Ο Θοδωρής Τσελίδης φέρνει στην Ελλάδα το χάλκινο μετάλλιο στο τσούντο στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2024 στο Παρίσι. Ποιες είναι οι ρίζες του τζούντο και πώς διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο;
Ο Έλληνας πρωταθλητής του τζούντο, Θοδωρής Τσελίδης, στην πρώτη του συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες, έφερε για την Ελλάδα το χάλκινο μετάλλιο στην κατηγορία των 90 κιλών, κερδίζοντας τον αντίπαλό του, Ισπανό Τριστάνι Μοσακλισβίλι με 1-0. Μία τεράστια επιτυχία για την Ελλάδα και τον Έλληνα τζουντόκα.
Πώς αυτή η πολεμική τέχνη έγινε ολυμπιακό αγώνισμα και συνεχίζει να προσελκύει εκατομμύρια αθλητές σε όλο τον κόσμο; Περισσότερες από 200 εθνικές ομοσπονδίες συγκροτούν την Παγκόσμια Ομοσπονδία Τζούντο, δείχνοντας έτσι τη δυναμική του αθλήματος, ενώ και στην Ελλάδα χιλιάδες άνθρωποι ασχολούνται με θέρμη με αυτό. Μετά την επιτυχία του Θοδωρή Τσελίδη, είμαστε σίγουροι πως ακόμα περισσότερα παιδιά θα συρρεύσουν στις σχολές τζούντο της γειτονιάς τους.
Φωτογραφίες: Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή
Το τζούντο είναι μία πολεμική τέχνη με προέλευση από την Ιαπωνία. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1882 από τον παιδαγωγό Jigoro Kano (1860-1938), που ξεκίνησε να εξασκείται, να μελετάει και να δίνει μορφή στο τζούντο στο ναό Eishoji της περιφέρειας Kita inari-cho στο Τόκιο. Τζούντο σημαίνει «ευγενής δρόμος» και είναι ένα σύστημα σωματικής, ηθικής και νοητικής αγωγής. Είναι μία μορφή πάλης με τη χρήση όλου του σώματος με απώτερο σκοπό την απώλεια της ισορροπίας του αντιπάλου και την ανατροπή του. Είναι και μία πολεμική τέχνη που περιλαμβάνει χτυπήματα και τεχνικές, τις Atemi waza. Παράλληλα, σε γυμνάζει και σε μαθαίνει να αμύνεσαι.
Ο Jigoro Kano είναι, μάλιστα, ο άνθρωπος που εισήγαγε στο τζούντο και σε όλες τις πολεμικές τέχνες τις ζώνες με διαφορετικά χρώματα – με αρκετό μάκρος για να τυλίγονται δύο φορές στη μέση του τζουντόκα - που υποδηλώνουν το επίπεδο και πρόοδο του κάθε μαθητή. Καφέ, μπλε, πράσινη, πορτοκαλί, κίτρινη και λευκή ζώνη είναι οι 6 πρώτες βαθμίδες κίου (kyu), ενώ από εκεί ακολουθεί και ξεκινάει το σύστημα ιεραρχίας νταν (dan) για αυτούς που φτάνουν στο ανώτερο επίπεδο της μαύρης ζώνης.
Και το σύστημα ιεραρχίας με τα νταν μεταφέρθηκε στις πολεμικές τέχνες από τον Jigoro Kano, ένα σύστημα που μας πηγαίνει πίσω στον 17ο αιώνα και την περίοδο του Έντο, όταν ο Ιάπωνας παίκτης του Go, Hon'inbō Dōsaku, το επινόησε για να υποδηλώσει το επίπεδο των παικτών. Αν αναρωτιέστε τι είναι το Go, είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής ανάμεσα σε δύο παίκτες με προέλευση την Κίνα. Κάποιοι λένε ότι σε στρατηγική και βάθος ξεπερνάει και το σκάκι.
O Jigoro Kano ξεκίνησε μελετώντας το τζου τζούτσου ή πιο γνωστό σαν ζίου ζίτσου, την αρχαία πολεμική τέχνης Ιαπωνίας που μας μεταφέρει στην εποχή των σαμουράι. Με το τέλος της εποχής των σαμουράι και την αρχή του εκσυγχρονισμού της Ιαπωνίας, ο Jigoro Kano πήρε στοιχεία από το ζίου ζίτσου, τα βελτίωσε και εξέλιξε και πρόσθεσε νέες τεχνικές και συστήματα. Ο ίδιος ήταν άριστος στα μαθήματα, όχι όμως ιδιαίτερα δυνατός και ψηλός, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να γίνει μαθητής του δασκάλου του ζίου ζίτσου, Fukuda Hachinosuke. Έτσι γεννήθηκε το τζούντο το 1882, όταν ο Jigoro Kano ήταν μόλις 21 χρονών.
Σιγά σιγά το τζούντο άρχισε να κερδίζει τις καρδιές των Ιαπώνων. Από το 1931, μάλιστα, άρχισε να διδάσκεται στα σχολεία της χώρας, ενώ από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου διαδόθηκε σε κάθε γωνιά του πλανήτη μέσα από τα πρώτα παγκόσμια πρωταθλήματα και την εισαγωγή του σαν ολυμπιακό άθλημα το 1964 στο Τόκιο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας Έλληνας αθλητής κερδίζει μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες στο τζούντο. Ο τεράστιος Ηλίας Ηλιάδης μας έφερε το χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα της Αθήνας το 2004 και το χάλκινο στην Ολυμπιάδα του Λονδίνου το 2012.
