Συνέντευξη με την Gen Z εκπρόσωπο της ελληνικής stand up κωμωδίας που παρουσιάζει την πιο ενδιαφέρουσα παράσταση της χρονιάς.


Hands down, η 24χρονη Δήμητρα Νικητέα μας παραδίδει την πιο απολαυστική, meta και εσωτερική stand up comedy παράσταση που έχουμε δει ποτέ από Ελληνίδα comedian. Απολαυστική, meta και εσωτερική, όλα αυτά μαζί; Ναι, αρκεί να έχεις ανοιχτό μυαλό και διάθεση. Θα γελάσεις πολύ, μη σε τρομάζουν οι χαρακτηρισμοί. Μόνο που θα μπει το μυαλό σου σε μία διαφορετική λειτουργία. Πρέπει να την δει περισσότερος κόσμος την παράσταση «ΠΝΙΓΟΜΑΙ». Και όχι, δεν έχουμε πάρει λεφτά από την κωμικό για να τα γράψουμε αυτά. Δεν της περισσεύει budget για χορηγούμενες διαφημίσεις και επικοινωνία. Ο δρόμος της κωμωδίας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.

Η δεύτερη σεζόν της παράστασης "ΠΝΙΓΟΜΑΙ" παίζεται κάθε Παρασκευή στο Θέατρο Nous – Creative Space στην Κυψέλη (Τροίας 34) στις 21:30. Η Δήμητρα Νικητέα μίλησε στο Platform.

-Πώς νιώθεις που πήρες την «κρυάδα» με την πρώτη σου σόλο παράσταση; Δύσκολο βήμα; 

Αν κρυάδα, εννοούμε τον όγκο εργασίας, και την κούραση, σίγουρα μιλά η εικόνα μου: Νιώθω πάρα πολύ εξαντλημένη, νιώθω να έχω γυμνά καλώδια μέσα μου και πλέον με μηδέν αποθέματα. Είμαι ένα “τσικ” πριν την παραίτηση μετά τις πολλαπλές μούτζες που βιώνω με αυτή την παράσταση. Και ο μόνος λόγος που το τρέχω ακόμη είναι γιατί το πιστεύω. Πιστεύω πως το “ΠΝΙΓΟΜΑΙ” θα πάρει μετά την βιντεοσκόπηση, την αξία και τη θέση που του αρμόζει. Και το “ΠΝΙΓΟΜΑΙ” να είναι η αρχή, για μία πολύ όμορφη επαγγελματική ζωή.

 Ήταν δύσκολο βήμα από όλες τις απόψεις- από όλες τις μικροπαραμέτρους - που κανείς δεν φαντάζεται. Όμως ειλικρινά, αξίζει,  για μένα, και κατά την γνώμη μου πολύ για το κοινό. Μπορεί να έρθει ο πιο καλοπροαίρετος, τοξικός άνθρωπος στο κοινό μου, να πει εγώ δεν γελάω, εγώ δεν καταλαβαίνω, μπλα μπλα. Δεν μπορεί να πει ότι αυτή η παράσταση δεν είναι δημιουργική, unique και αληθινή. Δεν είναι το κλασικό σόλο που λέει ο κωμικός

“Α κάνω 5 χρόνια κωμωδία, ας συγκεντρώσω όλο το υλικό μου, και ας το βάλω στο μπλέντερ, γιατί έτσι κάνουμε με τα πρώτα σόλο”. Έβαλα τον κώλο κάτω, πέταξα υλικό που δεν με αντιπροσωπεύει πια - και αυτό από μόνο του θέλει θάρρος - και είπα έχω ένα με ενάμιση μήνα να γράψω 40 λεπτά παράσταση. Και το έκανα. Ακριβώς με τον τρόπο που με εκφράζει τώρα, αυτή την στιγμή που μιλάμε. Επίσης, είναι από τα λίγα πρώτα σόλο, που δεν έκαναν περιοδεία, δεν έκαναν work in progress και δούλεψαν από την πρώτη στιγμή όσο και αν δεν το πιστεύαν κάποιοι.

