Η αθυροστομία, το slut-shaming, τα σχόλια μίσους στα social media, τα «κοπλιμέντα» είναι φιντάνια που ευδοκιμούν από πατριαρχικές «αξίες»
Πάει μόνο λίγος καιρός που η σιωπή αρκετών ανθρώπων έσπασε μια για πάντα και στο φως της δημοσιότητας ήρθαν ενοχοποιητικά στοιχεία και μαρτυρίες που μόνο αποτροπιασμό μας προκάλεσαν. Από τη μία αμφιταλαντευόμασταν νιώθοντας συναισθήματα περηφάνιας για όλους τους ανθρώπους που αποφάσισαν να λύσουν τη ψυχή τους κατονομάζοντας άλλους ανθρώπους (;) που τους βίασαν, τους παρενόχλησαν, τους κακοποίησαν λεκτικά, σωματικά και τους βασάνισαν με όλους τους τρόπους. Από την άλλη, νιώθαμε μόνο συναισθήματα οργής, απέχθειας και απορίας για τον κόσμο στον οποίο ζούμε εμείς, τα παιδιά τόσων γονέων και όσα ετοιμάζονται να έρθουν εδώ.
Τηλεοπτικά πάνελ, YouTubers, ενημερωτικά σάιτ, συνεντευξιαστές είδαμε είτε να παίρνουν ξεκάθαρη θέση για όσα ακούστηκαν, πρώτα από τους ανθρώπους του αθλητισμού και μετά του θεάματος, είτε να ακροβατούν ανάμεσα στο αν πρέπει να υποστηρίξουν δημόσια έναν άνθρωπο που βιάστηκε ή εκείνον που βίασε. Όσοι εντάσσονται στη δεύτερη κατηγορία θεατών είναι η απόλυτη απάντηση αυτή τη στιγμή στην ερώτηση «Γιατί δεν τιμωρούνται τέτοιες πράξεις;». Αλήθεια, πώς περιμένουμε να γίνει ένα τέτοιο άλμα προόδου όταν η κοινωνία ακόμη (!) δεν νιώθει σίγουρη για το αν σε μία περίπτωση βιασμού, σε ένα επεισόδιο σωματικής ή λεκτικής κακοποίησης μεταξύ δύο ανθρώπων, σε μία περίπτωση οικογένειας που υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, φταίει αυτός που χτυπάει κι όχι αυτός που πονάει;
Αν η ανευθυνότητα στην οδήγηση είναι έλλειψη οδηγικής παιδείας, αν η εμπλοκή των εφήβων και των ατόμων που βρίσκονται στη μετεφηβεία τους με τις ουσίες είναι αποτέλεσμα της απουσίας των γονιών από τη ζωή των παιδιών τους, αν το ποσοστό των εκτρώσεων ανά χρόνο και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι αποτέλεσμα των επεμβάσεων της εκκλησίας και του κράτους καθώς και των αντιδράσεων των γονέων στο να μπει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία, τότε και οι κακοποιητικές συμπεριφορές θα πρέπει να μελετηθούν επιτέλους. Και σημαντικό είναι να διευκρινιστεί επιτέλους ή μάλλον να ειπωθεί από τη καθεμία και τον καθένα τι συνιστά κακοποίηση.
Στο μυαλό πολλών, η σεξουαλική κακοποίηση είναι συνυφασμένη αποκλειστικά με τον βιασμό.
Αυτό που διαφεύγει από πολλούς ανθρώπους (και από κάποιους εσκεμμένα) είναι ότι στο ίδιο φάσμα δεν ανήκουν μόνο οι καταναγκαστικές κινήσεις και πράξεις πάνω σε έναν άλλον άνθρωπο αλλά και οι χειρονομίες, οι λέξεις, τα «κοπλιμέντα», τα σχόλια μίσους στα social media και οτιδήποτε μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο ανεξαρτήτως φύλου να αισθανθεί άσχημα ή αμήχανα. Η κουλτούρα του σεξισμού δεν περιορίζεται μόνο στην τραγική πράξη του βιασμού αλλά αποτελεί ένα ευρύ φάσμα. Το γεγονός ότι εν έτει 2021 μία γυναίκα σε περίπτωση που εμφανιστεί φορώντας μόνο το μαγιό της σε μία ταβέρνα το καλοκαίρι θα γίνει αιτία σχολιασμού από όλους ενώ σε αντίστοιχη περίπτωση η ανάλογη εμφάνιση ενός άντρα θα περάσει απαρατήρητη (δηλαδή θα θεωρηθεί απολύτως φυσιολογική) είναι πρόβλημα.
