Άλλοι ψάχνουν ήλιο και θάλασσα, άλλοι ψάχνουν το μακάβριο και το σκοτεινό. Η Ευρώπη έχει τις απαντήσεις.
Ο σκοτεινός τουρισμός δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Σαν όρος επινοήθηκε από τους συγγραφείς του βιβλίου “Dark Tourism” του 1996, J. John Lennon (καμία σχέση με τον αποθανόντα σταρ) και Malcolm Foley, αλλά σαν έννοια υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες, από την αρχή που ο άνθρωπος άρχισε να ταξιδεύει πιο οργανωμένα σε διάφορους προορισμούς για ψυχαγωγία και διασκέδαση.
Κάποιοι αναζητούν τις πιο σκοτεινές πτυχές της Ιστορίας στα ταξίδια τους, μέρη που έχουν βαφτεί με αίμα και έχουν συνδεθεί με βίαια και τραγικά γεγονότα (π.χ. Τσερνόμπιλ, στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κ.α.). Θέλουν να έρθουν πιο κοντά σε ιστορικά ή και περίεργα σημεία που έχουν διαβάσει για αυτά (π.χ. ιδιαίτερα μουσεία) αλλά δεν είχαν τη δυνατότητα να τα επισκεφτούν. Ο σκοτεινός τουρίστας δεν είναι απαραίτητα ένας άνθρωπος που έλκεται από το μακάβριο και τον θάνατο, αλλά ένας άνθρωπος που θέλει να δει από κοντά μέρη που έχει γραφτεί Ιστορία. Σε πολλές περιπτώσεις, η Ιστορία γράφεται με αίμα και πόνο.
Αφού δεν μπορούμε να επισκεφτούμε το Τσερνόμπιλ στην Ουκρανία λόγω του πολέμου και άλλων περιορισμών (ναι, το Τσερνόμπιλ ήταν ο κορυφαίος προορισμός για τον σκοτεινό τουρίστα), ας ταξιδέψουμε σε επτά μέρη στην Ευρώπη, ανάμεσά τους και ένα στην Ελλάδα, που έχουν να μας διηγηθούν τη δική τους ιστορία.
Οι Κατακόμβες στο Παρίσι (Παρίσι, Γαλλία)
Οι Κατακόμβες στο Παρίσι προσελκύουν περισσότερους από μισό εκατομμύριο επισκέπτες κάθε χρόνο. Είναι υπόγεια οστεοφυλάκια που άρχισαν να κατασκευάζονται στα πρώην τούνελ λατομείων κατά τον 18ο αιώνα, εποχή που δεν υπήρχε άλλος χώρος για νέα νεκροταφεία στην Πόλη του Φωτός αλλά και για πολεοδομικούς λόγους. Κάτω στα υπόγεια, βρίσκεται η τελευταία κατοικία 6 εκατομμυρίων Παριζιάνων και είναι ένα πραγματικά μοναδικό θέαμα για να επισκεφτείτε. Με ένα εισιτήριο της τάξης 5-10 € κατεβαίνετε με έναν οδηγό στον σκοτεινό κόσμο του Παρισιού.
Οστεοφυλάκιο Σέντλεκ (Σέντλεκ, Τσεχία)
Αφού ζητάτε και άλλα οστά και δεν σας αρκεί μία επίσκεψη στις Κατακόμβες του Παρισιού, η επίσκεψη στο οστεοφυλάκιο Σέντλεκ (Sedlec) στη μικρή πόλη Κούτνα Χόρα (λιγότερο από μία ώρα απόσταση από την Πράγα), θα σας αποζημιώσει. Μεταφέρεσαι σε ένα μακάβριο γοτθικό σκηνικό. Το οστεοφυλάκιο Σέντλεκ βρίσκεται σε ένα παρεκκλήσι κάτω από την εκκλησία των Αγίων Πάντων της περιοχής και φιλοξενεί οστά από περισσότερους από 50 χιλιάδες ανθρώπους. Έβαλε και το «χεράκι» της η μαύρη πανώλη κατά τον 14ο αιώνα για γεμίσουν τα νεκροταφεία και αναζητήσουν οι κάτοικοι άλλες λύσεις ταφής.
Τον 19ο αιώνα, ο ντόπιος καλλιτέχνης František Rint, μετά από ανάθεση, έφτιαξε μοναδικά έργα τέχνης και μοτίβα χρησιμοποιώντας κρανία και κόκκαλα. Εντυπωσιακός ο πολυέλαιος φτιαγμένος από κόκκαλα, θα τον ζήλευε και ο H.R. Giger.
