Πανελλήνιες 2023: Η «λαιμητόμος» ΕΒΕ, τα παράδοξα των κοινών Τμημάτων και τα κολέγια

Η θέσπιση της ΕΒΕ από το 2021 είναι ένα επιπλέον μεγάλο εμπόδιο για τους υποψηφίους, κυρίως των ασθενέστερων τάξεων και στρωμάτων και των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 3 υποψηφίους αποκλείεται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση

Ο δρόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση περνά, για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων, μέσα από τις συμπληγάδες πέτρες των πανελλαδικών εξετάσεων.

Την επόμενη χρονιά, αν η κατάσταση δεν αλλάξει με αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας, θα εμφανιστεί και πάλι το φαινόμενο της εξώθησης σχεδόν του ενός τρίτου των υποψηφίων σε ιδιωτικές δομές, όπως τα κολέγια και τα ΙΕΚ, καθώς οι θέσεις στα ΑΕΙ περιορίζονται από τη γνωστή πλέον ΕΒΕ, ενώ οι θέσεις στα Δημόσια ΙΕΚ παραμένουν περιορισμένες. 

Γι’ αυτούς ειδικά, η εισαγωγή στην επόμενη βαθμίδα είναι ένας δρόμος γεμάτος αγκάθια, εμπόδια. Η «μάχη» των υποψηφίων στις Γενικές Εξετάσεις είναι «μάχη» που γίνεται με κοινωνικούς όρους, και ότι η όποια ελαστικότητα του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος σε καμιά περίπτωση δε μπόρεσε να αναιρέσει το γεγονός ότι οι γόνοι ευνοημένων -οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά- οικογενειών είχαν και έχουν απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες πρόσβασης στα Α.Ε.Ι. και ιδιαίτερα στις προνομιούχες σχολές τους.

Επιπλέον, τα Δημόσια ΙΕΚ παρά τους πανηγυρικούς τόνους των κατά καιρούς δηλώσεων της κ.Κεραμέως περί αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης, και παρά την ψήφιση νομοσχεδίου για τη χρηματοδότησή τους, δεν έχουν λάβει ούτε ένα ευρώ από τον Μάρτιο του 2022. Οπως τονίζουν οι Διευθυντές τους, επιπλέον πολλά ΙΕΚ λειτουργούν υποστελεχωμένα, ενώ σε μεγάλα ΙΕΚ με 7 θέσεις προσωπικού και με πάνω από 500 καταρτιζόμενους, να απασχολούνται μόνο 2 άτομα. Οι συνθήκες εργασίας στα ΔΙΕΚ είναι δύσκολες γι’ αυτό και όλοι τα αποφεύγουν.

Η θέσπιση της ΕΒΕ: «Ταξική λαιμητόμος»

Σύμφωνα με το νόμο Κεραμέως (4777/17-2-2021, άρθρο 4Β), προϋπόθεση για να συμμετάσχει κάποιος υποψήφιος στη διαδικασία επιλογής για τις σχολές και τα τμήματα των Πανεπιστημίων είναι η επίτευξη στις πανελλαδικές εξετάσεις βαθμολογικής επίδοσης ίσης ή μεγαλύτερης από την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής ανά σχολή ή τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση. Κοντολογίς, για να αποκτήσει απλά κάποιος υποψήφιος δικαίωμα συμπλήρωσης του μηχανογραφικού δελτίου, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει σημειώσει βαθμολογική επίδοση τουλάχιστον ίση με την χαμηλότερη ΕΒΕ (δηλαδή αυτή με συντελεστή το 0,8).

Η θέσπιση της ΕΒΕ από το 2021 είναι ένα επιπλέον μεγάλο εμπόδιο για τους υποψηφίους, κυρίως των ασθενέστερων τάξεων και στρωμάτων και των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 3 υποψηφίους αποκλείεται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση λόγω της ΕΒΕ που λειτουργεί σαν ταξική λαιμητόμος. 