Και κάποιοι κωμικοί μου λένε “Συγγνώμη το ότι ανέβηκες στην σκηνή, χωρίς να έχεις ξαναπαίξει 40λεπτα νέο υλικό, το θεωρείς επαγγελματικό;” Επαγγελματικό θεωρώ να λες πράγματα που τα πιστεύεις όσο τίποτα άλλο, και να μην πασάρεις στον κόσμο μπαγιάτικο ψωμί. Ή το άλλο, το πιο ωραίο “Δεν έχω κάνει τόσες παρουσιάσεις, για να κάνεις σόλο.”

Ότι εγώ θα έπρεπε να περιμένω, τον κάθε υπεύθυνο των Open Mic να μου δώσει το σποτ της παρουσίασης, για να κάνω το «ΠΝΙΓΟΜΑΙ». Να αποφασίζουν οι άντρες της σκηνής για μένα, δηλαδή, ΧΑΧΑΧΑΧΑΧ. Ότι να ναι… Άσε που υπάρχει και το εξής παράδοξο, που το έχουν λίγοι κωμικοί να λειτουργώ καλύτερα σε μεγάλους χρόνους, παρά σε μικρούς όπως το 10-15λεπτο. Βγάζει περισσότερο νόημα το act μου, αποκαλύπτεται όλη η ιστορία μου, και τα δομικά στοιχεία του χαρακτήρα μου πάνω στην σκηνή. Το «ΠΝΙΓΟΜΑΙ» αρνήθηκε να μπει στα στεγανά και στην τυπολατρία του ελληνικού stand up. (Σιγά ρε Τσε Γκεβάρα)

-Πώς την αντιμετώπισε το κοινό; Τι feedback πήρες;

Το “Γέλασα και συγκινήθηκα” είναι για εμένα παράσημο. Και φυσικά το μεγαλύτερο διακριτικό μου είναι άνθρωποι που έχουν έρθει 2 και 3 φορές στην παράσταση. Και όχι, δεν αναφέρομαι στον ηχολήπτη. Είμαι σε φάση: «Καλά, δεν είναι και για χόρταση, άλλες δουλειές δεν έχετε;» Αστειεύομαι, προφανώς, εκτιμώ πάρα πολύ αυτή την αγάπη.

Το κοινό στην παράσταση γνωρίζει μια πτυχή μου στην κωμωδία που δεν αποκαλύπτεται σε άλλες παραστάσεις με πολλούς κωμικούς. Γενικά, γνωρίζει μια πτυχή στην κωμωδία που λείπει αυτή την στιγμή στην Ελλάδα. Ας βγω και ψώνιο, πλέον δεν με νοιάζει. Εγώ αυτήν την εσωτερικότητα της απλής σκέψης, χωρίς να βγαίνει κριντζ ή επιτηδευμένο συγκινησιακό ή τάχα μου πολυεπίπεδο, την βρήκα μόνο στην «Κακή Πίστη» (σ.σ. μία παλαιότερη παράσταση του Μιχάλη Μαθιουδάκη).

Κάποιοι δε κωμικοί–ψυχαγωγοί πιστεύουμε πως το κοινό μας δε θέλει τώρα βαρύγδουπα και σκοτεινά - κλαίω με τις λέξεις αυτές, δυστυχώς τις γράφω γιατί έτσι τα αποκαλούμε - θέλει να ξεχαστεί. Ισχύει και δεν ισχύει. Θέλει να ξεχαστεί αλλά όχι και να ξεχάσει και αυτά που ξέρει.

-Άλλο κωμικός και άλλο γυναίκα κωμικός; Ακόμα συζητάμε για αυτά; Τι ρωτάω και εγώ ε...

Καλά κάνεις και ρωτάς. Γιατί πολλοί έχουν μπερδευτεί, γυναίκες άντρες… Από τη μία, οι γυναίκες κωμικοί, δε θέλουμε το discrimination, την έμφυλη διάκριση, ούτε να επισημαίνεται ότι αυτή είναι ΓΥΝΑΙΚΑ κωμικός, γιατί στο τέλος της ημέρας, και ο άντρας και η γυναίκα την ίδια δουλειά κάνουμε. Από την άλλη, αναζητούμε τη συμπερίληψή μας και την ορατότητα μας αποκαλώντας μας “ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΩΜΙΚΟΙ”. Και δικαίως.

