Εκδότες: Το τελεσίγραφο του Υπουργείου Παιδείας καθιστά πλέον κρυστάλλινα διαυγές ότι μοναδική επιδίωξη είναι η άμεση απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυθαιρέτως, θεωρούν ως δεδομένη και χωρίς καμία δέσμευση, την ψηφιακή μορφή των έντυπων βιβλίων μας
Σε απόλυτο «άδειασμα» του Υπουργείου Παιδείας και των επιλογών του γενικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης κ.Απ.Δημητρόπουλου προχώρησε ο Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων, που αποφάσισε ομόφωνα να μην παραδώσουν οι εκδότες το ψηφιακό υλικό των συγγραμμάτων τους.
Με την εξέλιξη αυτή, η διανομή συγγραμμάτων των φοιτητών τίθεται σε κίνδυνο, αφού από το ΥΠΑΙΘ δόθηκε διορία έως τον Μάϊο του τρέχοντος έτους, να αποσταλεί σε ηλεκτρονική μορφή το 25% των συγγραμμάτων και σε διαφορετική περίπτωση δεν θα επιτραπεί στους εκδότες να τα μοιράσουν ούτε σε έντυπη.
Με την απόφαση των εκδοτών να μην παραδώσουν ψηφιακό υλικό εφόσον το Υπουργείο Παιδείας δεν υπαναχωρήσει, κινδυνεύουν πλέον και τα έντυπα συγγράμματα, και βεβαίως κινδυνεύουν οι φοιτητές να μείνουν χωρίς δωρεάν βιβλία. Αιτία της αναταραχής, είναι οι -συνήθεις σε πολλά ζητήματα- απειλητικές και αυταρχικές πρακτικές του Υπουργείου, αυτή τη φορά προς τους εκδότες, και η αδιαφορία του ως προς την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων του ψηφιακού υλικού που τους ζητά να παραδώσουν. Πανεπιστημιακοί παρατηρούν ωστόσο και μεθόδευση, με στόχο τον «ξαφνικό θάνατο» των δωρεάν εντύπων συγγραμμάτων.
Το χρονικό της αντιπαράθεσης
Στις 11 Απριλίου, ο Γιάνης Βαρουφάκης κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή επικαλούμενος πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες «το υπουργείο προσανατολίζεται στην μετάβαση από χάρτινα-τυπωμένα βιβλία σε ηλεκτρονικά βιβλία (eBooks), τα οποία ήδη ζητά από τους εκδότες να διαθέτουν στις/ους φοιτήτριες/ητές».
Ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 ζήτησε από την κ.Κεραμέως να ενημερώσει τη Βουλή ποια μέτρα θα πάρει το υπουργείο ώστε τα ηλεκτρονικά βιβλία (eBooks) να μην μπορούν να αντιγραφούν ηλεκτρονικά σε απεριόριστα αντίτυπα και να απαντήσει αν συμφωνεί πως, αν δεν υπάρξει αποτελεσματικό σύστημα αποτροπής της δωρεάν αντιγραφής, οι εκδότες θα πάψουν να επιμελούνται-εκδίδουν πανεπιστημιακών εκδόσεων και αν συμφωνεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα πλήξει ανεπανόρθωτα την ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία - καθώς τα ηλεκτρονικά κείμενα των καθηγητών συγγραφέων, από μόνα τους και χωρίς την επιμέλεια των εξειδικευμένων εκδοτών, θα στερούνται της ποιότητας και του ειδικού βάρους που έχει ένα επιμελημένο, επαγγελματικά εκδοθέν βιβλίο.
Τρεις μέρες μετά οι εκδότες με σκληρή ανακοίνωσή τους επιβεβαίωσαν ότι υπάρχει πρόβλημα και κατήγγειλαν την κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων στα Πανεπιστήμια και την διανομή τους ηλεκτρονικά. Ανέφεραν ότι τους δόθηκε διορία έως τον Μάϊο του τρέχοντος έτους, να αποσταλεί σε ηλεκτρονική μορφή το 25% των συγγραμμάτων, σε διαφορετική περίπτωση δεν θα επιτραπεί στους εκδότες να τα μοιράσουν ούτε σε έντυπη.
Ως επακόλουθο αυτής της απόφασης του υπουργείου, σημείωσαν, είναι η παράνομη αναπαραγωγή και διακίνηση των βιβλίων αλλά και η ραγδαία μείωση των εσόδων από την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των συγγραφέων, οι οποίοι δεν θα έχουν επιπλέον κίνητρο προς συγγραφή νέων βιβλίων.
«Με αυτόν τον εκβιασμό το Υπουργείο Παιδείας στερεί κατ’ ουσίαν από τους φοιτητές την πρόσβαση στο δωρεάν βιβλίο, αφού θέτει ως προϋπόθεση διανομής έντυπων συγγραμμάτων την άνευ ασφάλειας παράδοση των ηλεκτρονικών», τονίζουν οι εκδότες, ενώ γνωστοποιούν πως αρνούνται να υποκύψουν στους εκβιασμούς και να θέσουν στη διάθεση του υπουργείου Παιδείας τα συγγράμματά τους, δίχως την απαιτούμενη ασφάλεια.