Το 2021 Περίπου 22.500 υποψήφιοι  ακόμα και με πολύ καλές βαθμολογίες έμειναν εκτός λόγω ΕΒΕ. Το 2022 σε σύνολο 99.305 υποψηφίων οι 37.623 περίπου οι τέσσερις στους δέκα έμειναν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για να γεμίσουν τις δεξαμενές της πελατείας των ιδιωτικών ΙΕΚ και Κολεγίων

Οι αλλαγές στο Μηχανογραφικό

Οι αλλαγές στο Μηχανογραφικό για το 2023, έχουν ως εξής: 

Οι υποψήφιοι ημερήσιων και εσπερινών ΓΕ.Λ. που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, μετά από την ολοκλήρωση των εξετάσεων και τη γνωστοποίηση των βαθμών της τελικής τους επίδοσης στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα, τα ειδικά μαθήματα και τις πρακτικές δοκιμασίες, καθώς και τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων των ικανοτήτων συμπληρώνουν μηχανογραφικό δελτίο.

Σε αυτό επιλέγουν όσες σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις επιθυμούν από το επιστημονικό πεδίο στο οποίο έχουν πρόσβαση, σύμφωνα με το άρθρο 4Α. Οι υποψήφιοι δύνανται να επιλέγουν σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις με βάση την Ε.Β.Ε. ή τις Ε.Β.Ε. του ειδικού μαθήματος ή των ειδικών μαθημάτων ή πρακτικών δοκιμασιών της σχολής, τμήματος ή εισαγωγικής κατεύθυνσης, αν συντρέχει τέτοια περίπτωση, την Ε.Β.Ε. ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση και τη βαθμολογική τους επίδοση.».

2.Στην παρ. 1 του άρθρου 4Δ του ν. 4186/2013, περί παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου, επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: α) στο τρίτο και τέταρτο εδάφιο διαγράφεται η φράση «πρώτης φάσης» και στο τρίτο εδάφιο διορθώνεται η νομοθετική παραπομπή, β) προστίθεται πέμπτο εδάφιο, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Οι τελειόφοιτοι και οι υποψήφιοι, που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις του εκάστοτε σχολικού έτους, δύνανται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον προς κάλυψη θέσης καταρτιζόμενου σε δημόσιο Ι.Ε.Κ. με την υποβολή παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου διατίθεται συγκεκριμένος αριθμός θέσεων των δημόσιων Ι.Ε.Κ., ο οποίος προσδιορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Διά Βίου Μάθησης και Νεολαίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 13Δ, προς κάλυψη από τους τελειόφοιτους και υποψήφιους των πανελλαδικών εξετάσεων του οικείου σχολικού έτους. Το παράλληλο μηχανογραφικό δελτίο υποβάλλεται κατά την ίδια περίοδο υποβολής του μηχανογραφικού δελτίου, σύμφωνα με το άρθρο 4Γ. Οι υποψήφιοι που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις εκάστου σχολικού έτους, δύνανται να υποβάλουν τόσο το μηχανογραφικό δελτίο, σύμφωνα με το άρθρο 4Γ, όσο και το παράλληλο μηχανογραφικό δελτίο. Απαγορεύεται η εγγραφή του υποψηφίου ταυτόχρονα σε σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση Α.Ε.Ι. και σε δημόσιο Ι.Ε.Κ.».

Τι ισχύει για τον υπολογισμό της ΕΒΕ

α) Στις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις, που εντάσσονται σε περισσότερους του ενός τομείς για τον υπολογισμό της Ε.Β.Ε., λαμβάνεται υπόψη ο μικρότερος μέσος όρος των μέσων όρων των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων στα μαθήματα των τομέων όπου εντάσσονται οι συγκεκριμένες σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις.

β) Στις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις, που εντάσσονται στην κοινή ομάδα όλων των τομέων, για τον υπολογισμό της Ε.Β.Ε. λαμβάνεται υπόψη ο μικρότερος μέσος όρος των μέσων όρων των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων όλων των τομέων.

