πολλούς λόγους για τους οποίους σου αρέσει να επιστρέφεις στο παρελθόν. Η νοσταλγία, το αίσθημα της λαχτάρας και της αποθυμίας για τους καιρούς που έχουν περάσει, είναι ένα πολύ κοινό συναίσθημα. Μια μελέτη στο PNAS το 2017 διαπίστωσε ότι η νοσταλγία είναι ένα από τα 27 «κύρια» συναισθήματα που αισθάνονται οι άνθρωποι. Γι' αυτό κάνεις κλικ σε αυτά τα κουίζ για να βρεις ποια «είναι η ηρωίδα της δεκαετίας του '90» και απολαμβάνεις μυρωδιές που σου θυμίζουν το σπίτι της γιαγιάς τα Χριστούγεννα ή την εξοχή του χωριού.
Σε συνδέει ευχάριστα με στοιχεία του παρελθόντος. Και αποδεικνύεται ότι το συναίσθημα της νοσταλγίας μπορεί στην πραγματικότητα να αλλάξει τον εγκέφαλό σου με μερικούς ενδιαφέροντες και περίπλοκους τρόπους. Η νοσταλγία είναι ένα μοναδικό συναίσθημα υποστηρίζουν οι νευρολόγοι. Μια οπτική επαφή, μια μυρωδιά ή ένας ήχος μπορεί να ξεκινήσει μια μνήμη που φέρνει μια λαχτάρα για κάτι που ανήκει στο παρελθόν. Θυμάσαι μια ώρα, ένα συμβάν ή ένα άτομο που από μια παλιά σου ανάμνηση ή κατάσταση με λαχτάρα ή εκτίμηση.
Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι ισχυρές νοσταλγικές αναμνήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τη μετάβαση στη ζωή μας, να μας προσφέρουν άνεση και να τονώσουν την αίσθηση της ταυτότητάς μας. Σημείωσαν ότι η νοσταλγία βρίσκεται σε παιδιά ηλικίας έως επτά ετών, τα οποία μπορούν να κοιτάξουν προς τα πίσω και να ανακαλέσουν μεγάλα και χαρούμενα γεγονότα τα προηγούμενα χρόνια. Στον εγκέφαλο, αυτή η τάση σύνδεσης με το παρελθόν στους ανθρώπους μπορεί να επηρεάσει τα συναισθήματά σου, τις αποφάσεις σου, ακόμη και τις συνήθειές σου.
Εδώ είναι αυτό που κάνει στον εγκέφαλό σου:
Συνδυάζει τη μνήμη και το σύστημα ανταμοιβής σας
Η νοσταλγία στον εγκέφαλο συνδυάζει τις λειτουργίες της μνήμης μας με τα συστήματα ανταμοιβής μας. Όταν συναντάμε μια «ουσιαστική» μνήμη, όπως ένα μέρος όπου είχαμε μια ευτυχισμένη εμπειρία, ορισμένοι νευρώνες πυροδοτούν τον εγκέφαλο που είναι αφιερωμένοι στη συναισθηματική επεξεργασία, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Surrey και του National Trust το 2017.
Μεταξύ της μνήμης και του συναισθήματος δημιουργείται μια μοναδική σύνδεση με τη νοσταλγία. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Κοινωνική γνωστική και συναισθηματική νευροεπιστήμη το 2016, οι ερευνητές διεξήγαγαν σάρωση μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλων που αισθάνονται νοσταλγία και διαπίστωσαν ότι οι νοσταλγικές μνήμες εξαρτώνται από δύο πράγματα: «χρονολογική απομακρυσμένη απόσταση» (που ήταν πολύ βαθιά στο παρελθόν) και «συναισθηματική και προσωπική σημασία». Όταν ενεργοποιήθηκε η νοσταλγία, οι εγκέφαλοι των ανθρώπων που σαρώθηκαν έδειξαν δραστηριότητα στις περιοχές μνήμης και στα μέρη που μας δίνουν «ανταμοιβές» ή θετικά συναισθήματα και αισθήσεις. Όσο περισσότερο λειτουργούσαν τα δύο αυτά συστήματα, τόσο περισσότερη νοσταλγία αισθάνθηκαν οι άνθρωποι.