Την επομένη, ο γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης κ.Αποστόλης Δημητρόπουλος, διέψευσε την καταγγελία των εκδοτών τονίζοντας ότι τα συγγράμματα σε ηλεκτρονική μορφή «συμβάλλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης».
Σύμφωνα με τον κ. Δημητρόπουλο, «το Υπουργείο Παιδείας επιδιώκει να δώσει τη δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν το σύγγραμμα που επιθυμούν σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή, όπως πάντα δωρεάν για όλους». Ο γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης τονίζει παράλληλα ανέμενε τις προτάσεις των εκδοτών, όμως, λόγω πίεσης του χρόνου προχώρησε στην αποστολή συγγραμμάτων σε ηλεκτρονική μορφή.
Προχθές, οι εκδότες επανήλθαν με εκτενή τους ανακοίνωση με την οποία καταγγέλουν τον κ.Δημητρόπουλο και το ΥΠΑΙΘ και ενημερώνουν ότι το τελεσίγραφο του Υπουργείου Παιδείας καθιστά πλέον κρυστάλλινα διαυγές ότι μοναδική επιδίωξη είναι η άμεση απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυθαιρέτως, θεωρούν ως δεδομένη και χωρίς καμία δέσμευση, την ψηφιακή μορφή των έντυπων βιβλίων μας και δεν υπάρχει κανένα μέλημα για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας της οποίας είμαστε θεματοφύλακες.
«Για όλους τους παραπάνω λόγους οι Εκδότες στην Γ. Σ. στις 14 Απριλίου 2022 αποφάσισαν ομόφωνα να μην υποκύψουν στον εκβιασμό και να μην παραδώσουν το ψηφιακό υλικό των συγγραμμάτων τους»
Όλη η ανακοίνωση των εκδοτών επιστημονικών βιβλίων
Μας εκπλήσσει ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τον διάλογο ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ, κος Απ. Δημητρόπουλος.
Πράγματι, ο διάλογος είθισται να έχει χρονικό όριο ολοκλήρωσης, όταν όμως οι "συνομιλίες" για μια τόσο βαθιά μεταστροφή, περαιώνονται μονομερώς σε 2 συναντήσεις, μόνο ως προσχηματικός διάλογος μπορεί να ερμηνευθεί.
Για πρώτη φορά, στις 30 Μαρτίου 2022, ανακοινώνεται η πρόθεση του ΥΠΕΠΘ να εισάγει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση το ψηφιακό σύγγραμμα παράλληλα με το έγχαρτο. Περιγράφηκε από τους ειδικούς σε αδρές γραμμές το πλαίσιο ασφαλείας που θα παρέχει η πλατφόρμα ΕΥΔΟΞΟΣ. Από την πλευρά των Εκδοτών, οι τεχνικοί (IT) ανέλυσαν τον πολύ εύκολο και απλό τρόπο παραβίασης της διάτρητης προστασίας που μας περιγράφηκε, κάτι το οποίο εν’ τέλει επιβεβαίωσαν και οι τεχνικοί των Υπουργείων Παιδείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Στην δεύτερη συνάντηση στις 13 Απριλίου 2022, διευκρινίσαμε ότι είναι επιβεβλημένο -για το κύρος της διαδικασίας- να παρουσιαστεί από το ΥΠΠΕΘ εγγράφως -και όχι προφορικώς- το νομικό, τεχνικό και οικονομικό πλαίσιο της διαδικασίας.
Ο Κος Δημητρόπουλος απέρριψε ευθύς εξαρχής το αίτημα μας και αντ’ αυτού έθεσε προθεσμία τριών ημερών για την κατάθεση των δικών μας αντιπροτάσεων έναντι των αόριστων και προφορικώς διατυπωμένων προθέσεων του Υπουργείου.
Σε αντίθετη περίπτωση, μας διεμήνυσε ότι είναι ειλημμένη απόφαση να προωθηθεί άμεσα Υπουργική Απόφαση, η οποία θα μας υποχρεώνει να αναρτήσουμε, στην πλατφόρμα ΕΥΔΟΞΟΣ το πρώτο 25% των συγγραμμάτων μας, (περίπου 3.500 συγγράμματα), μέχρι τον Μάιο 2022.
Η δήλωση αυτή, συνοδεύτηκε από την απειλή ότι όποιος Εκδότης “δεν συμμορφωθεί” θα αποκλειστεί από το σύστημα διανομής συγγραμμάτων ΕΥΔΟΞΟΣ και δεν θα έχει τη δυνατότητα να διαθέσει ούτε ένα έντυπο σύγγραμμα στους φοιτητές.
Στο πλαίσιο της ίδιας αντιμετώπισης, απειληθήκαμε με επιπλέον εξοντωτικές μειώσεις στις υφιστάμενες τιμές των ήδη υποκοστολογημένων από το ΥΠΠΕΘ έντυπων βιβλίων μας.