Κοραή 4 (Αθήνα, Ελλάδα)
Στην καρδιά της Αθήνας, στα υπόγεια της πλατείας Κοραή, κατά τη περίοδο της γερμανικής Κατοχής και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χιλιάδες Έλληνες βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και μικρό ή μεγάλο διάστημα, ενώ πολλοί έχασαν τη ζωή τους από τους ναζί εισβολείς. Οι τοίχοι του κολαστηρίου της Κομαντατούρ έχουν δει πολλά, τη στιγμή που πολλοί Έλληνες αγωνιστές σκάλιζαν σε αυτούς τα τελευταία τους αγωνιώδη μηνύματα προς συγγενείς και συντρόφους. Η είσοδος στον χώρο ιστορικής μνήμης Κοραή 4 είναι ελεύθερη.
BUNK’ART (Τίρανα, Αλβανία)
Αν ποτέ βρεθείτε στην ανεβασμένη τουριστικά Αλβανία και έχετε αποφασίσει να κάνετε ένα διαφορετικό ταξίδι για να γνωρίσετε τον τόπο από όπου έφυγαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι για να έρθουν σαν οικονομικοί μετανάστες στην Ελλάδα, μπορείτε να επισκεφτείτε και τα δύο Bunk’Art στα Τίρανα. Τα Bunk’Art είναι δύο επισκέψιμα καταφύγια από την εποχή του Ενβέρ Χότζα και τώρα λειτουργούν ως μουσεία μνήμης. Θα μάθετε πολλά για την κομμουνιστική περίοδο της Αλβανίας που για πολλές δεκαετίες ήταν μία χώρα με κλειστά σύνορα και ο λαός της καταπιεζόταν.
Μουσείο Βασανιστηρίων (Άμστερνταμ, Ολλανδία)
Όπως ακριβώς το λέει το όνομά του, το Torture Museum είναι ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στην «τέχνη» και την ιστορία των βασανιστηρίων στην Ολλανδία. Γενικά, υπήρχε ποικιλία και φαντασία στα βασανιστήρια στην Ευρώπη κατά το Μεσαίωνα και όχι μόνο. Με φωτισμό από κεριά, για να μπείτε για τα καλά στο κλίμα, θα ξεναγηθείτε σε μία σειρά από όργανα βασανισμών και πως τα χρησιμοποιούσαν για τιμωρία ή για να αποσπάσουν ομολογίες. Το μουσείο συνεργάζεται στενά με διάφορους οργανισμούς, όπως η Διεθνής Αμνηστία, πάνω σε μία σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σκοτεινό παρελθόν της Ευρώπης.
Το κάστρο των μαγισσών και των λυκανθρώπων (Σάλτσμπουργκ, Αυστρία)
Το παραμυθένιο μεσαιωνικό κάστρο Schloss Moosham στην πόλη Ούντερνμπεργκ στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας δεν είναι απλά ένα υπέροχο αξιοθέατο για να επισκεφτείς, κουβαλάει και μία πολύ σκοτεινή ιστορία. Τον 17ο αιώνα διεξήχθησαν οι διαβόητες δίκες των μαγισσών στο Σάλτσμπουργκ με περισσότερους από 139 ανθρώπους (παραδόξως, οι περισσότεροι ήταν άνδρες αλλά και πολλά παιδιά) να βασανίζονται και να καίγονται στην πυρά με κατηγορίες για μαγεία και ότι τα «έχουν κάνει πλακάκια» με τον Σατανά. Το κάστρο Schloss Moosham λειτούργησε σαν διοικητικό κέντρο κατά τη διάρκεια των δικών.
Κατά τον 19ο αιώνα, πολλές αγελάδες και ελάφια βρέθηκαν σφαγμένα γύρω από το κάστρο και στα δάση της περιοχής. Αποτέλεσμα, κάποιοι ντόπιοι να κατηγορηθούν ότι τα βράδια μεταμορφώνονται σε λυκανθρώπους και να εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες, όμορφα και ευρωπαϊκά. Ακόμα και σήμερα, πολλοί επισκέπτες νιώθουν περίεργες σκοτεινές παρουσίες στο κάστρο και την αίσθηση ότι κάποιος αναπνέει κοντά τους.
Littledean Jail (Λίτλντιν, Αγγλία)
Νοτιοδυτικά της Αγγλίας, σε μικρή απόσταση από το Μπρίστολ και το Γκλόστερ, βρίσκεται η βικτωριανής εποχής πρώην φυλακή του Littledean – λίγο έξω από τη γραφική και ομώνυμη πόλη – που στη θέση της εδώ και πολλά χρόνια λειτουργεί το πιο φρικιαστικό και αμφιλεγόμενο μουσείο του κόσμου.
Ενώ περνάτε την πύλη της φυλακής και εισέρχεστε στο μουσείο, θα βρεθείτε μπροστά σε μία μεγάλη σειρά εκθεμάτων, από προσωπικά αντικείμενα διαβόητων κατά συρροή δολοφόνων, μέχρι θεματικές όπως σατανισμός, το Ολοκαύτωμα και οι ναζί, James Bond, Peaky Blinders, freaks of nature, true crime, μουσική, τέχνες και κινηματογράφος (έχει ολόκληρο δωμάτιο αφιερωμένο στην ταινία “Quadrophenia”). Δεν είναι για όλους.
