Πότε ξεκίνησε το έθιμο της Black Friday με τις μεγάλες εκπτώσεις; Ποιες είναι οι ρίζες του;
Η ημέρα εκπτώσεων της Black Friday (Μαύρη Παρασκευή) είναι άλλο ένα αμερικάνικο καταναλωτικό έθιμο που εξαπλώθηκε σε κάθε γωνιά στου πλανήτη, όπως και στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο, την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου και αμέσως μετά την γιορτή της Ημέρας των Ευχαριστιών (Thanksgiving) που με τη σειρά της εορτάζεται την τελευταία Πέμπτη του Νοεμβρίου, ξεκινάει επίσημα η αγοραστική περίοδος των Χριστουγέννων με μία μέρα μεγάλων εκπτώσεων στα καταστήματα.
Φέτος, η Black Friday πέφτει την Παρασκευή 29 Νοεμβρίου, με πολλά μαγαζιά στην Ελλάδα να μένουν μέχρι αργά ανοιχτά και να προσφέρουν σημαντικές εκπτώσεις.
Πότε ξεκίνησε η Black Friday;
Υπάρχουν πολλοί μύθοι και ιστορίες γύρω από τις ρίζες της Black Friday, αλλά κανένας δεν μπορεί να τις επιβεβαιώσει. Μία σκοτεινή ιστορία λέει ότι οι γαιοκτήμονες και ιδιοκτήτες φυτειών στον αμερικανικό Νότο του 1800 μπορούσαν να αγοράσουν σκλάβους εργάτες σε χαμηλότερες τιμές σε πλειστηριασμό μία μέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών. Δεν φαίνεται αυτή η ιστορία να έχει ιστορική βάση αλλά είναι αρκετά διαδεδομένη.
Ο όρος Black Friday χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1869 με μία άλλη αφορμή, πάντα με αρνητικό πρόσημο, ενώ δεν είχε να κάνει με την Ημέρα των Ευχαριστιών ή εκπτώσεις σε προϊόντα. Βέβαια, το χρήμα μπαίνει στην εξίσωση, όταν δύο αδίστακτοι χρηματιστές της εποχής, ο Τζιμ Φισκ και ο Τζέι Γκουλντ, αγόρασαν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν για να τον πουλήσουν στη συνέχεια σε υψηλότερες τιμές για να έχουν τεράστιο κέρδος.
Την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 1869 αποκαλύφθηκε το σχέδιό τους και η αγορά κατάρρευσε, οδηγώντας χιλιάδες επενδυτές και εταιρείες να χρεοκοπήσουν. Ήταν μία πραγματική «Μαύρη Παρασκευή» για την οικονομία και τον κοινωνικό ιστό των ΗΠΑ.
Μία άλλη εκδοχή θέλει την Black Friday να ξεκινάει τη δεκαετία του ’60, πάντα στις ΗΠΑ, όταν τα μαγαζιά κατέγραφαν χειρόγραφα τις μέρες με χασούρα με κόκκινο μελάνι και τις μέρες με κέρδος – θετικό απολογισμό με μαύρο μελάνι. Η πρώτη Παρασκευή μετά την γιορτή της Ημέρας των Ευχαριστιών ήταν η ημέρα που σηματοδοτούσε την αρχή της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων και τα μαγαζιά είχαν εκπτώσεις, αυξημένα κέρδη και μεγάλη κίνηση. Μαύρο το μελάνι για τη συγκεκριμένη Παρασκευή.
Η πιο δημοφιλής εκδοχή για την προέλευση της Black Friday, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, έρχεται από τη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Κατά τη δεκαετία του ’50, εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες και τουρίστες κατέφθαναν μία μέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών, δηλαδή την Παρασκευή, για να ξεχυθούν να ψωνίσουν στα πολυκαταστήματα που είχαν μεγάλες εκπτώσεις εκείνη τη μέρα, να περάσουν καλά στην πόλη και την επόμενη μέρα όσοι τυχεροί να παραβρεθούν στο ιστορικό ματς του κολεγιακού football μεταξύ των ομάδων του αμερικανικού ναυτικού και του στρατού. Πολλές φορές, ο ίδιος ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών παρευρισκόταν στο ματς.
Το συγκεκριμένο διήμερο επικρατούσε το απόλυτο χάος στους δρόμους και στα μαγαζιά της Φιλαδέλφειας, με πολλούς να εκμεταλλεύονται τη στιγμή και επιδίδονται σε κλοπές προϊόντων από τα πολυκαταστήματα. Για δύο μέρες, κανένας αστυνομικός δεν έπαιρνε ρεπό, με την κατάσταση να είναι σχεδόν μη διαχειρίσιμη. Μία «Μαύρη Παρασκευή» για την αστυνομία και την τροχαία της Φιλαδέλφειας.
Ανάλογες σκηνές χάους που επικρατούσαν στη Φιλαδέλφεια τη δεκαετία του ’50, συνηθίσαμε να βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες με χιλιάδες "πεινασμένους" καταναλωτές να «μπουκάρουν» στα πολυκαταστήματα των ΗΠΑ για να εκμεταλλευτούν τις πραγματικά μεγάλες εκπτώσεις σε ηλεκτρικά είδη και όχι μόνο.
Black Friday και Ελλάδα
Το φαινόμενο της Black Friday δεν άργησε να διαδοθεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η Ελλάδα «αγκάλιασε» την Black Friday τα τελευταία χρόνια, με πολλά καταστήματα να προσφέρουν γερές εκπτώσεις και άλλα λιγότερο. Με τη διάδοση των online πωλήσεων, μπορούμε να αγοράσουμε προϊόντα από διεθνή καταστήματα και να κάνουμε τη δική μας έρευνα αγοράς (αποφεύγοντας τις «ψεύτικες» εκπτώσεις).
Στην Ελλάδα πάντα υπήρχαν οι περίοδοι των εκπτώσεων, έτσι η Black Friday δεν φαντάζει κάτι το ξένο. Μόνο που τελευταία, όλα τα καταστήματα – ναι, ακόμα και φαρμακεία, υπηρεσίες αισθητικής και φούρνοι έχουν μπει στο «παιχνίδι» των εκπτώσεων – φροντίζουν να είναι έτοιμα τη συγκεκριμένη μέρα. Η Black Friday δεν διαρκεί μόνο μία μέρα – δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αυτό – με τις εκπτώσεις να ξεκινάνε μέρες πριν και να διαρκούν για μέρες μετά (Black Week, Cyber Monday κ.α.). Άρα μιλάμε για μία ευρύτερη εκπτωτική περίοδο και όχι μόνο μία συγκεκριμένη μέρα.
Με την Black Friday προ των πυλών, ελπίζουμε να βρείτε σε χαμηλή τιμή αυτό που ψάχνετε.