Είναι οξύμωρο το ότι έγινε αποδεκτό από τους πλέον αρμόδιους, τεχνικούς του ΥΠΠΕΘ ότι δεν θα διασφαλίζονται τα συγγράμματα μας από το DRM της πλατφόρμας ΕΥΔΟΞΟΣ, παρόλα αυτά εμείς πρέπει να βρούμε την λύση.
Ως Εκδότες, σε καμία περίπτωση δεν χαρακτηριζόμαστε ως «τεχνοφοβικοί». Με δεδομένο ότι η ζήτηση για ψηφιακό επιστημονικό βιβλίο, στην ελεύθερη αγορά, δεν υπερβαίνει το 0,1% του έγχαρτου, δεν έχει χρειαστεί να το δημιουργήσουμε. Συνεπώς είναι αδύνατον να ανταποκριθούμε σε τόσο λίγο χρόνο και να προσφέρουμε λύσεις, για ένα εντελώς νέο προϊόν, το οποίο, δεν έχουμε τις απαραίτητες άδειες από τους συγγραφείς, τους δημιουργούς και τους ξένους Εκδοτικούς Οίκους, δεν έχουμε την τεχνογνωσία και δεν διαθέτουμε τα απαραίτητα κονδύλια για να το παράξουμε. Τέλος γνωρίζουμε εκ των προτέρων από τη διεθνή εμπειρία ότι δεν διασφαλίζεται η διαδικτυακή κλοπή και διαρροή οποιουδήποτε ψηφιακού περιεχομένου.
«Το δωρεάν σύγγραμμα μπορεί να υποστεί ξαφνικό θάνατο»
Επιπλέον μας προβληματίζει το γεγονός ότι ο κος Δημητρόπουλος ακροβατεί επί μίας εύγλωττης αντίφασης: από τη μια απαξιώνει την υφιστάμενη παροχή του δωρεάν συγγράμματος προς τους φοιτητές, λέγοντάς μας «ποιος διαβάζει πλέον έντυπα βιβλία;», «ποιος χρειάζεται σήμερα τα συγγράμματά σας;», «το δωρεάν σύγγραμμα είναι ένα προνόμιο που μπορεί να υποστεί ξαφνικό θάνατο», ενώ από την άλλη απαιτεί άνευ όρων και πλαισίου, εν μία νυκτί, το περιεχόμενο των δήθεν “αχρείαστων” έγχαρτων συγγραμμάτων μας σε ψηφιακή μορφή.
Το τελεσίγραφο του Υπουργείου Παιδείας καθιστά πλέον κρυστάλλινα διαυγές ότι μοναδική επιδίωξη είναι η άμεση απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυθαιρέτως, θεωρούν ως δεδομένη και χωρίς καμία δέσμευση, την ψηφιακή μορφή των έντυπων βιβλίων μας και δεν υπάρχει κανένα μέλημα για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας της οποίας είμαστε θεματοφύλακες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους οι Εκδότες στην Γ. Σ. στις 14 Απριλίου 2022 αποφάσισαν ομόφωνα να μην υποκύψουν στον εκβιασμό και να μην παραδώσουν το ψηφιακό υλικό των συγγραμμάτων τους.
Γενικότερα, είναι εξόχως σημαντικός ο ψηφιακός μετασχηματισμός που προτάσσεται.
Η αναγκαιότητά του γίνεται περισσότερο επιτακτική μετά την εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων, αρκετών δις ευρώ για το ΥΠΕΠΘ. Ωστόσο, προέχει η ζωτικής σημασίας κατανόηση από τους αρμοδίους ότι ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιοποίηση της λειτουργίας του Κράτους με σκοπό την πάταξη της γραφειοκρατίας, ουδεμία σχέση έχει με θεμελιώδεις πυλώνες της εκπαίδευσης, όπως είναι τα πανεπιστημιακά συγγράμματα και η απόλυτη προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων τους. Η ψηφιακή τεχνολογία δεν αποτελεί πανάκεια για όλους τους τομείς. Για παράδειγμα, η τηλεκπαίδευση έδωσε κάποια διέξοδο σε έκτακτες συνθήκες, ωστόσο δεν συγκρίνεται με τη διά ζώσης εκπαίδευση.
Παρομοίως, είναι δεδομένο ότι η προστασία ψηφιακού υλικού στο διαδίκτυο είναι ανεπαρκής διεθνώς. Στην Ιταλία η Ομοσπονδία Εκδοτών επιβεβαιώνει ότι η πειρατεία για το 2021 στέρησε το 31% της τοπικής αγοράς βιβλίου, το οποίο μεταφράζεται σε απώλεια εσόδων ύψους 771 εκ. ευρώ και σε εξαφάνιση 5.400 θέσεων εργασίας.
https://publishingperspectives.com/.../italian.../
Οι Έλληνες εκδότες, μετά από 12 έτη οικονομικής κρίσης, δεν έχουν τη δυνατότητα να επιβαρυνθούν με επιπλέον απώλειες λόγω της πειρατείας, η οποία θα επιφέρει εκατοντάδες λουκέτα σε Εκδοτικούς Οίκους και σε ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία του βιβλίου (ατελιέ, τυπογραφεία, βιβλιοδετεία κ.λπ.) με μεγάλη απώλεια θέσεων εργασίας.
