Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά; Υπήρξε ο Uncle Sam αληθινό πρόσωπο και τι συμβολίζει;
Πρέπει να ζεις σε άλλον πλανήτη αν δεν έχεις δει το σκίτσο ενός μεσήλικα άνδρα με ψηλό καπέλο, άσπρα μαλλιά, μακρύ μούσι, φορώντας τα αμερικανικά χρώματα (κόκκινο, μπλε, λευκό), ενώ δείχνει με το δάχτυλο προς τα εσένα. Εικόνα μίας άλλης εποχής που ακόμα και σήμερα παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά σύμβολα-προσωποποίηση της ίδιας της Αμερικής και του πατριωτισμού, για όλους τους σωστούς και κυρίως λάθος λόγους. Σίγουρα έχεις δει τον Uncle Sam, ακόμα και αν δεν ξέρεις τι συμβολίζει και πού δείχνει.
Η φιγούρα του Uncle Sam έγινε ευρύτερα γνωστή από τον Αμερικανό σχεδιαστή και εικονογράφο James Montgomery Flagg. Το 1916 χρησιμοποίησε το δικό του πρόσωπο σαν μοντέλο για τον Uncle Sam, για ένα σκίτσο που εμφανίστηκε στο εξώφυλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας Leslie’s. Λίγο αργότερα, η ίδια εικόνα εμφανίστηκε σε εκατομμύρια αφίσες στρατολόγησης του αμερικανικού στρατού για τις ανάγκες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. O Uncle Sam, με το δάχτυλο να δείχνει σε εμάς, μας καλεί: “I Want You For U.S. Army”.
Μία παρόμοια αφίσα είχε κυκλοφορήσει δύο χρόνια νωρίτερα στην Αγγλία. Παρουσίαζε το πρόσωπο και την προτροπή για στρατολόγηση του Λόρδου Κίτσενερ, του Βρετανού Υπουργού Πολέμου στην αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η αφίσα του Flagg – και μέσα από τη μεγάλη επιτυχία και επιρροή της – χρησιμοποιήθηκε και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μία εικόνα που παραμένει δυναμική μέχρι σήμερα. Για άλλους, αυτή η εικόνα δεν δείχνει τίποτα άλλο πέρα από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και επιθετικότητα. Θα πρέπει να πάμε πολλά χρόνια πίσω στο χρόνια και τη γελοιογραφία του James Montgomery Flagg από το 1916 για να βρούμε τις ρίζες του Uncle Sam.
Υπήρξε αληθινό πρόσωπο ο Uncle Sam;
Ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα, η ιστορία λέει για έναν Νεοϋορκέζο με το όνομα Samuel Wilson που δούλευε στην κρεαταγορά και ήταν αυτός που μετέφερε και προμήθευε με κρέατα τον αμερικανικό στρατό. Όλα αυτά στον πόλεμο του 1812, ανάμεσα στις προσφάτως ανεξάρτητες Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής απέναντι στην Αγγλία. Στις κούτες με κρέας υπήρχε μία στάμπα που ανέγραφε “U.S.”, προφανώς για να δείξει ότι οι κούτες προορίζονταν για τις Ηνωμένες Πολιτείες (United States).
Κάποιοι συνάδελφοι του Samuel “Sam” Wilson, για αστείο είπαν ότι το “U.S.” σήμαινε Uncle Sam, όπως ήταν γνωστός στη δουλειά και στη γειτονιά του. Ο θείος Σαμ. Κάτι που «κόλλησε» στους στρατιώτες, οι περισσότεροι νόμιζαν ότι όντως το U.S. σήμαινε Uncle Sam και όχι κάτι άλλο.
Η ιστορία έγινε γνωστή το 1830 μέσα από ένα άρθρο στη New York Gazette. Δεν ξέρουμε αν είναι ακριβής, πολλοί την αμφισβητούν, αλλά το 1961 το αμερικανικό Κογκρέσο δέχτηκε επίσημα αυτή την εκδοχή για την προέλευση του Uncle Sam.
Το πρώτα σκίτσα του Thomas Nast
Μπορεί το σκίτσο του James Montgomery Flagg από το 1916 να είναι οικείο σε όλους, μόνο που πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στο 1870 όταν ο Γερμανο-Αμερικανός σκιτσογράφος Thomas Nast – τον χαρακτηρίζουν και σαν «Ο Πατέρας της Αμερικανικής Γελοιογραφίας» και ο άνθρωπος που σχεδίασε την μοντέρνα εκδοχή του Άγιου Βασίλη, το σήμα των Ρεπουμπλικανών με τον ελέφαντα κ..α. – μας σύστησε τον δικό του Uncle Sam, μέσα από τα σκίτσα του στο πολιτικό περιοδικό Harper’s Weekly το 1870.
Για την ακρίβεια, το σκίτσο το Flagg βασίστηκε στα σκίτσα και απεικονίσεις του Nast. Ένας τύπος με ψηλό καπέλο, παντελόνι με ρίγες, μακρύ goatee μούσι και δυναμική παρουσία. Πολλές φορές, κατά τον 19ο αιώνα, βλέπουμε τον Uncle Sam δίπλα στον Brother Jonathan σε διάφορες εβδομαδιαίες εκδόσεις και εφημερίδες, με τον τελευταίο να αποτελεί άλλη μία (σατιρική) απεικόνιση της Αμερικής, του πατριωτισμού και του καπιταλισμού.
Κάποιοι άλλοι, υποστηρίζουν ότι οι πρώτες αναφορές για κάποιον Uncle Sam υπήρξαν νωρίτερα, μέσα από την αργκό γλώσσα που μιλούσαν οι Αμερικανοί στρατιώτες της εποχής και σε ναυτικά ημερολόγια.
