Όταν τo «κακό» ελλοχεύει εκεί που δεν το περιμένεις
Διαβάζοντας τις απανταχού λίστες για τους καλύτερους κινηματογραφικούς «villains» όλων των εποχών, σκέφτομαι ότι «bigger than life» χαρακτήρες όπως ο Χάνιμπαλ Λέκτερ, αρχιερείς του «εφιάλτη» όπως ο Φρέντι Κρούγκερ, δύσμορφοι κακοί όπως ο «Σαγόνιας» του Τζέιμς Μποντ, αλλά και σύσσωμοι οι ψυχωτικοί του σινεμά τρόμου και των slasher movies, όσο απολαυστικοί και να είναι στην οθόνη, προσαρμόζονται ελάχιστα στην απτή καθημερινότητα. Αν παρακάμψουμε το entertainment value και δούμε με ψυχαναλυτικό πρίσμα το σινεμά, οι «κακοί» δεν ζουν δεμένοι σε κάποιο υπόγειο της επαρχίας, περιμένοντας τις αθώες κορασίδες να λοξοδρομήσουν και να σφαγιάσουν, αλλά έχουν τα χαρακτηριστικά ευυπόληπτων ανθρώπων.
Οι παρακάτω πέντε χαρακτήρες επιλέχτηκαν με κριτήριο τον ρεαλισμό στα κίνητρα και τα ασυμμάζευτα ψυχολογικά σύνδρομα που τους κάνουν απείρως πιο επικίνδυνους όταν βρεθούν στο διάβα σου παρά τον όποιο αιμοδιψή Jason. Πέντε χαρακτήρες που ζουν ανάμεσά μας, που σε κάνουν να φτύνεις τον κόρφο σου, που αιτιολογούν την αυτοδικία… γενικά που είναι καλό να μείνουν μακριά.
Notes on a Scandal (2006)
Η εσωστρεφής και συντηρητική δασκάλα Μπάρπαρα Κόβετ, δεν παράγει δικά της πάθη και δεν τρέφει πηγαία αισθήματα ώστε να γίνει η ίδια κοινωνός τους. Αντίθετα ζει μέσα από τις ζωές, τις αμαρτίες και τα διλλήματα άλλων, τα οποία συντηρεί άλλοτε με το ρόλο του αόρατου επόπτη, άλλοτε του ανιδιοτελούς μέντορα αλλά πάντα της σωσίβιας λέμβου από τα δεινά που μαστίζουν το εκάστοτε pet project της, το οποίο ανέλαβε να λιμοκτονήσει συναισθηματικά προκειμένου να το σιτίσει με τον τρόπο της. Η Μπάρμαρα ζει εκ των έσω τον παράνομο έρωτα της νεοφερμένης δασκάλας Σίμπα Χάρτ με τον 15χρονο μαθητή της. Υποθάλπει όσο πρέπει το σκάνδαλο για να αποπνεύσει με κάθε τρόπο την εμπιστοσύνη, νιώθει απειλή μπροστά σε όποιον μοιράζεται το χρόνο και τα λόγια με το αντικείμενο του ενδιαφέροντός της και καταγράφει στο ημερολόγιό της το χρονικό του λανθάνοντα ερωτισμού της και τις κινήσεις σκακιέρας στο παθητικό manipulation που ασκεί με κάθε τρόπο.
Bob Roberts (1992)
Ο υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, Bob Roberts έχει τη μοχθηρότητα δέκα Ντόναλντ Ράμσφελντ, την επικινδυνότητα πενήντα Τζον Μακάρθι, αλλά την φωτογένεια εκατό Τζον Κένεντι. Με τα “white power” και κρυφοφασιστικά folk τραγουδάκια του, που αποτελούν κακέκτυπα του Ντίλαν, ξαναγράφει την ιστορία με εμπρηστικό πατριωτισμό, πουλάει από την αρχή το Αμερικάνικο όνειρο τυλιγμένο στην περήφανη αστερόεσσα και ανεβαίνει σε δημοτικότητα προπαγανδίζοντας τα πιο αντισυνταγματικά ιδεώδη με country & western τρόπο που ο Νίξον δεν θα μπορούσε καν να διανοηθεί. Η νέα ελπίδα της Αμερικής λιβανίζει την ακροσυντηρητική παθογένεια της χριστιανοδεξιάς, με προσήλωση που δεν χωράει σε όλα τα “tea parties” του ντουνιά και που κάνει ακόμα και το FOX NEWS να μοιάζει παιδικό κανάλι. Το ψευδοντοκιμαντέρ του Τιμ Ρόμπινς σε τσαλαβουτάει έξυπνα και με λεπτό χιούμορ στη δίνη μιας «ανησυχητικής» προεκλογικής καμπάνιας, που μετά το τέλος του σε κάνει να θες να ξεπλυθείς από την παράνοια που εκτέθηκες.