Το slut- shaming είναι παρενόχληση, δεν είναι άποψη.
Στο φάσμα του σεξισμού εντάσσονται και άλλες συμπεριφορές, για να μη πούμε ότι ο κατάλογος με όσα τον συνιστούν είναι ατέλειωτος και σ' αυτό φρόντισε η κοινωνία που ακόμη εκολάπτει τέτοιες «αρχές» που έχουν να κάνουν με το πώς πρέπει να ντύνεται μια γυναίκα, ή ένα τρανς άτομο, ή ένας γκέι άντρας ή μία άφυλη γυναίκα. Ο σεξισμός υπάρχει βαθιά ριζωμένος και στις ανθρώπινες σχέσεις, δεν τον συναντάμε μόνο στο δρόμο, τις εκπομπές και τα social media. Μία από τις μορφές του που επιβιώνει ανενόχλητος μέχρι σήμερα και πολύ δύσκολα λαμβάνεται τοις μετρητοίς από όσους τύχει να παρακολουθήσουν σκηνικό ή που ακούσουν μία τέτοια εμπειρία, είναι και η αθυροστομία απέναντι στις γυναίκες.
Ταινίες άλλων εποχών, ιστορίες που μας έχουν διηγηθεί τόσα βιβλία με κακοποιητικούς άντρες-αφέντες και με αποκορύφωμα παλιές ελληνικές σειρές, είναι όλα αποδείξεις πως μπορεί να μη ζούμε πια σε ασπρόμαυρο φόντο, αλλά αυτή η κατηγορία αντρών ή γυναικών υπάρχει και μαζί τους επιβιώνουν και όλα τα πατριαρχικά κατάλοιπα. Η τελευταία κατηγορία τις περισσότερες φορές περνάει απαρατήρητη και η συγκεκριμένη μορφή σεξισμού ίσως είναι η πιο ύπουλη καθώς η αθυροστομία και η εξύβριση αποτελεί δεύτερη φύση πολλών ανθρώπων, μα οι ρίζες στο καθένα έχουν διαφορετικά φιντάνια και κάποια ευδοκιμούν ακόμη από πατριαρχικές «αξίες».
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα αρκετά κομβικό σημείο στο οποίο καλούμαστε όλες και όλοι να κόψουμε αυτά τα κλωνάρια που στέρησαν τόσο οξυγόνο από ανθρώπους που τόσα χρόνια σιώπαιναν, φοβόντουσαν, δίσταζαν γιατί ήξεραν ότι η κοινωνία με το συντηρητικό της «αξιακό σύστημα» τους περίμενε στη γωνία για να τους κακοποιήσει δεύτερη φορά, αυτή τη φορά με τα φώτα του συστήματος που τόσο εύκολα λησμονεί και συχγωρεί τους θύτες, μα ποτέ όσους τάραξαν τα νερά του και μίλησαν, τα θύματα. Όμως, δεν είναι αργά ποτέ για τη νίκη για την κοινωνία όσων ακόμη τρέφονται με τις αξίες της ανθρωπιάς. Αυτές που βρίσκονται απέναντι από αυτές της συγκάλυψης και της ταπείνωσης της ψυχής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Δεν είναι αργά να καταγγείλεις αυτόν που νομίζει ότι το σώμα σου είναι δικό του αυτοδιοίκητο, δεν είναι αργά να διαγραφείς από το θεατρικό εργαστήρι εκείνου που νομίζει ότι μπορεί να διοικεί και τη ψυχή σου εκτός από το ταμείο του, δεν είναι αργά να κλείσεις τη πόρτα σε αυτόν που τις προάλλες σε έβρισε άσχημα μα στην επόμενη διαφωνία μπορεί να του ξεφύγει λίγο το χέρι. Δεν είναι αργά για να αλλάξουμε τη κοινωνία μας, από εμάς γράφεται η αρχή καθημερινά.
