Τηλεόραση: Το νέο «παλιό Χόλυγουντ»

Είναι σχεδόν αδύνατον να γίνει μια καταγραφή των νέων σειρών με επεισόδια-πιλότους, έτοιμα να πάρουν το πράσινο φως για να δοκιμαστούν στο κοινό.

Το content το οποίο παράγουν οι Αμερικάνικοι τηλεοπτικοί σταθμοί πλέον είναι ανυπολόγιστο και το επίπεδο ποιότητας είναι τρομερά υψηλό. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η «τεχνική» των γυρισμάτων για τις δραματικές σειρές που βρίσκονται σε εξέλιξη δεν διαφέρουν πουθενά σε σχέση με τις κινηματογραφικές παραγωγές. Το μέγεθος των παραγωγών και ακόμα περισσότερο η γλώσσα της σκηνοθεσίας είναι απαράλαχτη με την mainstream κινηματογραφική ματιά που παράγει το Χόλυγουντ. Ο τρόπος είναι απολύτως ίδιος, επομένως, όρος «τηλεταινία» έχει πάψει εδώ και χρόνια να αποτελεί προσβολή για τις κινηματογραφικές ταινίες.

Αυτό έκανε πολλούς να μιλάνε (εύστοχα) για την χρυσή εποχή της τηλεόρασης πριν μια δεκαετία περίπου, μια κατάσταση που ζούμε ακόμα και που απογειώθηκε στην μετά-Sopranos εποχή. Πλέον μιλάμε μια ισοδύναμη βιομηχανία με τεράστια ζήτηση και υπερπροσφορά εργασίας. Αυτή τη στιγμή μόνο ανάμεσα σε εκατοντάδες σειρές, μια θέση στον ήλιο μόνο μέσα στο 2016 διεκδικούν μεγάλες παραγωγές όπως τα: “Divorce”, “Shots Fired”, “Atlanta”, “The Crown”, “11.22.63”, “Luke Cage”, “The Night Manager”, “War And Peace”, “Hap & Leonard”, “The Young Pope” και “Vice Principals”. Οι νικητές στην κούρσα δείχνουν να είναι τα “Preacher”, “Billions”, “The OA”, “Westworld”, “The Get Down”, “Taboo”, “UnReal” και “Bloodline”. Σειρές με χιλιάδες εργαζόμενους που απαιτούν χιλιάδες ώρες θέασης.

Τα περισσότερα άρθρα στέκονται σε μια ανάλυση στα οικονομικά στατιστικά και στην άνθηση του υλικού από κανάλια όπως το HBO, το Showtime, το NBC, το ABC, το CBS, το Fox ή το Starz, που είναι μερικά από τα δυνατότερα Networks στην Αμερικάνικη τηλεόραση. Όμως σπάνια γίνεται λόγος για τον ρόλο του σκηνοθέτη σε αυτά τα «ανθηρά» τηλεοπτικά χρόνια. Αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να ξεκινήσει καθότι πλέον οι σκηνοθέτες δεν έχουν καμία θέση στο σύγχρονο τηλεοπτικό τοπίο. Οι τηλεοπτικές σειρές ανήκουν στον παραγωγό , ο οποίος έχει τον ρόλο του δημιουργού και παίρνει το “Created By…” credit στους τίτλους αρχής κάθε σειράς. Για παράδειγμα το Mad Men άνηκε στον Matthew Weiner και το Game of Thrones ανήκει στους David Benioff και D. B. Weiss. 

Και με τους σκηνοθέτες τι γίνεται;

Δεν έχει απολύτως καμία σημασία αν ο σπουδαιότερος εν ζωή σκηνοθέτης, ο Martin Scorsese σκηνοθέτησε το πρώτο επεισόδιο του Vinyl ή αν οι προερχόμενοι από Όσκαρ Steve McQueen και Katherine Bigelow θα σκηνοθετήσουν τα επερχόμενα “Codes of Conduct” και “Mogadishu, Minnesota”αντίστοιχα ή αν ο δεξιοτέχνης Guillermo del Toro θα υπογράψει επεισόδιά του “Carnival Row”. Η αισθητική κάθε σειράς είναι ενιαία, απαράλαχτη και από βδομάδα σε βδομάδα περνιέται μια σκυτάλη στην πλοκή, από τον έναν σκηνοθέτη στον επόμενο. Οι ενιαίες σεκάνς που μπορεί να εκτείνονται σε δυο ή περισσότερα επεισόδια, σκηνοθετούνται από πολλαπλούς σκηνοθέτες, οι οποίοι όχι μόνο δεν επιτρέπεται να αφήνουν κάποιο δημιουργικό αποτύπωμα, αλλά δεν μπορούν καν να καθοδηγήσουν στοιχειωδώς τους ηθοποιούς καθώς οι χαρακτήρες χτίζονται σε βάθος χρόνων. Ο σκηνοθέτης στο σημερινό τηλεοπτικό τοπίο προσλαμβάνεται για να κάνει τα απολύτως απαραίτητα και πλέον είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης στην δημιουργική διαδικασία.