Dangerous Liaisons (1989)
Όλα τα παιχνίδια επιβολής και εξουσιαστικού ερωτισμού που έχουμε δει, ωχριούν μπροστά στην κοχλάζουσα μοχθηρία της Μαρκησίας ντε Μερτέιγ, με τον αψεγάδιαστο τρόπο που την ερμήνευσε η Γκλεν Κλόουζ. Ο κυνισμός στις αριστοκρατικές “Επικίνδυνες Σχέσεις” του Στήβεν Φρίαρς είναι πέρα από τα όρια της ανθρώπινης φαυλότητας αφού οι τίγκα στο φθόνο επιθυμίες και οι σατανικοί πόθοι της Μαρκησίας ψάχνουν απελπισμένα λαβές για εκατέρωθεν manipulation μέχρις εσχάτων… απλά επειδή «μπορεί». Τα -φυτεμένα με καταχρηστικό τρόπο- λόγια απόρριψης «…it’s beyond my control» αντηχούν ακόμα σαν την υπέρτατη επιβολή της χαιρέκακης σαθρότητας, απέναντι στα ανθόσπαρτα ρομάντζα που προμηνύει ο αριστοκρατικός διάκοσμος. Οι ήρωες και οι υπολήψεις τους συνθλίβονται σε ένα ναρκοπέδιο από τσιτάτες «ζαβολιές» και εκδικητικά καπρίτσια της Μαρκησίας, με κατακλυσμιαίες επιπτώσεις.
The Talented Mr. Ripley (1999)
Στο αριστοτεχνικό modern masterpiece του Άντονι Μιγκέλα, ο Ματ Ντέιμον έδωσε στον πολυκύμαντο λογοτεχνικό χαρακτήρα της Πατρίτσια Χάισμιθ ένα ανατριχιαστικό βάθος, με τρόπο που δεν πλησίασε ούτε κατά διάνοια το προγενέστερο “Plein Soleil” (Κορίτσια Στον Ήλιο - 1960). Ο τρόπος που ο Ρίπλευ οικειοποιείται το ρόλο του άκακου «δορυφόρου» για να θρέψει την ομοφυλοφιλική σαγήνη που του ασκεί ο μαγνητικός Ντίκι, ο ευέλικτος χαμαιλαιοντισμός του στον τρόπο που απλώνεται σαν αναρριχητικό φυτό στα θεμέλια ξένων ζωών, η ακόρεστη διάθεση να οικειοποιηθεί δεδομένα και επιλογές τρίτων, η ανήθικη χρήση πλαστοπροσωπίας για να απολαύσει ξένα κεκτημένα και η ταραγμένη αίσθηση κτητικότητας που τον διαφθείρει προς τα μέσα, τον κάνουν έναν ακραίο ψυχοπαθή με τον απαίδευτο ψυχισμό ενός μικρού παιδιού που του πήραν το παιχνίδι μέσα από τα χέρια του.
Shattered Glass (2003)
Ελάχιστες ταινίες έχουν καταρρακώσει με σαφήνεια και ευθύτητα την εικόνα των media όπως την ξέρουμε, χωρίς βαθύστομες κορώνες καταγγελίας αλλά με δεικτική αφήγηση γεγονότων. Το “Quiz Show” ήταν η λαοφιλής ταινία αυτής της μικρής λίστας και το “Shattered Class” το σκοτεινό indie ξαδερφάκι του. Ο νεαρός δημοσιογράφος Στήβεν Γκλάς στα μέσα της δεκαετίας του 90 έγινε ένας από τους ταχύτερα ανερχόμενους δημοσιογράφους, καθώς χρίστηκε το χρυσό παιδί της μάχιμης αρθρογραφίας, υπογράφοντας μια σειρά από δεκάδες «ψεύτικα» άρθρα με πηγές-φαντάσματα και στοιχεία μαϊμού στο περιοδικό Young Republic. Με την οξυδέρκειά του καταπατά κάθε ίχνος αξιοκρατίας, όχι τόσο από στυγνό αριβισμό, ούτε από το πάθος για ένα Πούλιτζερ, αλλά από μια ταραγμένη κατάσταση του νου, όπου δεν διακρίνει το ανήθικο ούτε αντιλαμβάνεται τα μεγέθη, μπροστά στα ανταλλακτικά οφέλη της πρόσκαιρης αναγνώρισης μιας χούφτας συνεργατών και της φευγαλέας ανόδου της δημοτικότητάς του.
