Όταν το 2018 η Κιμ Καρντάσιαν πόζαρε όλο νάζι δίπλα σε ένα αρχαίο αιγυπτιακό φέρετρο, δεν θα μπορούσε με τίποτα να φανταστεί ότι το στιγμιότυπο αυτό από το Met Gala, θα βοηθούσε στην επίλυση της υπόθεσης ενός λεηλατημένου θησαυρού αξίας 4 εκατομμυρίων δολαρίων.


Κι όμως, η εικόνα αυτή της Κιμ Καρντάσιαν που έγινε viral τότε, βοήθησε απροσδόκητα την επίλυση μιας μακροχρόνιας ποινικής υπόθεσης με το χρυσό φέρετρο, πλαστά έγγραφα και ένα διεθνές κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας και διακίνησης.

Πώς η φωτογραφία της Κιμ Καρντάσιαν βοήθησε στην επίλυση της υπόθεσης

Στο πρόσφατο podcast «Art Bust: Scandalous Stories of the Art World», ο Βρετανός δημοσιογράφος Μπεν Λιούις εμβαθύνει στον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε αυτή η φαινομενικά αβλαβής φωτογραφία για τον εντοπισμό κλεφτών που είχαν κλέψει το χρυσό φέρετρο του Nedjemankh, από τον 1ο αιώνα π.Χ., και το πούλησαν στο διάσημο Μουσείο Τέχνης Metropolitan για 4 εκατομμύρια δολάρια χρησιμοποιώντας πλαστή τεκμηρίωση.

Είχε ανασυρθεί από το έδαφος κατά τη διάρκεια της αιγυπτιακής επανάστασης του 2011 και, μετά από μια σειρά ανατροπών, είχε φτάσει στο Met το 2018, για το Met Gala την πρώτη Δευτέρα του Μαΐου.

Τον ίδιο μήνα, ο βοηθός εισαγγελέα του Μανχάταν, Μάθιου Μπογδάνος, έλαβε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τη viral φωτογραφία της Κιμ Καρντάσιαν από έναν πληροφοριοδότη στη Μέση Ανατολή, ο οποίος την είχε λάβει από ένα μέλος μιας συμμορίας ληστών - ενοχλημένος που δεν πληρώθηκε για το σκάψιμο του φέρετρου κατά τη διάρκεια της αιγυπτιακής επανάστασης το 2011.

Για τον Μπογδάνο, επικεφαλής της μονάδας διακίνησης αρχαιοτήτων στην Εισαγγελία του Μανχάταν, η viral φωτογραφία της Κιμ Καρντάσιαν ήταν το κλειδί για να ξεκλειδώσει μια μακροχρόνια υπόθεση που είχε ξεκινήσει να ερευνά το 2013 με στόχο διεθνείς εμπόρους αρχαιοτήτων.

Το περίτεχνα διακοσμημένο φέρετρο, το οποίο είδαν σχεδόν μισό εκατομμύριο επισκέπτες όταν έγινε το επίκεντρο μιας μεγάλης έκθεσης τον Ιούλιο του 2018, επέστρεψε το 2019 στην Αίγυπτο, όπου εκτέθηκε στο Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο στο Κάιρο. Ο ληστής είχε δει την εικόνα της Κιμ και του φέρετρου επειδή είχε κάνει τον γύρο του κόσμου και αναγνώρισε το χρυσό τεχνούργημα.

«Δεν υπάρχει τιμή μεταξύ των κλεφτών», είπε ο Μπογδάνος, αφού εξήγησε ότι ο ληστής δεν είχε ακόμη πληρωθεί για το σκάψιμο του τεχνουργήματος, σύμφωνα με τους Times.

https://www.instagram.com/p/CVLy0E6Jgks/?utm_source=ig_web_copy_link

Πώς λύθηκε η υπόθεση με το κλεμμένο χρυσό φέρετρο

Για μισή δεκαετία, ο Μπογδάνος διεξήγαγε μια παγκόσμια επιχείρηση ηλεκτρονικής επιτήρησης συλλέγοντας κείμενα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και οποιοδήποτε άλλο περιεχόμενο.

Χάρη σε αυτό, είχε εκατοντάδες αρχεία που είχαν απαθανατίσει πρόσφατα ανασκαμμένες αρχαιότητες, τις οποίες οι ληστές είχαν πάρει σκάβοντας και έστελναν φωτογραφίες των εμπόρων με την ελπίδα της πώλησης.

Δυστυχώς, ο Μπογδάνος, ο οποίος μπορούσε να ενεργήσει μόνο σε αντικείμενα όταν ήταν στη δικαιοδοσία του στη Νέα Υόρκη, δεν μπορούσε να ταιριάξει καμία από τις φωτογραφίες χαμηλής ανάλυσης με τις νέες εξαγορές που γνώριζε.