γ) Στις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις του ίδιου τομέα για τον οποίο οι υποψήφιοι εξετάζονται σε διαφορετικά μαθήματα ειδικότητας, για τον υπολογισμό της Ε.Β.Ε. λαμβάνονται υπόψη οι μέσοι όροι των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων στα μαθήματα εκείνης της ειδικότητας, ο μέσος όρος των οποίων είναι μικρότερος.

Οι υποψήφιοι ημερήσιων και εσπερινών ΕΠΑ.Λ. που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, μετά από την ολοκλήρωση των εξετάσεων και τη γνωστοποίηση των βαθμών της τελικής τους επίδοσης στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα, τα ειδικά μαθήματα και τις πρακτικές δοκιμασίες, καθώς και τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων των ικανοτήτων, συμπληρώνουν μηχανογραφικό δελτίο. Σε αυτό επιλέγουν όσες σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις επιθυμούν από τους τομείς και την κοινή ομάδα, όπου έχουν πρόσβαση. 

Η αδικία με τα κοινά τμήματα μεγαλώνει 

Στο μεταξύ, εδώ και πάρα πολλά χρόνια στο Μηχανογραφικό υπάρχουν εκατοντάδες τμήματα που δηλώνονται από υποψηφίους που ανήκουν σε διαφορετικά πεδία και φυσικά έχουν εξεταστεί σε διαφορετικά μαθήματα. Η μελέτη του ερευνητή-μαθηματικού και συμβούλου σταδιοδρομίας κ.Στράτου Στρατηγάκη, είναι αποκαλυπτική της κατάστασης:

Όσοι θέλουν να εισαχθούν στα Παιδαγωγικά ή τα ΤΕΦΑΑ (τις Γυμναστικές Ακαδημίες που λέγαμε παλιά), για παράδειγμα, μπορούν να εισαχθούν δηλώνοντας αυτά τα τμήματα από όποιο πεδίο και αν ακολούθησαν. Εξετάζονται δηλαδή στα μαθήματα του Πεδίου τους και μετά συγκρίνονται με τους υποψηφίους των άλλων Πεδίων, που εξετάστηκαν στα μαθήματα του δικού τους Πεδίου. Όποιος συγκεντρώσει τα περισσότερα μόρια εισάγεται. Στον πίνακα 1 βλέπουμε τα εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις ανά πεδίο. Οι μαθητές από το Δημοτικό μαθαίνουν ότι δεν συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα˙ μήλα με πορτοκάλια, για παράδειγμα. Το Υπουργείο Παιδείας δεν το έχει μάθει ακόμη.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα στα κοινά τμήματα που επιλέγουν διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας στα μαθήματα διαφορετικών πεδίων. Έτσι ακόμη και αν οι υποψήφιοι έχουν εξεταστεί σε κάποια κοινά μαθήματα αυτά δεν μετράνε το ίδιο. Το τμήμα Βιολογίας Αθήνας, για παράδειγμα, όρισε συντελεστή βαρύτητας  στην Φυσική και τη Χημεία 23 και 30 για τους υποψηφίους από το 2ο Πεδίο και 20 και 25 στους υποψηφίους από το 3ο Πεδίο, θέλοντας να πριμοδοτήσει τη Βιολογία στο 3ο Πεδίο. Έτσι, όμως, ακόμη και αν γράψουν δύο υποψήφιοι την ίδια βαθμολογία στη Φυσική και τη Χημεία θα συγκεντρώσουν διαφορετικά μόρια από τα δύο αυτά τα μαθήματα, αν προέρχονται από το 2ο Πεδίο ο ένας και από το 3ο ο άλλος. Αυτό δηλαδή που φαίνεται στον πίνακα 1 ότι οι υποψήφιοι του 2ου και του 3ου Πεδίου εξετάζονται σε τρία κοινά μαθήματα, είναι αλήθεια, αλλά οι βαθμοί τους δεν δίνουν τα ίδια μόρια.