Αυτές οι μελέτες τεκμηριώνουν τη νευρολογική δραστηριότητα στον μετωπιαίο λοβό, τις λεμφαδικές και παραολιμπικές περιοχές. Αυτές οι περιοχές σχετίζονται με τη μνήμη και το πώς αισθάνεσαι ευχαρίστηση. Η ροή του αίματος αυξάνεται και οι νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται στο σώμα και η δραστηριότητα αυξάνεται σε αυτές τις περιοχές παράγοντας γενικά θετικές αποκρίσεις. Γι' αυτό η νοσταλγία μπορεί να σε κάνει να νιώσεις τόσο καλά.
Σε κάνει πιο αισιόδοξη
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 στο Περιοδικό Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας διαπίστωσε ότι η νοσταλγία δεν έχει απλώς σχέση με το παρελθόν. Μπορεί να αυξήσει την ανθεκτικότητα και τη θετική σου στάση για το μέλλον και να προκαλέσει αιχμές στην αυτοεκτίμηση. Έχει τόσο καλή συναισθηματική αντήχηση για το ότι δεν ακούς μόνο επιτυχίες από τις μέρες μας στο λύκειο, αλλά ανεφοδιάζεις επίσης την αίσθηση της θετικότητάς σου. Οι ανταμοιβές που απελευθερώνονται από τη νοσταλγία στον εγκέφαλο μπορούν να ηρεμήσουν ένα άτομο, να μειώσουν το άγχος και να επηρεάσουν τις προοπτικές σου.
Σε κάνει να νιώθεις θαλπωρή
Εάν αισθάνεσαι περισσότερη νοσταλγία τους πιο κρύους μήνες –ή στις διάφορες γιορτές!– μπορεί να μην οφείλεται μόνο στις διακοπές που πέρασαν. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Emotion το 2012 διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι αισθάνονται περισσότερη νοσταλγία σε ψυχρότερους μήνες γιατί βιώνουν περισσότερη «ζεστασιά» όταν το κάνουν αυτό. Όταν τα άτομα της μελέτης είχαν νοσταλγικά συναισθήματα σε κρύα δωμάτια, βαθμολόγησαν το περιβάλλον τους ως πιο ζεστό και πιο άνετο.
Μπορεί να αλλάξει τη λήψη αποφάσεών σου
Η νοσταλγία μπορεί να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεών σας, γι' αυτό είναι μια τέτοια εξαιρετικά επιτυχημένη τακτική στο μάρκετινγκ. Η επιστροφή στις «παλιές καλές μέρες» είναι γνωστή ως μια αποτελεσματική στρατηγική για τον επηρεασμό της λήψης αποφάσεων και μια μελέτη στο Journal of Consumer Research το 2014 επιβεβαίωσε ότι όταν αισθάνεσαι νοσταλγία, παίρνεις «μεγαλύτερες» αποφάσεις που αφορούν αγορές, ξοδεύοντας περισσότερα χρήματα. Η είσοδος σε ένα κατάστημα που σου θυμίζει τις αγαπημένες σου παιδικές χριστουγεννιάτικες στιγμές φαίνεται να επηρεάζει το πόσο ορθολογικά θα ξοδέψεις τα χρήματά σου. Αποτέλεσμα; Περισσότερα ψώνια.
Σχετίζεται με την ικανότητά σου να νιώθεις θλίψη
Η νοσταλγία μπορεί να μας προκαλεί κατάθλιψη κατά καιρούς. Ενώ αυτή η θλίψη δεν είναι γενικά χρόνια ή καταθλιπτική, συνδέεται με την ικανότητά μας να αποδεχόμαστε το αναπόφευκτο του χρόνου που έχει περάσει. Οι Neurology Times ανέφεραν το 2016 ότι είναι πιο πιθανό να βιώσεις νοσταλγία εάν λάβεις επίσης υψηλό σκορ σε μια συγκεκριμένη κλίμακα που έχει σχεδιαστεί για να μετρήσει την ικανότητά σου να νιώθεις ή την τάση σου για θλίψη. Οι κλίμακες Affective Neuroscience Personality παρακολουθούν την τάση των ανθρώπων για παιχνίδι, περιέργεια, φροντίδα, φόβο, θυμό και θλίψη και όσοι δείχνουν μεγάλη τάση για θλίψη είναι πιο πιθανό να βιώνουν πιο έντονη νοσταλγία πιο συχνά, καθώς τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου τους είναι πολύ ενεργά.
