Νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ ετοιμάζει το Υπουργείο Παιδείας με πιλότους την Έκθεση Πισσαρίδη και το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030»


Ένα Σχέδιο αλλαγών στα ΑΕΙ το οποίο ετοίμασε  Επιστημονική Επιτροπή,  με συντονίστρια την Βάσω Κιντή - Καθηγήτρια ΕΚΠΑ)  υπό την αιγίδα της προέδρου της Δημοκρατίας  και πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μποδοσάκη είναι ο «οδηγός» του Υπουργείου Παιδείας για το νομοσχέδιο που ετοιμάζει για τα ΑΕΙ. Ουσιαστικά έρχεται για να «πιλοτάρει» τις εκπαιδευτικές προτεραιότητες του κυβερνώντος κόμματος, κοντολογίς, δεν είναι παρά μια προσπάθεια νομιμοποίησης και πριμοδότησης (με το φωτοστέφανο του νομπελίστα Καθηγητή) των κατευθύνσεων και των προτεραιοτήτων του ΥΠΑΙΘ.

Το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030» της Επιστημονικής Επιτροπής- το οποίο πρόκειται να ανακοινωθεί επισήμως  στις 22 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση ως τις 22 Δεκεμβρίου- «αξιοποιεί» τη φιλοσοφία και τις κατευθύνσεις της γνωστής Έκθεσης Πισσαρίδη.

Η πρωτοβουλία ανήκει στο Ίδρυμα Μποδοσάκη, το οποίο, όπως σημειώνουν οι συντάκτες του "Σχεδίου Δράσης", "προκειμένου να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση σημαντικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας, ανέλαβε την κατάρτιση τεσσάρων ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης για την εξέλιξη του Ελληνικού Πανεπιστημίου, την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας, την αντιμετώπιση βασικών Περιβαλλοντικών Προκλήσεων και την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών στη χώρα μας, τομείς που αποτελούν και τους πυλώνες δράσης του".

Να σημειώσουμε την απόλυτη "συγγένεια"  του «Σχέδιου δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030» και της Έκθεσης Πισσαρίδη στην οποία, όσον αφορά στην Ανώτατη Εκπαίδευση, προτείνεται ανασχεδιασμός του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και των προγραμμάτων σπουδών, «με ενίσχυση κατευθύνσεων και ειδικοτήτων σε γνωστικά αντικείμενα όπου αναμένεται σημαντική αύξηση της ζήτησης στην αγορά εργασίας», χρηματοδότηση ΑΕΙ με ανταποδοτικά κριτήρια και στροφή των ΑΕΙ σε προγράμματα δια βίου μάθησης σε συνεργασία με την επιχειρηματική κοινότητα. Παράλληλα προτείνεται να είναι αρμοδιότητα των Πανεπιστημίων τα κριτήρια εισαγωγής των υποψηφίων και ο αριθμός εισακτέων, να υπάρχει τέλος επανεγγραφής (δίδακτρα) για όσους φοιτητές παρατείνουν τις σπουδές τους, και συγκέντρωση των πανεπιστημίων σε μεγαλύτερες μονάδες.

Στην επιτροπή σύνταξης συμμετείχαν:

Βάσω Κιντή Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Βασιλική Γεωργιάδου Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Αχιλλέας Γραβάνης Καθηγητής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μιου Κρήτης & Ερευνητή ΙΜΒΒ-ΙΤΕ & Συνεργαζόμενος Καθηγητής Έρευνας, Κέντρο Ανάπτυξης Φαρμάκων, Παν/μιο Northeastern

Μανώλης Δερμιτζάκης Αντιπρόεδρος, Υπολογιστική Βιολογία, GlaxoSmithKline Ελευθερία

Ζεγγίνη Διευθύντρια του Ινστιτούτου μεταφραστικής γονιδιωματικής στο Helmholtz Zentrum München & Καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Technical University Munich

Στάθης Καλύβας Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, Έδρα Gladstone & Εταίρος του Κολλεγίου All Souls, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Δείτε την Έκθεση αναλυτικά εδώ

Ένα από τα σημεία που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η μεθόδευση και η επιχειρηματολογία του «Σχεδίου Αλλαγών» για την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη ή αλλιώς των μαζικών συγχωνεύσεων, καταργήσεων και υποβιβασμών τμημάτων που ετοιμάζει το Υπουργείο Παιδείας.

Μετά την εκκένωση… έρχεται η συρρίκνωση! Η υπουργός Παιδείας έχει ήδη ανακοινώσει αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη στη βάση α) των αποτελεσμάτων της ΕΒΕ, β) των προτάσεων των ίδιων των ΑΕΙ, γ) της εισήγησης της ΕΘΑΑΕ που λαμβάνει υπ’ όψιν της και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Είναι γνωστό ότι το υπουργείο Παιδείας έχει δρομολογήσει, εδώ και αρκετό καιρό, την «αναδιάταξη» του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κοντολογίς της δραστικής μείωσης τμημάτων και σχολών αλλά και της αλλαγής του περιεχομένου και της κατεύθυνσής τους. Κατεύθυνση που οφείλουμε να επισημάνουμε πως δεν είναι ξένη από τη ιδεολογική και πολιτική «γραμμή» της Κυβέρνησης όπως έχει διατυπωθεί στο προεκλογικό της πρόγραμμα.

Η «αναδιάρθρωση» made by Κεραμέως εκτός από λουκέτα και συγχωνεύσεις σημαίνει και δημιουργία τμημάτων δυο ταχυτήτων. Να τι προβλέπει το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021: «Στο πλαίσιο διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας, με προσανατολισμό στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και στην ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης». Είναι φανερό ότι σε αυτήν την κατηγορία θα ενταχθούν, σταδιακά, τμήματα που δεν θα έχουν φοιτητές, εξαιτίας της θεσμοθέτησης της κατώτατης βάσης εισαγωγής.