Η ενημέρωση του πληροφοριοδότη αφού είδε την εικόνα της Κιμ δεν ήταν αρκετή μόνη της, οπότε ο Μπογδάνος ζήτησε από τον πληροφοριοδότη να ρωτήσει τον ληστή αν είχε πρόσβαση σε ψηφιακές εικόνες του φέρετρου.

Ο ληστής έστειλε φωτογραφίες από το τεχνούργημα που τραβήχτηκαν αμέσως μετά την ανασκαφή του και ο Μπογδάνος μπόρεσε να τις ταιριάξει με τις ίδιες φωτογραφίες σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που συλλέχθηκαν από τη στενή παρακολούθηση που διεξήγαγε.

Ο Μπογδάνος, μπορούσε τώρα να συνδυάσει το ταξίδι το οποίο είχε πραγματοποιήσει το μεγάλης αξίας έργο και ανακάλυψε ότι το φέρετρο είχε λεηλατηθεί στην περιοχή Μίνια το 2011 κατά τη διάρκεια της αιγυπτιακής επανάστασης.

Κατά την ανασκαφή του αντικειμένου, οι ληστές πέταξαν τα μουμιοποιημένα λείψανα του Nedjemankh - ο οποίος ήταν αρχιερέας στην αρχαία Αίγυπτο - στον ποταμό Νείλο - αλλά άφησαν λανθασμένα ένα κόκαλο δακτύλου μέσα στο φέρετρο που ήταν ακόμα κολλημένο όταν εμφανίστηκε στο Met.

Ο Μπογδάνος ισχυρίστηκε ότι τα στοιχεία έδειχναν ότι κάποιος έδινε χρήματα στους ντόπιους λαθρέμπορους και διακινητές με αντάλλαγμα «τη μεταφορά των αρχαιοτήτων στη Γερμανία».

Το 2013, το φέρετρο δόθηκε στον Χασάν Φαζέλι, έμπορο στη Σάρτζα, ο οποίος αντάλλαξε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχετικά με αυτό με ευρωπαϊκές λεπτομέρειες, χαρακτηρίζοντάς «το κίτρινο», σύμφωνα με τον Μπογδάνο.

Ο Φαζέλι συμπλήρωσε ένα έντυπο εξαγωγής εσφαλμένα χαρακτηρίζοντάς το ως ελληνορωμαϊκό τεχνούργημα για να καλύψει την προέλευση και τη νομιμότητα του φέρετρου και το έστειλε στην Ευρώπη. Αργότερα ήρθε στα χέρια του Ρόμπεν Ντιμπ, ο οποίος διαχειριζόταν τη γκαλερί Διόνυσος στο Αμβούργο, η οποία ανήκει στον Σερόπ Σιμονιάν. Δεν είναι σαφές τι γνώριζε για την προέλευση του φέρετρου, σύμφωνα με τους Times.

Ο Ντιμπ δημιούργησε την αποκατάσταση του τεχνουργήματος και, σύμφωνα με τον Μπογδάνο, παραποίησε μια αιγυπτιακή άδεια εξαγωγής που έδειχνε ότι είχε εξαχθεί νόμιμα το 1971.

Το φέρετρο στάλθηκε στη συνέχεια στον Γάλλο μελετητή αρχαιοτήτων και έμπορο Κριστόφ Κούνκι, και τον συνεργάτη του Ρίτσαρντ Σέμπερ. Δεν είναι σαφές τι γνώριζαν για την αρχική προέλευση του φέρετρου, ανέφερε η δημοσίευση.

Το πρόσφεραν στο Met, με το μουσείο να συμφωνεί να πληρώσει 4 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, ο Μπογδάνος είπε στην επιστολή του ότι οι επιμελητές στο Met θα έπρεπε να ήταν πιο αυστηροί στη διερεύνηση της προέλευσης του φέρετρου.

Τον Ιούνιο του 2020 Γάλλοι αξιωματούχοι συνέλαβαν τους Κούνικι και Σέμπερ. Κατηγορήθηκαν για απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και πλαστογραφία, αλλά η υπόθεση δεν έχει ακόμη εκδικαστεί.

Ο Βίνσεντ Νόους, ερευνητής από την εφημερίδα The Art Newspaper, μίλησε με τους Κούνικι και Σέμπερ πέρυσι, οι οποίοι επέμειναν στην αθωότητά τους.

Τον Αύγουστο του 2020, η γερμανική αστυνομία συνέλαβε τον Ντιμπ ως «ύποπτο για διακίνηση τέχνης», σύμφωνα με τον Νόους. Ο Ντιμπ μίλησε για την «πλήρη αθωότητά» του στην εφημερίδα The Art Newspaper τον ίδιο μήνα. Δεν είναι σαφές εάν κατηγορήθηκε ή καταδικάστηκε. Το όνομα του Σερόπ Σιμονιάν δεν έχει εμπλακεί, όπως ανέφεραν οι Times.