Έτσι πολλοί κωμικοί όταν φτιάχνουν παραστάσεις, σκέφτονται την συμπερίληψη των γυναικών και για αυτό καλούνε και ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΩΜΙΚΟ, θα ακούσεις να λένε “Ας βάλουμε και μία γυναίκα κωμικό” που αυτό από μόνο του είναι μία διάκριση. Λέγεται αντίστροφη διάκριση. Που ακόμα και εκεί δεν πιστεύω ότι η πρόθεση όλων είναι κακή. Πιστεύω όμως ότι το κάνουν κάποιοι με φόβο ότι θα του την πουν αν δεν βάλει μια γυναίκα κωμικό, σαν ψυχαναγκασμός. Και υπάρχουν άλλοι πιο τίμιοι, που μία ολόκληρη σεζόν παραστάσεων με μιξ λαιν απ, δεν έχουν βάλει ούτε μία γυναίκα. Ξεκάθαροι αυτοί τουλάχιστον. Να ψάχνεις 20 κωμικούς, και να μη βρίσκεις ούτε μια γυναίκα αστεία. Ε αυτό κάτι δηλώνει.

Για μένα δεν θεωρείται μεμπτό να πεις “γυναίκα κωμικός”. Το θέμα είναι ΠΟΥ ΤΟ ΛΕΣ και ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΣ. Αν το λες υποτιμητικά - σεξιστικά - υπονοώντας ότι κάνει μια άλλη - κατώτερης ποιότητας - δουλειά από έναν “άντρα κωμικό” ναι, είναι μεμπτό.  Για μένα υφίσταται ο όρος “γυναίκα κωμικός” όταν κάνεις ανοδική κοινωνική σύγκριση με έναν άντρα κωμικό. Γιατί κάθε επάγγελμα είναι σε συνάρτηση με την κοινωνία και όταν παίρνεις το ρόλο του παρατηρητή και του ακριβοδίκαιου κοινωνιολόγου, δεν βλέπεις μόνο αν δεν γελάει το κοινό με τη Μαρία όσο με τον Γιάννη. Γιατί τότε έχεις το ρόλο του απόλυτου και ενδεχομένως σεξιστή κωμικού. Βλέπεις και το “Γιατί δεν γελάνε με τη Μαρία τόσο όσο με το Γιάννη;”

Ξαναλέω, ανοδική κοινωνική σύγκριση. Γιατί συγκρίνω την γυναίκα με έναν άντρα που έχει περισσότερα προνόμια στην κωμωδία. Πχ, εγώ θεωρώ ότι αν μια γυναίκα κωμικός καταφέρει ένα κοινό να γελάσει, είναι καλύτερη από κάθε άντρα κωμικό. Γιατί αν ένα αστείο καταφέρνει να μην εξοστρακιστεί ακαριαία, και να εισχωρήσει ανάμεσα από τα οδοφράγματα του μυαλού που είναι ζυμωμένο από μισογυνιστικά και πατριαρχικά κατάλοιπα, είναι σίγουρα ένα πολύ καλό αστείο.

Θεωρώ πως υπάρχει πολύ πράμα ακόμη, για να μην επισημαίνεται το έμφυλο ζήτημα στην κωμωδία. Νομίζω ότι δεν θα γίνει και ποτέ. Ποτέ δεν θα έχουμε την ίδια θέση στο υποσυνείδητο της κοινωνίας. Μακάρι δηλαδή να βγω λάθος. Αλλά 50 χρόνια τώρα καταναλώνουμε κωμωδία που κάνουν οι άντρες, καλή κακή, γιατί μόνο αυτοί είχαν πρόσβαση σε αυτό. Έχουμε καταναλώσει τόσο πολύ αντρική κωμωδία που είναι νοθευμένα τα κριτήρια μας από την πατριαρχία. Ακόμα και οι γυναίκες που κάνουν κωμωδία, έχουν επηρεαστεί - αναγκαστικά αφού δεν υπήρχε κάτι άλλο - από ανδρική κωμωδία.

Σε άπειρες sitcom, η όμορφη γυναίκα δεν είναι η αστεία της υπόθεσης. Αλλά η χαζή. Σε άπειρες σειρές, η όμορφη γυναίκα είναι αντικείμενο πόθου ή η κακιά. Σε άπειρες σειρές/ταινίες, η άσχημη είναι το καλό παιδί. Σε άπειρες σειρές ταινίες, ο άντρας είναι αστείος, χοντρός, γκέι, στρέητ, αδύνατος, όμορφος, πλούσιος.ψΣτην ελληνική τηλεόραση, οι γυναίκες, που είχαν θέση κωμικού, ήταν η Μουτίδου, η άλλη στον Μουτσινά και η Ζαρίφη. Καμία από αυτές δεν είχαν εικόνα συμβατικής όμορφης, με feminine energy.

