Δύο ψυχολόγοι εξηγούν γιατί, μεταξύ άλλων, το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις.
Η επιστήμη είναι ό,τι πιο λογικό και βάσιμο έχουμε αυτή τη στιγμή στα χέρια μας κατά του κορονοϊού και πολλών ακόμα προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Ή μήπως όχι; Ενώ η πανδημία συνεχίζει να καλπάζει, ρίχνοντας διαρκώς νέες μεταλλάξεις στον πλανήτη, το ίδιο φαίνεται να κάνει και το αντιεμβολιαστικό κίνημα. Γιατί όμως απορρίπτουμε την επιστήμη – τους εμβολιασμούς και πολλές ακόμα θεωρίες και όπλα της; Δύο ψυχολόγοι, οι Μπάρμπαρα Χόφερ και Γκέιλ Σινάτρα, συγγραφείς του βιβλίου «Science Denial: Why It Happens and What to Do About It», προτείνουν πέντε εξηγήσεις.
1. Γιατί νιώθουμε έτσι ότι ανήκουμε σε μια κοινότητα. Έχουμε την τάση να υιοθετούμε τις απόψεις των κοντινών μας, όχι μόνο στον φυσικό αλλά και στον ψηφιακό κόσμο όπου, ιδιαίτερα στα social media, επιλέγουμε συνήθως να ακολουθήσουμε τους ομοϊδεάτες μας. Ζούμε, έτσι, κατά κάποιον τρόπο στη δική μας φούσκα πληροφοριών, που δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις κυρίαρχες απόψεις της επιστημονικής κοινότητας.
2. Γιατί είναι κουραστικό να αναλύουμε τα πράγματα σε βάθος. Σε μια καθημερινότητα εξαντλητική για όλους, είναι πολύ πιο εύκολο να παραμείνουμε στον «πιασάρικο» τίτλο ενός άρθρου, «Φάε σοκολάτα και ζήσε περισσότερο», παρά να το ανοίξουμε και να το διαβάσουμε, πόσο μάλλον να προσπαθήσουμε να διασταυρώσουμε αν ό,τι γράφει ευσταθεί.
3. Γιατί δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε ότι τα επιστημονικά στοιχεία αναθεωρούνται διαρκώς. Το γεγονός ότι έρχονται διαρκώς νέα δεδομένα στην επιφάνεια, που ενδεχομένως ανατρέπουν τα προηγούμενα, αμφισβητούν την κοσμοθεωρία των ανθρώπων οι οποίοι πιστεύουν ότι υπάρχει «σωστό» και «λάθος». Οι τελευταίοι είναι ευκολότερο να χάσουν την εμπιστοσύνη τους σε περιπτώσεις όπως η πανδημία της COVID-19, όπου η επιστημονική έρευνα και οι πολιτικές αναθεωρούνται διαρκώς.
4. Γιατί ερμηνεύουμε ό,τι διαβάζουμε σύμφωνα με τα πιστεύω μας. Οι ψυχολόγοι μάς διαβεβαιώνουν ότι ακόμα και ένα από γράφημα μπορεί να το διαβάσουμε διαφορετικά, ανάλογα π.χ. με τα πολιτικά ή άλλα πιστεύω μας. Έτσι, ακόμα και αν δύο άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με ακριβώς τις ίδιες πληροφορίες, ο καθένας θα βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
5. Γιατί ερμηνεύουμε ό,τι διαβάζουμε σύμφωνα με τα συναισθήματά μας. Είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε το ένα από το άλλο. Το πώς νιώθουμε, π.χ., για την κλιματική αλλαγή, τα εμβόλια ή τη χορτοφαγική διατροφή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε τις σχετικές πληροφορίες με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή.
Photo by Ivan Diaz on Unsplash
