Ο εορτασμός των Χριστουγέννων έχει περάσει από πολλές περιπέτειες ανά τα χρόνια.
Λίγα πράγματα συμπυκνώνουν το σύνθημα της Ευρώπης «Ενωμένοι μέσα στην πολυμορφία» τόσο πολύ όσο οι χριστουγεννιάτικες παραδόσεις. Από τον Καύκασο μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού, ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος γιορτάζει τις εορταστικές ημέρες του έτους διαφέρει αρκετά και συνεχίζει να αλλάζει μέχρι σήμερα. Ορισμένες θρησκευτικές και πολιτικές ιδεολογίες αντιτάχθηκαν στα Χριστούγεννα μέσα στον ρου της ευρωπαϊκής ιστορίας και οι εορταστικές παραδόσεις έχουν διχάσει κατά καιρούς τις χώρες της ηπείρου.
Ποια έθνη λοιπόν απαγόρευσαν ιστορικά τους εορτασμούς των Χριστουγέννων;
Το 1640, το σκωτσέζικο κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδιο που απαγόρευε τις «Yule vacations», την εορταστική περίοδο μεταξύ 21 Δεκεμβρίου και 1 Ιανουαρίου. Η κίνηση αυτή ήταν μέρος της μάχης του έθνους κατά του καθολικισμού, αφού η Σκωτία έγινε προτεσταντική. Τέσσερις αιώνες αργότερα, τα Χριστούγεννα δεν αποτελούσαν αργία μέχρι το 1958.
Κατά τη διάρκεια της πουριτανικής διακυβέρνησης του Όλιβερ Κρόμγουελ, η γειτονική Αγγλία πέρασε παρόμοια απαγόρευση το 1647, η οποία επηρέασε και το Πάσχα, σε μια προσπάθεια να «καθαρίσει» το έθνος από τις καθολικές πρακτικές. Ωστόσο, η απαγόρευση ήταν σε μεγάλο βαθμό αντιδημοφιλής και αγνοήθηκε από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Απεσύρθη το 1660, μόλις αποκαταστάθηκε η μοναρχία μετά τον θάνατο του Κρόμγουελ.
Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 1793, η Γαλλία απαγόρευσε όλες τις θρησκευτικές γιορτές για να «αποχριστιανίσει» τη χώρα εν μέσω της προώθησης αθεϊστικών πρακτικών από την Επανάσταση, όπως η λατρεία της «Λογικής». Οι εκκλησίες έπρεπε να παραμείνουν κλειστές στις 24 και 25 Δεκεμβρίου, αλλά, και πάλι, αυτό δεν εμπόδισε τους περισσότερους Γάλλους να γιορτάσουν ούτως ή άλλως και να ξαναφτιάξουν ακόμα και φάτνες στα σπίτια τους. Ο Ναπολέων έδωσε τέλος στον αντιεκκλησιαστικό φανατισμό το 1801 υπογράφοντας το Κονκορδάτο με την Αγία Έδρα.
Τα αθεϊστικά δόγματα οδήγησαν τέλος τη Σοβιετική Ένωση να καταργήσει όλες τις θρησκευτικές γιορτές το 1929.
Γιατί οι Ευρωπαίοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα σε διαφορετικές ημέρες;
Ο λόγος είναι ότι η Καθολική Εκκλησία και μέρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας λειτουργούν με διαφορετικά ημερολόγια. Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΧΙΙΙ τροποποίησε το παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, γνωστό και ως Ιουλιανό ημερολόγιο, επειδή υπερεκτιμούσε ελαφρώς τη διάρκεια του έτους. Το νέο ημερολόγιο που εξέδωσε ο ποντίφικας, το Γρηγοριανό ημερολόγιο, είναι πλέον 13 ημέρες μπροστά από το αρχαίο ρωμαϊκό σύστημα.
Ορισμένοι ορθόδοξοι χριστιανοί συνέχισαν να χρησιμοποιούν το αρχαίο ημερολόγιο. Αυτό σημαίνει ότι η 25η Δεκεμβρίου τους πέφτει τώρα στις 7 Ιανουαρίου του επόμενου έτους στις δυτικές χριστιανικές χώρες.
Ωστόσο, ορισμένες ορθόδοξες κοινότητες, όπως αυτές στη Ρουμανία, την Αλβανία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Κύπρο, έχουν προσαρμοστεί στο Γρηγοριανό ημερολόγιο και γιορτάζουν πλέον τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου.
Άλλες ορθόδοξες εκκλησίες, για παράδειγμα στη Σερβία, τη Μολδαβία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία ή τη Γεωργία, εξακολουθούν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου. Το ίδιο έκανε και η Ουκρανία, αλλά το 2023, μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας, το κοινοβούλιο της ψήφισε να μεταφερθεί η ημέρα των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, επιλέγοντας να σέβεται στο εξής το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Πού είναι η παραμονή των Χριστουγέννων πιο σημαντική από την ημέρα των Χριστουγέννων;
Σε μεγάλο μέρος της βόρειας Ευρώπης, για παράδειγμα, στη Γερμανία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία, η παραμονή των Χριστουγέννων έχει μεγαλύτερη συμβολική αξία από την πραγματική ημέρα των Χριστουγέννων, καθώς σηματοδοτεί επίσης την περίσταση κατά την οποία ανταλλάσσονται τα δώρα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο συμβαίνει το αντίθετο. Η ημέρα των Χριστουγέννων θεωρείται γενικά πιο σημαντική από την παραμονή των Χριστουγέννων. Η Σκωτία αποτελεί εξαίρεση σ' αυτό. Λόγω των αρχαίων κέλτικων και σκανδιναβικών παραδόσεων, η παραμονή της Πρωτοχρονιάς («Hogmanay») ήταν ιστορικά πολύ πιο σημαντική από τα Χριστούγεννα.
Στα νότια, στη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία, η παραμονή των Χριστουγέννων και η ημέρα των Χριστουγέννων θεωρούνται εξίσου σημαντικές.
