ΑΕΙ: Δυναμική αντίδραση στο ενδεχόμενο συγχώνευσης Ξενόγλωσσων Τμημάτων ετοιμάζουν οι Κοσμητείες Φιλοσοφικής ΕΚΠΑ και ΑΠΘ


Σε εγρήγορση βρίσκονται οι διοικήσεις των ΑΕΙ μπροστά στο σχέδιο του υπουργείου Παιδείας να συγχωνεύσει πανεπιστημιακά τμήματα, στο πλαίσιο συρρίκνωσης του ακαδημαϊκού χάρτη.

Η «αναδιαμόρφωση» του χώρου της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης έρχεται να φέρει τα πάνω-κάτω στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, τα οποία κλήθηκαν σε πρώτη φάση από το ΥΠΑΙΘ να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις για καταργήσεις-συγχωνεύσεις. Η κίνηση αυτή έπεσε προς το παρόν στο κενό, καθώς πλην ελαχίστων εξαιρέσεων όπως λ.χ. το Διεθνές Πανεπιστήμιο, το Δυτικής Μακεδονίας και το Πανεπιστήμιο Πατρών, η πλειοψηφία των ΑΕΙ -στέλνοντας ηχηρά μηνύματα αποδοκιμασίας- τάσσεται κατά των συγχωνεύσεων.

Στο τραπέζι των «άτυπων» συζητήσεων, όπως έχει γίνει γνωστό μέσω των περίφημων «διαρροών», έχουν μπει τα Παιδαγωγικά Τμήματα και τα Ξενόγλωσσα Τμήματα των Φιλοσοφικών Σχολών του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων στους κόλπους της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Στα μεν Παιδαγωγικά Τμήματα φαίνεται ότι το αφήγημα του υπουργείου Παιδείας είναι ότι δεν υπάρχουν πια αυξημένες ανάγκες σε εκπαιδευτικούς εξαιτίας της αδυναμίας του κρατικού μηχανισμού να τους απορροφήσει αλλά και λόγω υπογεννητικότητας που αποτυπώνεται στο μαθητικό πληθυσμό, στα δε Ξενόγλωσσα, επειδή δεν μπορούν να επικαλεστούν το ίδιο αφήγημα, ισχυρίζονται ότι θα μπορούσαν να συγχωνευτούν όλα μαζί υπό την ομπρέλα μιας αυτόνομης Σχολής. Σε κάθε περίπτωση, η επιδίωξη του ΥΠΑΙΘ είναι οι περικοπές.

Διαφωνούν ΕΚΠΑ-ΑΠΘ στις συγχωνεύσεις των Ξενόγλωσσων Τμημάτων

«Οι Κοσμητείες και όλα τα μέλη των Φιλοσοφικών Σχολών ΕΚΠΑ ΚΑΙ ΑΠΘ παραμένουν σε εγρήγορση ενόψει πιθανών εξελίξεων στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα και επιφυλάσσονται για κάθε δυναμική αντίδρασή τους στο απευκταίο ενδεχόμενο μη ανταπόκρισης του Υπουργείου στα δίκαια και τεκμηριωμένα, αιτήματά τους» δηλώνει στο alfavita.gr ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ, Αχιλλέας Χαλδαιάκης.

Αναφερόμενος στα σενάρια των συγχωνεύσεων των Ξενόγλωσσων Τμημάτων, ο κ. Χαλδαιάκης υπενθυμίζει πως ήδη από τον Σεπτέμβριο η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εξέδωσε ανακοίνωση με αφορμή δημοσιεύματα, τα οποία ενέπλεκαν και το ΕΚΠΑ σε σχέδια συγχώνευσης ή κατάργησης Τμημάτων:

«Εκεί επισημαινόταν αφενός μεν ότι στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ λειτουργούν 13 Τμήματα, τα οποία προσφέρουν προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές υψηλότατου επιπέδου, όπως αποδεικνύεται από τις διακρίσεις των αποφοίτων τους, τη διεθνή αναγνώριση του διδακτικού και ερευνητικού έργου του προσωπικού τους, αλλά και την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών τους από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), αφετέρου δε ότι πιθανές σκέψεις για συγχώνευση ή κατάργηση Τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής θα προσκρούσουν στη σθεναρή αντίδραση της πανεπιστημιακής κοινότητας, θα οδηγήσουν σε αλλοίωση του χαρακτήρα της Σχολής και θα επιφέρουν βαρύ πλήγμα κατά των Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Τις απόψεις αυτές υιοθέτησε και η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ, ενώ στο σχετικό έγγραφο που το Ίδρυμα απέστειλε προς το Υπουργείο Παιδείας σχετικά με την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι το ΕΚΠΑ τάσσεται υπέρ των στρατηγικών ενδυνάμωσης των Τμημάτων ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών, καθώς και ότι οι συγχωνεύσεις Τμημάτων παρά τη βούλησή τους, χωρίς επιστημονικά κριτήρια και δίχως μία προσεκτική μελέτη για μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με στόχο την αξιοποίηση των επιτευγμάτων τους, θα έχει αρνητικό αποτέλεσμα» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Καμία συναίνεση από το ΑΠΘ

Σε ό,τι αφορά το ΑΠΘ ξεκαθαρίζει επίσης πως το ίδρυμα δεν έχει προτείνει ή συναινέσει σε κανένα σχέδιο συγχώνευσης των Ξενόγλωσσων Τμημάτων και Φιλολογιών.