Να τι λέει το «Σχέδιο Αλλαγών» για το θέμα:

«Είναι εξίσου γνωστό πως η ανάπτυξη των ΑΕΙ στην Ελλάδα ακολούθησε κυρίως πολιτικές και όχι εκπαιδευτικές λογικές. Επομένως, η ανάγκη αναδιάταξης/κατάργησης ή/και σύμπτυξης τμημάτων και σχολών, εκεί όπου αυτό είναι ακαδημαϊκά ενδεδειγμένο και μπορεί να συμβάλει στην πρόοδο, την παραγωγικότητα και την καινοτομία, έχει γίνει εμφανής εδώ και χρόνια. Ο αριθμός ομοειδών τμημάτων είναι υπερβολικά μεγάλος. Τμήματα με χαρακτήρα μεταπτυχιακής εξειδίκευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης πρέπει να ενσωματωθούν σε συγγενή τους τμήματα ή να καταργηθούν μετά από εξωτερική αξιολόγηση.

Ο χάρτης της Ανώτατης Εκπαίδευσης πρέπει να επιτρέπει τη σύσταση νέων διεπιστημονικών αντικειμένων και προγραμμάτων σπουδών σε άμεση οργανωτική και διοικητική συνεργασία με αντίστοιχα τμήματα του εξωτερικού.  Παράλληλα, είναι σημαντικό, όπου κρίνεται αναγκαίο ή και επιθυμητό, να ιδρυθούν ειδικοί κλάδοι/παραρτήματα εκπαιδευτικών μονάδων με έμφαση στις ειδικευμένες/τεχνικές γνώσεις, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.

Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλουν τα Κέντρα Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) των ΑΕΙ, καθώς καλύπτουν επαγγελματικές ανάγκες μέσα από την προσφορά τόσο προγραμμάτων κατάρτισης και επιμόρφωσης, όσο και επαγγελματικού προσανατολισμού. Γενικά, είναι απαραίτητη η ευελιξία, ώστε να καθίσταται δυνατή η αντιμετώπιση των ακαδημαϊκών προκλήσεων και η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων. Να μην οχυρώνονται τα ιδρύματα σε παρωχημένες δομές που περισσότερο αντανακλούν και συντηρούν συσχετισμούς ισχύος, παρά ακαδημαϊκές προτεραιότητες».

Η μεθόδευση του ΥΠΑΙΘ

Την αναγκαιότητα του «επανασχεδιασμού» του ακαδημαϊκού χάρτη με τη μέθοδο της «λιποαναρρόφησης» ήρθε σαν από μηχανής - Κεραμέως θεός να την επικαιροποιήσει ο μεγάλος αριθμός κενών θέσεων  λόγω της θεσμοθέτησης της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ) που αποψιλώνουν περίπου 100 Πανεπιστημιακά τμήματα.

Ήδη, το ΥΠΑΙΘ, επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, οδηγεί τον προβληματισμό της κοινής γνώμης να μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα Θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: Όσα τμήματα δεν έχουν «φοιτητές-πελάτες» πρέπει να κλείσουν ή να αναμορφωθούν.

Έτσι το ΥΠΑΙΘ νομιμοποιημένα θα σύρει τα «κενά» τμήματα στον «ανακριτικό» φακό της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), η οποία, σαν έτοιμη από καιρό, αναμένεται να εισηγηθεί μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας.

Είναι εξάλλου γνωστό ότι το επόμενο χρονικό, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη, θα έχουμε «ζυμώσεις» μεταξύ της Ν. Κεραμέως και πρυτάνεων για τα τμήματα που «καίγονται» από την ΕΒΕ και τα 37 τμήματα του Γαβρόγλου που κρατιούνται στο «μούσκιο».

Οι διεθνείς κατατάξεις αξιολόγησης κριτήριο για την χρηματοδότηση των ΑΕΙ

Στο μεταξύ, σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής στον συναγωνισμό των διεθνών κατατάξεων αξιολόγησης εισέρχονται και επισήμως, με υπουργική σφραγίδα, τα Ελληνικά ΑΕΙ. Η θέση τους θα αποτελεί ένα εκ των 15 κριτηρίων αξιολόγησης για να λάβουν το 20% της τακτικής κρατικής χρηματοδότησης από το 2022. 

Ειδικότερα, εντός των ημερών αναμένεται να οδεύσει προς δημοσίευση η υπουργική απόφαση για τον ορισμό κριτηρίων και δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων για την κατανομή της δημόσιας επιχορήγησης στα ΑΕΙ.

Μεταξύ των κριτηρίων στην ενότητα που αξιολογεί τη «συνεχή βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του ΑΕΙ» είναι η θέση κάθε ΑΕΙ σε διεθνείς αξιολογήσεις βάσει αξιόπιστων οίκων αξιολόγησης. Συγκεκριμένα, θα επιλέγεται η υψηλότερη θέση του ΑΕΙ μεταξύ των οίκων αξιολόγησης QS, ARWU, THE, SCImago, GS και Webometrics. Η κατάταξη μεταξύ των θέσεων 1-300 θα λαμβάνει 120 μόρια, 100 μ. θα δίνονται για τις θέσεις 300-500, 80 μ. για τις θέσεις 500-800, 60 μ. για τις θέσεις 800-1.000 και 40 μόρια για τις θέσεις 1.000-1.200. Πρόκειται για τις σημαντικότερες διεθνείς κατατάξεις. Οι θέσεις των ΑΕΙ διαφοροποιούνται διότι κάθε κατάταξη δίνει διαφορετικό βάρος στα διάφορα κριτήρια.

Πηγή: www.alfavita.gr