Γιατί αν μία στο εκατομμύριο, στο μυαλό των ανθρώπων μία γυναίκα είναι αστεία, δεν θα έχει σίγουρα τη συμβατική ομορφιά. Στο «Ράδιο Αρβύλα», μια κατεξοχήν αντρική κωμική εκπομπή, φέρνανε μία καρακουκλάρα, να λέει τις ειδήσεις… Και αυτοί να κάνουν επίδειξη αστειότητας πάνω της. Γιατί το χιούμορ σχεδιάστηκε από τους άντρες ως χαρτί ριξίματος μιας όμορφης γυναίκας (που η όμορφη γυναίκα δεν χρειάζεται το χιούμορ. Είναι απλά όμορφη, αυτό αρκεί). Και οι συμβατικά “μη” όμορφες γυναίκες, ας πάρουν λίγο χιούμορ για να αντέξουν το πόνο της μοναξιάς, και για να τσαλακώνονται, και για να γελάμε εις βάρος τους.

Όταν σε 10 χρόνια πολιτισμικών κωμικών προϊόντων, της τηλεόρασης, του σινεμά, του ίντερνετ, βλέπεις ΤΟΣΗ μεγάλη έμφυλη διάκριση στην κωμωδία, είναι δυνατόν να μην μπορώ να επισημάνω τον όρο “γυναίκα κωμικός” προς υπεράσπιση μας;

-Σε αγχώνει να βρίσκεσαι στη σκηνή; Πότε φεύγει το άγχος; Έχει συμβεί κάτι αναπάντεχο ενώ βρισκόσουν στη σκηνή;

Στο «ΠΝΙΓΟΜΑΙ», όχι. Πλέον νιώθω ότι έχει δουλευτεί πάρα πολύ το κείμενο. Έχω το κλασικό, πρωτογενές, αυτόματο άγχος, αυτό που είχα από παιδί στην γενικότερη έκθεση, που έχω τικ σε κάθε σημείο σώματος μου, αλλά πλέον, όχι, δεν έχω το άγχος της αποτυχίας.

Το πιστεύω πολύ αυτό το πράγμα. Όσο τίποτα άλλο. Έχω κάνει εμφανίσεις σε κωμικές εκπομπές για τις όποιες ντρέπομαι, δουλειές που δεν τις δημοσίευσα ποτέ γιατί ήξερα ότι δεν με αντιπροσωπεύουν.

Και επειδή ξέρω πόσο ηττοπαθής είμαι και πόσο εύκολη έχω την αυστηρή κριτική και συνάμα την παραίτηση. Δεν θα έγραφα καν αυτή τη συνέντευξη. Δεν θα το κυνηγούσα, έτσι από εγωισμό. Το μόνο μου άγχος είναι να έρθει ο κόσμος. Και να το χαρεί.

-Από πού πηγάζει η έμπνευση για τα κείμενά σου;

Τα κείμενα του «ΠΝΙΓΟΜΑΙ», έχουν όχημα τον πολιτισμό που έχω ως Gen Z άτομο στην κωμωδία και πάνω σε αυτό το όχημα μεταφέρω το τραύμα-βίωμα που πολλές φορές τρακάρει με ελαφρύς - random - συλλογισμούς μου.

 
- Αν δεν ήσουν stand-up comedian, ποια δουλειά θα έκανες; Ή δε ζεις από την κωμωδία ακόμα;


Χαχαχαχαχ. Αυτές είναι δύο διαφορετικές ερωτήσεις, εκτός αν πλαγίως ήθελες να με ρωτήσεις αν ζω από την κωμωδία. Ζω από την κωμωδία. Ως έξτρα - γιατί τα μαθηματικά δεν βγαίνουν - κάνω αφίσες για σταντ απ παραστάσεις. Ζω πάρα πολύ δύσκολα. Χωρίς εξόδους, και με πολλές θυσίες. Και η ταξική παράμετρος, δυστυχώς επηρεάζει και τη δουλειά μου, έχοντας μονίμως άγχος για τη ζωή ή ας πούμε, δεν με αφήνει να κάνω καλύτερα τη δουλειά μου και να μη γεμίζω τα θέατρα, όπως κάποιος που βάζει ελαφρά τη καρδία 100 ευρώ σε χορηγούμενες και ένα σκασμό λεφτά στην επικοινωνία.

