Και η παρερμηνεία πίσω από αυτό.
Πολλοί χρήστες του Facebook ξύπνησαν μια μέρα και βρέθηκαν μπροστά σε μια γνώριμη αλλά παράδοξη εικόνα: ένα εντυπωσιακό γκράφιτι της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας στο μακρινό Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Η θρυλική μορφή της Ελληνίδας επαναστάτριας, γνωστής από τα σχολικά βιβλία της Ιστορίας, κοσμεί την είσοδο ενός ναυπηγείου – ένα απροσδόκητο σημείο για μια τέτοια απεικόνιση.
Η ιστορία πίσω από το graffiti
Το εντυπωσιακό αυτό έργο δεν είναι αποτέλεσμα της αγάπης των Ουρουγουανών για την Ελλάδα, όπως πολλοί θα υπέθεταν ή ένα αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Στην πραγματικότητα, δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Ομίλου Τσάκος, μιας ισχυρής ναυτιλιακής εταιρείας που ίδρυσε τη δεκαετία του 1970 ο Έλληνας καπετάνιος Παναγιώτης Τσάκος. Ο Όμιλος δραστηριοποιείται στη Λατινική Αμερική και έχει συνδέσει το όνομά του με την προώθηση της ελληνικής ναυτικής παράδοσης και πολιτισμού.
Κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια παίζει το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος, που έχει ως αποστολή τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμού στην Ουρουγουάη. Το ίδρυμα, που αναγνωρίζεται και από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας, προσφέρει δωρεάν μαθήματα ελληνικών, παραδοσιακών χορών, μαγειρικής και άλλων πολιτιστικών στοιχείων σε χιλιάδες μαθητές.
Γιατί επιλέχθηκε η Μπουμπουλίνα;
Η επιλογή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας για αυτή την τοιχογραφία δεν είναι τυχαία. Ως γυναίκα-σύμβολο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, η Μπουμπουλίνα ενσαρκώνει τη γενναιότητα, την ελευθερία και την αποφασιστικότητα. Το Ίδρυμα Τσάκος, θέλοντας να τιμήσει την ελληνική ιστορία, ανέθεσε τη δημιουργία του γκράφιτι στο πλαίσιο των δράσεών του για την προώθηση του Ελληνισμού.
Πόσα πραγματικά ξέρουμε για τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα;
Αν η Ιστορία ήταν κινηματογραφική ταινία, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα θα ήταν η badass ηρωίδα που τα βάζει με αυτοκρατορίες, σαλπάρει με δικά της καράβια και παίζει τη ζωή της κορώνα-γράμματα για την Επανάσταση. Και ναι, αυτή η γυναίκα υπήρξε στην πραγματικότητα!
Γεννήθηκε το 1771 – και μάλιστα μέσα σε φυλακή! Από μικρή είχε το DNA της ανυποταξίας, κάτι που φάνηκε και αργότερα, όταν αποφάσισε να διαθέσει όλη της την περιουσία για να εξοπλίσει τον ελληνικό στόλο. Και όχι, δεν έμεινε σε ρόλο «χορηγού». Ανέβηκε στη γέφυρα του Αγαμέμνονα, της προσωπικής της ναυαρχίδας, και έγινε η μοναδική γυναίκα μέλος της Φιλικής Εταιρείας (αν και σε... junior βαθμό, γιατί οι γυναίκες τότε δεν θεωρούνταν «κατάλληλες» για τέτοιες συνωμοσίες).
Όταν οι Τούρκοι κατάλαβαν τι σχεδίαζε, προσπάθησαν να τη σταματήσουν, αλλά η Λασκαρίνα τους λάδωσε τόσο καλά, που όχι μόνο έφτιαξε το καράβι της, αλλά έστειλε και όσους τη «κάρφωσαν» στην εξορία!
Στην Επανάσταση έπαιξε κομβικό ρόλο, πολέμησε γενναία και μετά την απελευθέρωση πήρε ως «ευχαριστώ» ένα κτήμα στο Ναύπλιο. Αλλά η πολιτική σκηνή της Ελλάδας ήταν τότε κάτι σαν Game of Thrones – και οι «παίκτες» δεν συγχωρούσαν εύκολα. Όταν υπερασπίστηκε τον Κολοκοτρώνη, το νέο κράτος τη θεώρησε επικίνδυνη και τη γύρισε πίσω στις Σπέτσες με συνοπτικές διαδικασίες.
Κι εκεί που θα περίμενε κανείς ότι η Μπουμπουλίνα θα έφευγε από τη ζωή σε μια τελευταία ηρωική ναυμαχία, η μοίρα της της επιφύλαξε την πιο άδικη έξοδο: μια οικογενειακή διαμάχη, ένας καυγάς για έναν γάμο, μια σφαίρα στο μέτωπο από τον λάθος άνθρωπο.
Η γυναίκα που τα έβαλε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η πρώτη ναυαρχίνα στην παγκόσμια ιστορία, έπεσε νεκρή από έναν τσακωμό για προξενιό. Ο γιος της είχε κλέψει την Ευγενία Κουτσή, γόνο πλούσιας οικογένειας που δεν ενέκρινε το γάμο της με τον γιο μιας "ξεπεσμένης" ναυαρχίνας. Όταν η Μπουμπουλίνα προσπάθησε να παρέμβει σκοτώθηκε ακαριαία από τον παρολίγον συμπέθερο.
Ακόμα κι έτσι, η Ρωσία την αναγνώρισε μετά θάνατον ως Ναύαρχο – γιατί ακόμα και οι πιο σκληροί στρατηγοί κατάλαβαν ότι η Μπουμπουλίνα δεν ήταν μια απλή γυναίκα της εποχής της, αλλά μια ζωντανή θύελλα.
Η τοιχογραφία είναι viral μετά από χρόνια
Η τοιχογραφία αυτή δημιουργήθηκε το Δεκέμβριο του 2022, αλλά πρόσφατα έγινε και πάλι viral στα social media, με χιλιάδες likes, comments και shares. Ο αλγόριθμος των κοινωνικών δικτύων αποφάσισε να φέρει ξανά στο προσκήνιο την εικόνα της Μπουμπουλίνας, 198 χρόνια μετά τον θάνατό της. Αν και κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει με βεβαιότητα το γιατί, το σίγουρο είναι ότι η ηρωίδα του 1821 συνεχίζει να εμπνέει και να προκαλεί το ενδιαφέρον, ακόμα και σε μέρη τόσο μακρινά όσο η Ουρουγουάη.
Το γκράφιτι της Μπουμπουλίνας στο Μοντεβιδέο είναι μια ιστορία πολιτιστικής γέφυρας μεταξύ Ελλάδας και Λατινικής Αμερικής, μια απόδειξη ότι ο Ελληνισμός ταξιδεύει πέρα από σύνορα και εποχές.
