Η γιορτή του Halloween αναπτύσσεται σε μία βιομηχανία δισεκατομμυρίων που «απειλεί» ακόμα και τα Χριστούγεννα.
Οι εορτασμοί του Halloween (Χάλοουιν) κορυφώνονται σε όλο τον κόσμο και κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου και αυτό το παλαιό κέλτικο έθιμο που «απλώθηκε» σε όλες τις πολιτείες της Αμερικής τη δεκαετία του ’50, σήμερα είναι μία βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όχι μόνο αυτό, πλησιάζει με γρήγορους ρυθμούς τα Χριστούγεννα όσον αφορά τις καταναλωτικές συνήθειες και αριθμούς. Είναι μία δεύτερη μεγάλη εορταστική – καταναλωτική περίοδος που τις προηγούμενες δεκαετίες διαρκούσε μόνο μία μέρα – με τα παραδοσιακό trick or treat – ενώ τώρα διαρκεί μήνες ολόκληρους.
Πολλά μαγαζιά στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες αρχίζουν να προετοιμάζονται και «ντύνονται» στα χρώματα του Halloween με το τέλος του καλοκαιριού, όπως και πολλά σπίτια στολίζονται, σε έναν ιδιότυπο διαγωνισμό «ποιος θα διακοσμήσει πιο τρομακτικά το σπίτι του;».
Θυμίζει την περίοδο των αποκριών στην Ελλάδα, με εκδηλώσεις, πάρτι, παρελάσεις και κεράσματα, μόνο που οι στολές και οι απεικονίσεις είναι πιο τρομακτικές, μακάβριες και σκοτεινές, κάτι που έχει τη δική του εξήγηση.
Η προέλευση του Halloween
Θα πρέπει να πάμε δυόμιση χιλιάδες χρόνια πίσω στο χρόνο για να βρούμε τις ρίζες του Samhain, του πρόγονου του σύγχρονου Halloween. To γαελικό θρησκευτικό φεστιβάλ Samhain (Σόουιν) εορταζόταν από την 31η Οκτωβρίου μέχρι την 1η Νοεμβρίου στην ευρύτερη περιοχή που τότε περιλάμβανε την Ιρλανδία, Σκωτία και τη Νήσο του Μαν αλλά και σε άλλες περιοχές της Βρετανίας και Βόρειας Γαλλίας.
Αυτή η αλλαγή της ημέρας σηματοδοτούσε το τέλος της εποχής του θερισμού και της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα ή του σκοτεινού δεύτερου μισού της χρονιάς. Η 1η Νοεμβρίου ήταν η πρωτοχρονιά για τους Κέλτες. Θεωρούσαν ότι σε αυτές τις ώρες της μετάβασης από τη μία μέρα στην άλλη, τα σύνορα ανάμεσα στους ζωντανούς και νεκρούς ήταν θολά και οι νεκροί επέστρεφαν στα σπίτια τους. Οι κάτοικοι άναβαν μεγάλες φωτιές στην ύπαιθρο και μασκαρεύονταν για να διώξουν τα πνεύματα των νεκρών.
Με διάφορες παραλλαγές στους επόμενους αιώνες και την κατάκτηση της Βρετανίας από τους Ρωμαίους, διάφορα στοιχεία του Samhain «ανακατεύθηκαν» με τα πιστεύω και δοξασίες των Ρωμαίων και αργότερα των Χριστιανών. Το 835 μ.Χ. ο Πάπας Γρηγόριος ΙΙΙ όρισε για τη Δυτική Εκκλησία την 1η Νοεμβρίου σαν την ημέρα που γιορτάζουμε και τιμούμε τους Άγιους Πάντες, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να αντικαταστήσει τους εορτασμούς του Samhain, οικειοποιώντας μάλιστα πολλά στοιχεία και παραδόσεις του.
Κάπως έτσι, η All Hallows Eve, η παραμονή της γιορτής των Αγίων Πάντων, έγινε αργότερα ευρέως γνωστή σαν Halloween.
Η σύγχρονη εκδοχή του Halloween
Κατά το μεταναστευτικό ρεύμα των Ιρλανδών στα βορειοανατολικά των ΗΠΑ κατά τον 17ο και κυρίως 18ο αιώνα, με τον λιμό της πατάτας το 1845 να προκαλεί το θάνατο σε περισσότερους από 1.5 εκατομμύριο Ιρλανδούς στην πατρίδα τους, το Halloween συνέχιζε να εορταζόταν στις νέες αποικίες που δημιουργήθηκαν. Μαζί με τους Βρετανούς και άλλους βόρειους ευρωπαϊκούς λαούς που έφταναν στην Αμερική, η γιορτή εξαπλώθηκε κατά μήκος της Ανατολικής Ακτής και στη συνέχεια σε όλες τις ΗΠΑ.
Το περίφημα έθιμα της χάραξης της κολοκύθας, τις εξιστόρησης ιστοριών τρόμου και τοπικών θρύλων, οι φάρσες και το trick or treat (φάρσα ή κέρασμα), δηλαδή να δίνεις γλυκά και άλλες λιχουδιές σε μεταμφιεσμένα παιδιά που σου χτυπούν την πόρτα την ημέρα του Halloween, ήρθαν και έμειναν.
Από το 1950, το Halloween εξελίχθηκε σε μία γιορτή κυρίως για τα παιδιά, αφήνοντας πίσω τους τις παλιές δοξασίες και παραδόσεις, μία γιορτή τρόμου και χιούμορ, με τον κόσμο να διακοσμεί ανάλογα τα σπίτια τους και να παίρνουν μέρος σε εκδηλώσεις και πάρτι.
Είναι τέτοια η ραγδαία ανάπτυξη της γιορτής σε ένα εμπορικό φαινόμενο και σε μία παγκόσμια βιομηχανία δισεκατομμυρίων, μέσα σε αυτό «έβαλε το χέρι της» και η ποπ κουλτούρα με τις ανάλογες ταινίες, σειρές και βιβλία, που τα Χριστούγεννα νιώθουν την «απειλή» του Halloween.