Γενικά, εγώ προσωπικά πιστεύω πάρα πολύ λίγους καλλιτέχνες - εκτός μπουζουκιών - που λένε δημόσια “εγώ ζω από την τέχνη μου”. Γιατί γνώρισα πολλούς από αυτούς, και τελικά βλέπεις κάτι οικονομικά background, που λες ασ’ το φίλε, και εγώ μπορώ να ζήσω από τα σκιτσάκια, αν παίρνω δύο ενοίκια από τα σπίτια των γονιών μου. Που γενικά δεν είναι κακό ή αθέμιτο, το να έχει κάποιος καλλιτέχνης υποστήριξη από το οικογενειακό του πλαίσιο, αλλά μη λέει ότι είναι αυτοδημιούργητος, αφήνοντας το μήνυμα “η οικονομία μας προσφέρει ευκαιρίες για όλους”. Γιατί δεν προσφέρει.

Να απαντήσω και την πρώτη ερώτηση που μου φαίνεται και πιο δύσκολη. Αν δεν ήμουν κωμικός, θα ήμουν γραφίστρια ή εικαστικός. Καταλάβατε, πάλι στην ψάθα, δεν έκανα ΣΕΠ μικρή.


-Πολλές φορές σε βρίσκουμε να ανεβάζεις γραφικά και διαγράμματα Βεν στα social media, θίγοντας κοινωνικά ζητήματα, πάντα μέσα από την κωμωδία. Είναι ο δικός σου τρόπος επικοινωνίας;

Ναι. Εγώ εκφράζομαι κατ’ εξοχήν από τη στατική εικόνα. Οι εικόνες έχουν ένα πολύ συμπυκνωμένο νόημα, που μέσα σε 2 δεύτερα το καταλαβαίνεις. Πρέμις και Παντσλάιν. Η εικόνα, τα σχήματα, λειαίνουν τη διαδρομή του αστείου. Το ίδιο αστείο αν το έλεγα σε stand up μπορεί να χρειαζόμουν και ένα λεπτό. Γενικά η οπτική επικοινωνία, θα είναι για μία ζωή νικητής.

Και επίσης η στατική εικόνα έχει το άλλο καλό. Της αμφίδρομης  διάδρασης. Η εικόνα μένει εκεί. Και εσύ έχεις το χρόνο να βγάλεις 234567 συμπεράσματα με τα δικά σου λογικά άλματα.

Στο stand up, όμως, ο θεατής τρέχει να μπαίνει στο βαγόνι της σκέψης του κωμικού, και δεν αποβιβάζεται γιατί πρέπει να φτάσει στο νόημα που αυτός θέλει. Μόνο με αυτό το νόημα, που αποφάσισε ο κωμικός θα γελάσεις.

-Έχεις υλικό αρκετό για μία νέα παράσταση;

Εδώ δεν προλαβαίνω να γράψω το podcast. Έχω κάποια visual αστεία στο μυαλό μου αλλά μέχρι εκεί. Ακόμα κι αν είχα γραμμένα, θέλω να λέω αστεία, που είναι γραμμένα κοντά την περίοδο που τα παίζω. Είμαι 24 χρονών, και ήδη νιώθω γεωμετρική πρόοδο στο γράψιμο, στο παίξιμο και στην σκέψη, σε σχέση με το «ΠΝΙΓΟΜΑΙ».
Δεν με ικανοποιεί να λέω ότι έχω πολύ υλικό, τόσο πολύ που έχω έτοιμη και τη δεύτερη παράσταση. Έλεος πια με αυτήν την ταχύτητα της βιομηχανικής γραφής. Με ικανοποιεί το έχω υλικό που το γουστάρω και το πιστεύω. Διαφορετικά, ποιο το νόημα;


Εισιτήρια για την παράσταση «ΠΝΙΓΟΜΑΙ» εδώ.