Αποκλείει την αρνητική συγκίνηση
Το 2018, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Social Psychology διαπίστωσε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η νοσταλγία βοηθά τους ανθρώπους να αποφύγουν να αισθάνονται ενοχές ή ντροπή για τις μελανές στιγμές στην ιστορία του έθνους τους. Όσο πιο νοσταλγικοί άνθρωποι ήταν, τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να εκφράσουν ενοχή για προηγούμενα εγκλήματα ή προβλήματα. Η νοσταλγία χρησιμεύει ως ένα είδος άμυνας ενάντια στα κακά συναισθήματα και ως πόρος για την αύξηση της συνοχής και της ηθικής θέσης της ομάδας. Και αυτό μπορεί να έχει μια σκοτεινή πλευρά.
Μπορεί να αλλάξει τις συνήθειές σου
Μια μελέτη στο Consumer Communication Reports το 2017 διαπίστωσε ότι η νοσταλγία μπορεί στην πραγματικότητα να αλλάξει τα πρότυπα εθισμού του εγκεφάλου και να βοηθήσει τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα. Σε αντίστοιχη μελέτεη προκάλεσαν στους συμμετέχοντες νοσταλγία για τη ζωή πριν να ανάψουν το τσιγάρο τους κι εκείνοι που ένιωσαν νοσταλγία ήταν πιο παρακινημένοι να σταματήσουν και ένιωσαν γενικά πιο αρνητικοί για το κάπνισμα.
Μειώνει τον σωματικό πόνο
Περιέργως, αυτό το αίσθημα της λαχτάρα για χρόνους που έχουν περάσει μπορεί να διευκολύνει την αντιμετώπιση του πόνου. Μια σύνοψη των μελετών που δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Psychology το 2020 διαπίστωσε ότι το να γράφεις για χαρούμενες αναμνήσεις μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσει την ανοχή του πόνου σου - και λειτουργεί ακόμη και με άτομα που βιώνουν χρόνιο πόνο.
Σε βοηθά να αισθάνεσαι συνδεδεμένη με το παρελθόν σου
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι όσο πιο νοσταλγικά αισθάνεσαι, τόσο περισσότερο αντιμετωπίζεις κάτι που ονομάζεται «αυτο-συνέχεια», όπου ταυτίζεσαι με την ίδια ένοια της ταυτότητάς σου με την πάροδο του χρόνου (αντί να κοιτάζεις φωτογραφίες της εφηβείας σου και να αναρωτιέσαι «ποια είναι αυτή;»). Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Emotion το 2016 στην πραγματικότητα διαπίστωσε ότι όσο περισσότερη αυτο-συνέχεια αισθάνεσαι από νοσταλγικές αναμνήσεις, τόσο πιο ευτυχισμένη είσαι.
Με πολλούς τρόπους, η νοσταλγία σε βοηθά επίσης να θυμάσαι τις ρίζες σου και έχει ανακλαστική επίδραση στη ζωή σου. Πίσω από τη λαχτάρα σου για να ξαναζήσεις καυτές καλοκαιρινές νύχτες των 16 χρόνων σου είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να σε βοηθήσει να επιβιώσεις, να παραμείνεις θετική, να νιώσεις θαλπωρή και να αποφύγεις αρνητικά συναισθήματα. Αυτές οι αναμνήσεις είναι πιο ισχυρές από ό,τι νομίζεις. Κι αυτή η πανδημία μας έχει κάνει όλους πιο νοσταλγικούς από ποτέ – και τώρα ξέρεις και το γιατί!
