Θα μπορούσες να ζήσεις χωρίς καφέ;
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλο και περισσότερο την παραγωγή καφέ, οδηγώντας σε εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές του αγαπημένου ροφήματος παγκοσμίως. Μέσα στο τελευταίο έτος, η τιμή του καφέ έχει διπλασιαστεί, σημειώνοντας αύξηση 103%, καθώς ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν τις περιοχές παραγωγής.
Ο καφές στο έλεος της κλιματικής αλλαγής:
Το 2024 καταγράφηκε ως η θερμότερη χρονιά στην ιστορία, και οι πρώτοι μήνες του 2025 δείχνουν ότι η τάση αυτή συνεχίζεται. Η αύξηση της θερμοκρασίας και οι ασυνήθιστες βροχοπτώσεις προκάλεσαν τεράστια προβλήματα στους παραγωγούς, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Αιθιοπία και το Βιετνάμ. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνονται όλο και πιο έντονα και συχνά, απειλώντας τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας καφέ.
Ο Mackson Ng'ambi, διευθύνων σύμβουλος της Mzuzu Coffee Cooperative στο Μαλάουι, εξηγεί:
«Όταν η βροχή καθυστερεί ή είναι ελάχιστη, η άνθηση των φυτών καφέ επηρεάζεται δραματικά. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει όλο και πιο συχνά».
Οι καταστροφικές επιπτώσεις στους παραγωγούς:
Για εκατομμύρια μικροκαλλιεργητές καφέ, η κλιματική κρίση αποτελεί άμεση απειλή για τα μέσα διαβίωσής τους. Ο Patrick Watt, διευθύνων σύμβουλος της Christian Aid, τονίζει:
«Οι μικροί παραγωγοί καφέ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης, παρόλο που έχουν συμβάλει ελάχιστα στην υπερθέρμανση του πλανήτη».
Μια έκθεση της Christian Aid εκτιμά ότι η διαθέσιμη γεωργική γη για καλλιέργεια καφέ θα μειωθεί κατά 54,5% ακόμη και αν η παγκόσμια θερμοκρασία συγκρατηθεί στο όριο των 1,5-2°C, όπως ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη γεύση και τη διαθεσιμότητα του καφέ, κάτι που ήδη έχει αρχίσει να επηρεάζει την αγορά και τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη.
Η δική μας κατανάλωση βλάπτει επίσης τον πλανήτη:
Η παραγωγή καφέ επιβαρύνει επίσης το περιβάλλον, καθώς για κάθε 1 κιλό καφέ παράγονται 15,33 κιλά CO₂, σύμφωνα με μελέτη του University College London (UCL).
Για να μειωθεί αυτό το αποτύπωμα, απαιτείται αναμόρφωση σε όλη την αλυσίδα παραγωγής χρειάζονται:
Πιο βιώσιμες μέθοδοι καλλιέργειας
Μείωση των αποστάσεων μεταφοράς
Εφαρμογή νέων τεχνολογιών για χαμηλότερες εκπομπές ρύπων
Θα πληρώνουμε περισσότερο για τον καφέ μας;
Με τις αυξανόμενες δυσκολίες στην παραγωγή, ο Mackson Ng'ambi θεωρεί αναπόφευκτο το κόστος να περάσει στους καταναλωτές:
«Η τιμή του καφέ πρέπει να αντανακλά την αυξημένη προσπάθεια των αγροτών. Αν δεν αναγνωριστεί αυτό, πολλοί παραγωγοί θα εγκαταλείψουν την καλλιέργεια». Αν συμβεί αυτό, οι τιμές του καφέ θα εκτοξευθούν ακόμα περισσότερο, κάνοντας το πρωινό μας φλιτζάνι πολυτέλεια.
Τι μπορεί να γίνει για να σωθεί ο καφές;
Η Christian Aid καλεί τις κυβερνήσεις να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα και να ακυρώσουν άδικα χρέη στις αναπτυσσόμενες χώρες.
«Οι πλούσιες χώρες πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και να βοηθήσουν τους αγρότες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή», δηλώνει ο Patrick Watt.
Προτάσεις για τη διάσωση του κλάδου περιλαμβάνουν:
Επενδύσεις σε ανθεκτικές ποικιλίες καφέ
Οικονομική στήριξη των μικροπαραγωγών
Πιο δίκαιες αμοιβές για τους αγρότες
Διαφοροποίηση των περιοχών παραγωγής καφέ
Το μέλλον του καφέ κρίνεται σήμερα
Με τον καφέ να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας (μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο καταναλώνει 98 εκατομμύρια φλιτζάνια την ημέρα!), η απειλή της κλιματικής αλλαγής είναι πιο άμεση και προσωπική από όσο νομίζουμε. Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, το αγαπημένο μας ρόφημα μπορεί να γίνει σπάνιο – και πανάκριβο.
