Γνωρίζετε από που προέρχεται το αντιστασιακό τραγούδι “Bella Ciao” που το ακούμε σε διαδηλώσεις, απεργίες, ακόμα και στο “La Casa De Papel”;
Πολλοί από εμάς έχουμε σιγοτραγουδήσει ή βροντοφωνάξει τους στίχους και τον ρυθμό του επαναστατικού και αντιφασιστικού ιταλικού τραγουδιού “Bella Ciao” (μεταφράζεται «Αντίο όμορφη» από τα ιταλικά). Άλλοι το απεχθάνονται δια βδελυγμίας γιατί τους δημιουργεί ένα αίσθημα ανησυχίας. Υπάρχουν και αυτοί που το χρησιμοποιούν σε «άκυρες» στιγμές και καταστάσεις. Το έχουμε ακούσει να το τραγουδάνε σε γάμους και πανηγύρια, αλλά ποτέ δεν ξέρεις από που μπορεί να ξεκινήσει η επανάσταση.
Το τραγούδι έχει διασκευαστεί σε δεκάδες γλώσσες και έχει ερμηνευτεί από καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους ο Manu Chao, ο Σέρβος συνθέτης Goran Bregovic και η Μαρία Φαραντούρη, ενώ απέκτησε νέα διάσταση και δημοφιλία μέσα από την ισπανική σειρά «La Casa de Papel” («Η Τέλεια Ληστεία») στο Netflix.
Σε ένα γεύμα, ο Καθηγητής, ο εμπνευστής της τέλειας ληστείας στο Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Μαδρίτης, σιγοτραγουδούσε στον Μπερλίν τους στίχους του τραγουδιού, με τον δεύτερο να ακολουθεί. Ο Καθηγητής πίστευε ότι αυτός και η ομάδα του ήταν ένα είδους αντίστασης κατά του χρηματοοικονομικού κατεστημένου και ότι κλέβοντας από έναν χώρο που τυπώνει λεφτά, ρίχνοντάς τα πίσω στην οικονομία, δεν είναι κακό.
Το “Bella Ciao” τραγουδιέται σε όλες τις μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και ημέρες απεργιών σε όλο τον κόσμο, από το Ιράν μέχρι την Ουκρανία και την Τουρκία. Έχει εξελιχθεί σε έναν ύμνο για την αντίσταση και τη δικαιοσύνη.
Το τραγούδι της ιταλικής αντίστασης
Κάθε 25η Απριλίου, εθνική γιορτή και αργία για τη χώρα, οι Ιταλοί τραγουδάνε το “Bella Ciao”, όπως έκαναν οι πρόγονοί τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που πολέμησαν και αντιστάθηκαν κατά του φασισμού και των ναζί. Είναι η ημέρα απελευθέρωσης (Giorno della Liberazione) από τον Μουσολίνι και το τέλος του ιταλικού εμφυλίου πολέμου και της γερμανικής κατοχής το 1945.
Είναι ένα τραγούδι που τραγουδούσε ο παρτιζάνος που έπρεπε να αποχωριστεί την αγαπημένη του για να πάει να πολεμήσει, χωρίς να ξέρει αν θα επιστρέψει πίσω ζωντανός.
Οι στίχοι μεταφρασμένοι στα ελληνικά πηγαίνουν κάπως έτσι:
Ένα πρωί ξύπνησα
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
ένα πρωί ξύπνησα και βρήκα τον εισβολέα
Ω! αντάρτη πάρε με μακριά
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
ω! αντάρτη πάρε με μακριά γιατί αισθάνομαι ότι θα πεθάνω
Και αν πεθάνω σαν αντάρτης
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
και αν πεθάνω σαν αντάρτης, εσύ πρέπει να με θάψεις
Να με θάψεις εκεί, στο βουνό
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
να με θάψεις εκεί στο βουνό
κάτω από τη σκιά ενός υπέροχου λουλουδιού
Και οι άνθρωποι που θα περνούν
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
και οι άνθρωποι που θα περνούν
θα λένε " ώ! τι όμορφο λουλούδι!"
Αυτό εδώ είναι το λουλούδι του αντάρτη
Ω! αντίο όμορφη, αντίο όμορφη, όμορφη αντίο, αντίο, αντίο
αυτό εδώ είναι το λουλούδι του αντάρτη
που πέθανε για την λευτεριά μας
Οι ρίζες του Bella Ciao
Για να βρούμε τις ρίζες του “Bella Ciao” παραμένουμε στην Ιταλία αλλά θα πρέπει να πάμε πίσω στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου. Η μουσική και μελωδία είναι εμπνευσμένη από ένα παλιό ιταλικό παραδοσιακό τραγούδι αλλά άγνωστο το ποιος έγραψε τους στίχους.
Το τραγουδούσαν οι γυναίκες που δούλευαν στις φυτείες ρυζιού στην κοιλάδα του Πάδου στη βόρεια Ιταλία σαν ένα είδος διαμαρτυρίας για τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν στην ύπαιθρο, με ατελείωτες ώρες δουλειάς κάτω από τον ήλιο και μισθούς πείνας.
Η παλαιότερη γνωστή ηχογράφηση μίας μελωδίας που παραπέμπει στο “Bella Ciao”, χωρίς στίχους, είναι από τον ακορντεονίστα από την Οδησσό, Mishka Ziganoff το 1919.