Ανακοινώνοντας την επιστροφή του αρχαίου επιχρυσωμένου φέρετρου στην Αίγυπτο τον Φεβρουάριο του 2019, ο CEO της Met, Ντάνιελ Βάις ζήτησε συγγνώμη από τον λαό της χώρας και συγκεκριμένα από τον υπουργό Αρχαιοτήτων, Κάλεντ Ελ-Ενανί.

«Αφού μάθαμε ότι το Μουσείο ήταν θύμα απάτης και συμμετείχε άθελά του στο παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων, συνεργαστήκαμε με το γραφείο της Εισαγγελίας για την επιστροφή του στην Αίγυπτο», είπε ο Βάις.

Το μουσείο δήλωσε ότι «θα εξετάσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για να αποσβέσει την τιμή αγοράς του φέρετρου» και θα δεσμευτεί «να προσδιορίσει πώς μπορεί να αποδοθεί δικαιοσύνη και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στην αποτροπή μελλοντικών αδικημάτων κατά πολιτιστικών αγαθών».

Μετά το περιστατικό, η Met υποσχέθηκε να «επανεξετάσει και να αναθεωρήσει τη διαδικασία εξαγορών της».

Μόλις έμαθαν ότι εξαπατήθηκαν και είχαν συμμετάσχει εν αγνοία τους στην παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων, οι υπάλληλοι του μουσείου επέστρεψαν το φέρετρο και ακύρωσαν τους λίγους μήνες που είχαν απομείνει από μια έκθεση Nedjemankh τον Φεβρουάριο του 2019.

Το εντυπωσιακό αιγυπτιακό φέρετρο

Το φέρετρο σχεδόν 6 ποδιών είναι επενδεδυμένο με χρυσό, το οποίο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι συνέδεαν με τους θεούς. Είναι εγγεγραμμένο με το όνομα του Nedjemankh, ενός υψηλόβαθμου ιερέα του θεού Χέρισεφ της Ηρακλεόπολης.

Σύμφωνα με αρχαία κείμενα, η χρήση χρυσού στο φέρετρο θα βοηθούσε τον νεκρό που βρισκόταν μέσα, να ξαναγεννηθεί στην επόμενη ζωή. Το περίτεχνο εξωτερικό του φέρετρου έχει σκηνές και κείμενα που είχαν σκοπό να δώσουν στον Nedjemankh προστασία και να τον καθοδηγήσουν στο ταξίδι του από τον θάνατο στην «αιώνια ζωή ως μεταμορφωμένο πνεύμα».

Μερικά μοναδικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν λεπτά φύλλα ασημένιου φύλλου στο εσωτερικό του καπακιού, που προορίζονται να προσθέσουν περισσότερη προστασία, αυτή τη φορά στο πρόσωπο του Nedjemankh.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν ότι τα πολύτιμα μέταλλα αντιπροσωπεύουν τη σάρκα και τα οστά των θεών, ή τον ήλιο και το φεγγάρι. Υπάρχει μια επιγραφή στο καπάκι που γράφει: «Ω χρυσάφι! Ω χρυσό! Ω σάρκα του θεού! Ω σάρκα του θεού! Ω ωραίο χρυσό! Ω ωραίο χρυσό!».

Ο εισαγγελέας του Μανχάταν, Σάιροθς Ρ. Βανς Τζούνιορ, έκανε ειδική μνεία στη Μονάδα Διακίνησης Αρχαιοτήτων του γραφείου του κατά την επιστροφή του φέρετρου.

Το 2019, αποκαλύφθηκε ότι η μονάδα είχε ανακτήσει «αρκετές χιλιάδες κλεμμένες αρχαιότητες συνολικής αξίας άνω των 150 εκατομμυρίων δολαρίων, πολλές από τις οποίες έχουν επιστραφεί στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους και έχουν επαναπατριστεί στις χώρες καταγωγής τους», ανέφερε το γραφείο του Βανς σε ανακοίνωση που εξέδωσε.

Τα αντικείμενα που επιστράφηκαν περιλαμβάνουν τρία μαρμάρινα λιβανέζικα αγάλματα, ένα ρωμαϊκό μωσαϊκό, ένα ετρουσκικό λείψανο που εκλάπη από τον χώρο μιας ιστορικής νεκρόπολης γνωστής ως η «Πόλη των Νεκρών», ένα κομμάτι μαρμάρινης σαρκοφάγου, ένα βουδιστικό γλυπτό που εκλάπη από έναν αρχαιολογικό χώρο ανασκαφών, ένα ζευγάρι ινδικά αγάλματα του 12ου αιώνα, μια συλλογή του 8ου αιώνα π.Χ. από χάλκινα αγάλματα και ένα σύνολο αρχαίων ελληνικών νομισμάτων, μεταξύ άλλων.

 

Πηγή: www.iefimerida.gr