Η Ευρωπαϊκή επιτροπή έδωσε το στίγμα της: Είπε -και θα ξαναπεί- ένα μεγάλο «ναι» στα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της σύμ\βασης της Λισαβόνας και της διαδικασίας της Μπολόνιας. Τι χρειάζεται το προδικαστικό ερώτημα του ΣτΕ;
Συντάκτης: Νίκος Μάστορας
Την πρόθεσή της να συνεργήσει στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, εκδήλωσε όσο πιο φανερά γινόταν η Ευρωπαϊκή επιτροπή.
Σε απάντηση που έδωσε η Επίτροπος για την Καινοτομία, την Έρευνα, τον Πολιτισμό, την Εκπαίδευση και τη Νεολαία κ. Ιλιάνα Ιβάνοβα, απαντώντας σε ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΚΚΕ κ.κ. Κώστα Παπαδάκη και Λευτέρη -Νικολάου Αλαβάνου, ξεκαθάρισε ότι η Επιτροπή δεσμεύεται να ενισχύσει την αμοιβαία αναγνώριση των ακαδημαϊκών προσόντων στο εσωτερικό της ΕΕ και εργάζεται με τα κράτη μέλη και τους εμπλεκόμενους φορείς για να διασφαλίσει την αυτόματη αναγνώριση των προσόντων εντός της ΕΕ, με βάση τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν από τους υπουργούς Παιδείας το 2018 και το 2023
Και το ΣτΕ;
Η απάντηση αυτή ουσιαστικά προϊδεάζει (αν δεν προδικάζει...) και για την απάντηση που θα κληθεί να δώσει το Ευρωδικαστήριο στην -πολύ πιθανή- περίπτωση που του τεθεί σχετικό προδικαστικό ερώτημα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, στο οποίο έχουν προσφύγει ήδη πανεπιστημιακοί και άλλοι φορείς, εναντίον του νομοσχεδίου Πιερρακάκη που παρακάμπτει όπως είναι γνωστό το άρθρο 16 του Συντάγματος.
Γιατί όμως το ΣτΕ χρειάζεται να στείλει προδικαστικό ερώτημα όταν ήδη η απάντηση είναι γνωστή; Εδώ έχουμε μια ακόμα περίπτωση σύγκρουσης του εθνικού με το ενωσιακό δίκαιο και η στάση της Ε.Ε είναι γνωστή σε όλους. Οπότε ποιο είναι το νόημα, αν όχι να αποκτηθεί ένα ακόμα άλλοθι για την καταγγελόμενη από πολλούς καταπάτηση του Συντάγματος με τη μέθοδο της νέας ανάγνωσης και τη συμβολή συγκεκριμένων Συνταγματολόγων;
Οπως αναφέρει η Επιτροπή, «χαιρετίζει την πρόθεση της Ελλάδας να επικυρώσει τη Σύμβαση της Λισαβόνας για την Αναγνώριση. Αυτή, διασφαλίζει τα δικαιώματα των φοιτητών στο πλαίσιο της διακρατικής κινητικότητας μέσω μιας πιο εξορθολογισμένης αναγνώρισης των διπλωμάτων» Και η αναφορά συνεχίζεται με επίκληση της διαδικασίας της Μπολόνιας:
«Η Διαδικασία της Μπολόνιας είναι μια εθελοντική διακυβερνητική διαδικασία 49 χωρών, που ξεπερνά τα όρια της ΕΕ, η οποία καθιέρωσε το Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευση (EHEA) το 2010. Οι χώρες που συμμετέχουν στη διαδικασία της Μπολόνια επιδιώκουν να εκπληρώσουν ένα σύνολο κοινών δεσμεύσεων που διευκολύνουν τη διακρατική συνεργασία και κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της ποιότητας και της αναγνώρισης των ακαδημαϊκών μονάδων. Οι δραστηριότητές της δεν σχετίζονται με την εισαγωγή ή τα δίδακτρα των φοιτητών».
Απο τη Μπολόνια στη Λισαβόνα κι από εκεί στην Αθήνα
Πράγματι, ο Κυριάκος Πιερρακάκης το επόμενο διάστημα φέρεται να σχεδιάζει να φέρει προς κύρωση στη Βουλή την «ξεχασμένη» εδώ και δεκαετίες Σύμβαση της Λισαβόνας, η οποία θα γίνει το «όχημα» για τη λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα, αφού προβλέπει διατάξεις για την αναγνώριση των πτυχίων τις οποίες η χώρα μας απέφευγε τόσα χρόνια να κυρώσει, ακριβώς επειδή ο ορισµός που δίνει η Σύµβαση για τα ιδρύµατα ανώτατης εκπαίδευσης βρίσκεται σε αντιδιαστολή µε την εθνική της νοµοθεσία.