Στον πίνακα 2 βλέπουμε την ένταξη των τμημάτων στα Πεδία. Ο αριθμός των τμημάτων που δηλώνονται από περισσότερα από ένα πεδίο έχουν φτάσει τα 164, σε σύνολο 452˙ Πρόκειται για το 36,28% των τμημάτων. Ο αριθμός αυξάνει διότι μετά την καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής και την έλλειψη φοιτητών που αντιμετωπίζουν τα περιφερειακά ΑΕΙ, η ένταξή τους και σε ένα επιπλέον Πεδίο είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας γι’ αυτά. Το πρόβλημα, δηλαδή, αντί να λυθεί μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο.

Μόνο στο 3ο Πεδίο ανήκουν 50 τμήματα και 45 τμήματα ανήκουν στο 2ο και στο 3ο Πεδίο˙ σχεδόν τα μισά τμήματα του 3ου Πεδίου είναι κοινά με το 2ο. Συνολικά στο 3ο Πεδίο περιλαμβάνονται 97 κοινά τμήματα, υπερδιπλάσια από τα αποκλειστικά τμήματα, όπως βλέπουμε στον πίνακα 3. Μόνο στο 4ο Πεδίο ανήκουν 61 τμήματα, ενώ στο 2ο και το 4ο ανήκουν 50 τμήματα. Συνολικά τα τμήματα του 4ου Πεδίου που είναι κοινά με κάποιο άλλο Πεδίο είναι 119, σχεδόν διπλάσια από τα τμήματα που ανήκουν αποκλειστικά στο 4ο Πεδίο. Μόνο στο 2ο Πεδίο ανήκουν 95 τμήματα. Τα κοινά τμήματα με το 3ο ή με το 4ο Πεδίο είναι επίσης 95. Τα συνολικά τμήματα που είναι κοινά με άλλο Πεδίο είναι 150. Το μοναδικό Πεδίο με λιγότερα κοινά τμήματα από τα αποκλειστικά είναι το 1ο Πεδίο που έχει 82 αποκλειστικά και 60 κοινά τμήματα.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται από την ανόμοια σύγκριση είναι πολλά, καθώς είναι διαφορετική η δυσκολία των μαθημάτων. Στις κοινές σχολές του 2ου και του 4ου Πεδίου ευνοούνται οι υποψήφιοι από το 4ο Πεδίο που εξετάζονται στην Πληροφορική και την Οικονομία, έναντι των υποψηφίων του 2ου Πεδίου που εξετάζονται στη Φυσική και τη Χημεία˙ οι επιδόσεις σ’ αυτά τα μαθήματα είναι σαφώς χειρότερες από τις επιδόσεις στην Οικονομία και την Πληροφορική. Στην Οικονομία ένας στους τέσσερις έγραψε πέρυσι πάνω από 18, ενώ στη Φυσική και τη Χημεία ένας στους 8. Η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Στις κοινές σχολές του 2ου και του 3ου Πεδίου ευνοούνται οι υποψήφιοι του 3ου Πεδίου ευνοούνται διότι στη Βιολογία είναι ευκολότερες οι υψηλές βαθμολογίες έναντι των Μαθηματικών. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια οι υψηλές επιδόσεις στη Βιολογία έγιναν παρόμοιες με των Μαθηματικών, οπότε η αδικία μειώνεται.

Όσοι Υπουργοί και αν πέρασαν από το Υπουργείο Παιδείας τα τελευταία 40 χρόνια, από όλα τα κόμματα, όσες μεταρρυθμίσεις και αν ονειρεύτηκαν ή πίστεψαν ότι έκαναν, αυτό το πρόβλημα δεν το έλυσαν. Μπορεί να μην ήξεραν την ύπαρξή του. Έχουν, όμως, συμβούλους, που θα έπρεπε να τους ενημερώσουν. Έτσι λοιπόν το πρόβλημα όχι μόνο δεν λύνεται αλλά μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο.

Επιμέλεια: Νίκος Μάστορας

ΠΗΓΗ