Η διευκρίνιση αυτή ήταν απαραίτητη καθώς όπως τονίζει «σε πρόσφατη (και όπως αποδεικνύεται ατεκμηρίωτη) ανάρτηση σε εκπαιδευτική ιστοσελίδα στις 31 Μαρτίου 2022 αναφερόταν ότι για τον νέο ακαδημαϊκό χάρτη η διοίκηση του ΑΠΘ πρότεινε τα εξής: ‘Καμία μεταβολή με εξαίρεση 1. το τμήμα της Ιατρικής να μετατραπεί σε  Μονοτμηματική Σχολή και 2. να ενισχυθούν τα ξενόγλωσσα τμήματα με την μετατροπή τους σε Σχολές, ώστε να επιτελούν ακόμη πιο ουσιαστικά τον σπουδαίο ρόλο τους’».

Σύμφωνα με τον κ. Χαλδαιάκη, «η αλήθεια είναι, κατά την Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, ότι στο σχετικό έγγραφο της ΜΟΔΙΠ του ΑΠΘ προς το υπουργείο Παιδείας απλώς αναφέρεται το σχετικό αίτημα του Τμήματος Ιατρικής που είχε ήδη προωθηθεί με απόφαση της Συγκλήτου ενώ, ως προς τα ξενόγλωσσα τμήματα, γίνεται η εξής (αντίθετη προς το παραπάνω δημοσίευμα) αναφορά: ‘Επιπρόσθετα θεωρούμε ουσιαστική την ενίσχυση των ξενόγλωσσων Τμημάτων των Πανεπιστημίων, ώστε να επιτελούν ακόμα πιο ουσιαστικά τον σπουδαίο ρόλο τους’.

«Είναι προφανές» υπογραμμίζει ο κ. Χαλδαιάκης, «ότι το ΑΠΘ δεν έχει προτείνει τη μετατροπή των Τμημάτων ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών σε Σχολές. Επομένως, για λόγους ελάχιστης ακαδημαϊκής αυτονομίας, δεν νομιμοποιείται παρόμοια πρόταση, καθώς τα ενδιαφερόμενα Τμήματα, που επίσης ολοκληρώνουν ήδη επιτυχώς την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών τους, δεν έχουν ζητήσει κάποια τέτοιου είδους αναδιάρθρωση».

Τέλος, σχετικά με την κοινή ανακοίνωση που εξέδωσε ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ κ. Χαλδαιάκης με τον Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ κ. Μπίκο, οι οποίοι διατύπωσαν αντιρρήσεις στο σχέδιο του ΥΠΑΙΘ και αντίπαλες προτάσεις, αναφέρει:

«Πρόσφατα, στις 12 Απριλίου 2022, οι Κοσμήτορες των Φιλοσοφικών Σχολών του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ δημοσιοποίησαν κοινή ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται ότι τα Τμήματα ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών συμβάλλουν καθοριστικά στη διασύνδεση της Ελλάδας με σημαντικές χώρες-εταίρους της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αναδεικνύονται ως διαμεσολαβητές των ξένων πολιτισμών και ως πηγές διαπολιτισμικής γνώσης μέσω των γλωσσών και των γνωστικών αντικειμένων που καλλιεργούν με τα προγράμματα σπουδών τους».

Οι Κοσμήτορες αμφοτέρων των Φιλοσοφικών Σχολών, επεσήμαναν ότι θεωρούν ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού της αυτονομίας των ανωτάτων Ιδρυμάτων την υιοθέτηση της ομόφωνης απόφασης όλων των εμπλεκομένων Τμημάτων να συνεχίσουν να λειτουργούν ως αυτόνομα Τμήματα, ενταγμένα στις Φιλοσοφικές Σχολές. Επιπλέον, υπογράμμισαν εμφαντικά τη διεθνή ακαδημαϊκή πρακτική, σύμφωνα με την οποία οι σπουδές και η έρευνα στις ξένες Γλώσσες και Φιλολογίες δεν δικαιολογούν τη διαφοροποίησή τους από τα υπόλοιπα Τμήματα μιας Φιλοσοφικής Σχολής ή την ίδρυση ξεχωριστής Σχολής ξένων Γλωσσών».

Απεναντίας, οι Κοσμητείες των δύο Φιλοσοφικών Σχολών θεωρούν ότι η ενίσχυση αυτών των Τμημάτων θα μπορούσε να επιτευχθεί με:

  • την προκήρυξη θέσεων, που θα αντιστάθμιζαν τις απώλειες προσωπικού όλων των κατηγοριών
  • τον σεβασμό των προτάσεων των Τμημάτων σχετικά με τον αριθμό των φοιτητών που μπορούν να εκπαιδεύσουν
  • την καλύτερη προσαρμογή ή την κατάργηση νομοθετικών ρυθμίσεων, όπως τα ζητήματα της ΕΒΕ και των ξενόγλωσσων συγγραμμάτων, που δυσχεραίνουν την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία τους.   
  • τη γενικότερη απεμπλοκή από τη διαρκή υποχρηματοδότηση και την επένδυση σε υποδομές.

Πηγή: www.alfavita.gr