Η σύμβαση αυτή είναι το ένα από τα δύο «όπλα» στη φαρέτρα της κυβέρνησης στις δίκες που αναμένονται για την παράκαμψη του άρθρου 16. Το δεύτερο, είναι η περίφημη «διαδικασία -ή συμφωνία, ή διακήρυξη- της Μπολόνια», για τη δημιουργία ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) την οποία η Ελλάδα ακολουθεί -με σκαμπανεβάσματα- εδώ και δεκαετίες, και είναι αυτή που (ουσιαστικά) επέβαλε, πολλά χρόνια και πολλές αντιδικίες μετά, την επαγγελματική αναγνώριση των πτυχίων που δίνουν τα κολέγια.
Η Διακήρυξη της Μπολόνια, η οποία ψηφίστηκε το 1999 -μόλις δυό χρόνια μετά από τη σύμβαση της Λισαβόνας- και εύστοχα χαρακτηρίστηκε ως «το Μάαστριχτ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», αποτέλεσε αποφασιστικό βήμα στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Όπως συγκεκριμένα αναφέρεται στο κείμενο της Διακήρυξης της Μπολόνια, ήρθε σε συνέχεια της Διακήρυξης της Σορβόνης (1998) για την εναρμόνιση της δομής του ευρωπαϊκού συστήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης, η οποία «τόνισε ιδιαίτερα τον κεντρικό ρόλο των πανεπιστημίων στην ανάπτυξη της μορφωτικής διάστασης της Eυρώπης. Kαι έδωσε έμφαση στη δημιουργία του Eυρωπαϊκού Xώρου Aνώτατης Eκπαίδευσης, που θα αποτελέσει το κλειδί για την προώθηση της κινητικότητας και της απασχολησιμότητας των Eυρωπαίων πολιτών, αλλά και για τη συνολική ανάπτυξη της Eυρωπαϊκής Hπείρου». Στόχος της Διακήρυξης της Μπολόνια ήταν η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού συστήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Με βάση λοιπόν τις ευρωπαϊκές νομοθεσίες και οδηγίες που ακολούθησαν τη Μπολόνια, έστειλε την προειδοποιητική επιστολή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, που αποτέλεσε την βάση στην οποία κινήθηκε η πρώην υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως και προχώρησε το 2019 και 2020 στην αναγνώριση των πτυχίων των ιδιωτικών κολλεγίων, τα οποία με το νόμο 4635/19 διαθέτουν πλέον επαγγελματική ισοτιμία με τα πτυχία των ελληνικών ΑΕΙ, θεωρούνται τυπικό προσόν μόνιμου διορισμού και πρόσληψης αναπληρωτών στη δημόσια εκπαίδευση
Γιατί επιλέγουν να φέρουν ιδιωτικά ΑΕΙ μέσω ...Λισαβόνας
Σύμφωνα με εργασία που εκπόνησε η κ.Φωτεινή Λιόση στο Πανεπιστήμιο Πατρών το 2018 (σ.σ. όσα ακολουθούν είναι αποσπασματα από αυτή την εργασία) , η Σύµβαση για την Αναγνώριση των Τίτλων Σπουδών που αφορούν την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ευρώπη (Convention on the Recognition of Qualifications concerning Higher Education in the European Region), γνωστή ως Σύµβαση της Λισαβόνας (Lisbon Recognition Convention), είναι µια διεθνής σύµβαση που υλοποιήθηκε από το Συµβούλιο της Ευρώπης (Council of Europe) σε συνεργασία µε την UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). Η Σύµβαση υπεγράφη στις 11 Απριλίου του 1997 στη Λισαβόνα, στην Πορτογαλία, και τέθηκε σε ισχύ δύο χρόνια αργότερα, την 1η Φεβρουαρίου 1999.
Έχει κυρωθεί από όλες σχεδόν τις χώρες που είναι µέλη του Συµβουλίου της Ευρώπης αλλά όχι από την Ελλάδα, καθώς κι από χώρες που δεν είναι µέλη του Συµβουλίου, αλλά είναι µέλη της UNESCO,όπως η Αυστραλία, το Ισραήλ, η Λευκορωσία, το Καζακστάν, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, το Τατζικιστάν και η Κιργιζία. Η Σύµβαση της Λισαβόνας αποτελεί τη βάση και καθορίζει τα πρότυπα για τις διαδικασίες αναγνώρισης στον Ευρωπαϊκό χώρο (The European Recognition Manual forHigherEducation Institutions, 2016:15) διατηρώντας, παράλληλα, διεθνή εµβέλεια καθώς έχει υπογραφεί κι από κράτη που βρίσκονται εκτός Ευρώπης. Αποτελεί, «ένα νοµικώς δεσµευτικό κείµενο για τις εθνικές αρχές ή τα ιδρύµατα που λαµβάνουν τις αποφάσεις για την αναγνώριση των τίτλων και των περιόδων σπουδών»