Οι επικεφαλής των HBO, Showtime και ABC, λειτουργούν με τρόπο ανάλογο τον προέδρων των studio της «Χρυσής εποχής» του Χόλυγουντ, στη δεκαετία του 30 και στις αρχές της δεκαετίας του 40. Η προσοχή σήμερα είναι στραμμένη υπερβολικά στους παραγωγούς, ακόμα περισσότερο στους σεναριογράφους και ενίοτε και στους ηθοποιούς. Οι παραγωγοί των δραματικών τηλεοπτικών σειρών είναι οι νέοι David O. Selznick της εποχής μας και οι μεγάλοι σταθμοί τα νέα Metro-Goldwyn-Mayer Studios. Ζούμε την εποχή όπου ο σεναριογράφος υπέγραφε δεκάδες σενάρια με τη βδομάδα (είτε ήταν γουέστερν, είτε νουάρ, είτε κωμωδίες) και οι σκηνοθέτες έψαχναν πλατό να προσληφθούν.

Η επένδυση ταλέντου των μεγάλων καναλιών γίνεται σε σεναριογράφους. Όλοι πλέον αναζητούν τη χρυσή φωνή στους αφηγητές, σε αυτούς που θα απλώσουν την αρχική ιδέα σε 13 ωριαία επεισόδια το χρόνο, σε αυτούς που θα αναπτύξουν συναρπαστικούς χαρακτήρες και θα τους γράφουν τις ατάκες τους για πέντε ή περισσότερα χρόνια και σε αυτούς που θα εφεύρουν τα καλύτερα cliffhangers. Από την άλλη πλευρά, οι ηθοποιοί που θα γίνουν ένα με τον χαρακτήρα τους για πολλά χρόνια και θα μεγαλώνουν μαζί του, δημιουργούν ένα πολύ σύνθετο star system. 

Το σινεμά είναι υπόθεση σκηνοθέτη, όμως στο τηλεοπτικό τοπίο, οι σκηνοθέτες πλέον προσλαμβάνονται καθαρά για βιοπορισμό. Δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα σε δυο επεισόδια της ίδιας σειράς και είναι αδύνατον να διακρίνεις το ποιος είναι πίσω από την κάμερα κάθε φορά. Ακόμα και αν πρόκειται για σκηνοθέτες με απολύτως διαφορετικές κινηματογραφικές καταβολές. Το στυλ μιας σειράς χωνεύει την προσωπικότητα των δημιουργών. Μπορεί ο ίδιος σκηνοθέτης να πορεύεται σκηνοθετώντας ένα επεισόδιο της σειράς The Americans, μετά να σκηνοθετεί ένα επεισόδιο του Homeland και μετά να υπογράφει ένα επεισόδιο του House Of Cards και να υιοθετεί απόλυτα στο στυλ των επεισοδίων της προηγούμενης και της επόμενης βδομάδας.

Η περίπτωση της Nicole Kassell είναι μια τέτοια, η οποία πρόσφατα σκηνοθέτησε επεισόδιο του "Vinyl", του “Better Call Saul”, του “American Crime”, του “Rectify”, του “The Killing” και του “Leftovers” μεταξύ άλλων. Η Nicole Kassell είχε ξεχωρίσει πριν μια δεκαετία στο Sundance με την ταινία “The Woodsman”, ένα εξαιρετικό και τολμηρό, χαμηλόφωνο δράμα με τον Kevin Bacon. Παρόλα τα Indie Spirit Awards που απέσπασε, δεν έχει καταφέρει έκτοτε να χρηματοδοτήσει το επόμενο βήμα της και είναι ένα πρόσωπο που στη δεκαετία του 70 ή του 90 πιθανότατα θα χάριζε ανεξάρτητα διαμάντια στο σινεμά. Από την άλλη βλέπεις παλιότερους σκηνοθέτες που είχαν προσωπικό κόσμο στο σινεμά τους όπως τον στυλίστα John Dahl (της φήμης του Last Seduction) να μην καταφέρνουν να ορθοποδήσουν σαν αυτόνομοι δημιουργοί και να «βρίσκουν δουλειά» σε τηλεοπτικές σειρές όπως το “Justified” και το “The Affair”. 

Στον παραπάνω συλλογισμό, φυσικά δεν χωράνε εξαιρέσεις όπως το νέο Twin Peaks που σκηνοθέτησε ο David Lynch και θα δούμε το 2017 ούτε την ατιτλοφόρητη ακόμα σειρά που έφτιαξε για λογαριασμό του Amazon ο Woody Allen και θα δούμε το φθινόπωρο. Αυτές είναι εξαιρέσεις όπου μεγάλοι δημιουργοί βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην ευελιξία του μέσου και αποφεύγουν την δυσκίνητη κινηματογραφική διανομή. Η Τηλεόραση δεν είναι το νέο σινεμά. Είναι το νέο «παλιό Χόλυγουντ». Και όπως συνέβη με εκείνα τα αριστουργήματα του 30, το αποτέλεσμα καμιά φορά είναι συναρπαστικό. Αρκεί να έχουμε τη νηφαλιότητα να ξέρουμε τι λέμε.