Aπό το french kiss στο kiss off: Κατάδυση στο μεγάλο στόρι του «φιλιού»

Eσύ πόσα φιλιά μετράς κρατώντας την ανάσα σου;

«Kiss me, and you will see how important I am» έγραψε κάποτε η Σύλβια Πλαθ, και σε μια πρόταση κατάφερε να αναδείξει τη σημασία του φιλιού. «And sometimes when the night is slow, The wretched and the meek, We gather up our hearts and go, A Thousand Kisses Deep» τραγουδάει η φωνή του Leonard Kohen σε μία από τις στροφές του ομώνυμου τραγουδιού με το οποίο έχεις ξενυχτήσει άπειρες φορές.

Το φιλί μαζί με το χάδι και την αγκαλιά είναι η πρώτη σου επαφή με την τρυφερότητα, ήδη από μωρό, από τους γονείς σου ή τους ανθρώπους που σε φροντίζουν και σου δείχνουν την αγάπη τους.

Μετά έρχεται η δική σου σειρά να μάθεις να φιλάς τα πρόσωπα που αγαπάς, τη μαμά, τον μπαμπά, τον μικρό αδερφό, το παιδάκι στις κούνιες… ή τον συμμαθητή σου στο σχολείο.

Στο μάγουλο αρχικά… Βλέπεις στις ταινίες τα φιλιά των ηθοποιών, μεγαλώνεις και αρχίζεις και φαντάζεσαι εσένα να υποδύεσαι αυτές τις σκηνές και κάνεις νοητές πρόβες πριν την τζενεράλε και το πρώτο σοβαρό φλερτ. Το πρώτο φιλί αμήχανο και διστακτικό, ή φλογερό και παθιασμένο είναι το πρώτο crash test χημείας που συχνά θα κρίνει την έκβαση, την πορεία και τη μετάβαση ενός φλερτ σε ερωτικό ειδύλλιο ή σχέση. Κάθε πρώτο φιλί ωστόσο μένει αξέχαστο…

Κάπως έτσι γράφεις τη δική σου ερωτική ιστορία σε σχέση με το φιλί – μια ιστορία που πάντα έχει να κάνει και με το πώς φιλάει ο άλλος… Με τα μάτια ανοιχτά ή κλειστά, με γλώσσα ή χωρίς, δαγκώνοντας τρυφερά (ή πιο δυνατά), στα χείλη (ή όχι μόνο) – το φιλί είναι τέχνη, είναι φυσικό ταλέντο αλλά είναι και κάτι στο οποίο μπορείς να εκπαιδευθείς και να εξελιχθείς με την εμπειρία που αποκτάς…

Αυτά ως προς την προσωπική σου ιστορία, αλλά για να δούμε την ιστορία του φιλιού. Οι ιστορικοί πραγματικά δεν γνωρίζουν πολλά για την πρώιμη ιστορία του φιλιού. Τέσσερα κείμενα Βεδικών Σανσκριτικών, γραμμένα στην Ινδία γύρω στο 1500 π.Χ., φαίνεται να περιγράφουν τους ανθρώπους που φιλούν. Αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς δεν φίλησε πριν από αυτό ούτε σημαίνει ότι οι Ινδοί ήταν οι πρώτοι που φιλούσαν. Καλλιτέχνες και συγγραφείς ίσως θεωρούσαν το φιλί πολύ ιδιωτικό για να το απεικονίσουν στην τέχνη ή τη λογοτεχνία.

Μετά την πρώτη του αναφορά γραπτώς, το φιλί δεν εμφανίστηκε πολύ στην τέχνη ή τη λογοτεχνία για μερικές εκατοντάδες χρόνια. Το ινδικό επικό ποίημα «Mahabharata» περιγράφει το φιλί στα χείλη ως ένδειξη αγάπης. Το «Mahabharata» μεταβιβάστηκε προφορικά για αρκετές εκατοντάδες χρόνια προτού καταγραφεί και τυποποιηθεί γύρω στο 350 μ.Χ. Το ινδικό θρησκευτικό κείμενο «Vatsyayana Kamasutram» ή «Kama Sutra» περιγράφει επίσης μια ποικιλία φιλιών. Γράφτηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο μερικοί ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι το φιλί είναι μια επίκτητη συμπεριφορά που υιοθετήθηκε από τους ανθρώπους, υποστηρίζοντας τη θεωρία ότι οι Έλληνες έμαθαν για το φιλί όταν ο Μέγας Αλέξανδρος εισέβαλε στην Ινδία το 326 π.Χ. και στη συνέχεια το «μετέδωσαν».

Δεν υπάρχουν πολλές ιστορικές περιγραφές φιλιού στον δυτικό κόσμο μέχρι τις μέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τα φιλιά για να χαιρετήσουν φίλους και μέλη της οικογένειας. Οι πολίτες φιλούσαν τα χέρια των ηγεμόνων τους. Και, φυσικά, οι άνθρωποι φιλούσαν τους ρομαντικούς τους συντρόφους. Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν επίσης πολλές παραδόσεις που αναφέρονται στο φιλί που έχουν διαρκέσει μέχρι σήμερα. Στην αρχαία Ρώμη, τα ζευγάρια αρραβωνιάζονταν όταν έδιναν ένα φιλί με πάθος μπροστά σε μια ομάδα ανθρώπων. Αυτός είναι πιθανώς ένας λόγος για τον οποίο τα σύγχρονα ζευγάρια φιλιούνται στο τέλος των γαμήλιων τελετών. Επιπλέον, παρόλο που οι περισσότεροι σήμερα πιστεύουν ότι τα ερωτικά γράμματα είναι «σφραγισμένα με ένα φιλί», τα «φιλιά» αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για τη σφράγιση νομικών και επιχειρηματικών συμφωνιών. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν επίσης το φιλί ως μέρος των πολιτικών εκστρατειών.

Στη σύγχρονη κουλτούρα το φιλί κατέχει πλέον ιδιαίτερη θέση και πρωταγωνιστεί στα ερωτικά τραγούδια, τη λογοτεχνία αλλά και την κινηματογραφική βιομηχανία. Με το «Kiss» (επίσης γνωστό ως The May Irwin Kiss, The Rice-Irwin Kiss και The Widow Jones) να είναι μια ταινία του 1896 (μια από τις πρώτες ταινίες που προβλήθηκαν ποτέ στο εμπόριο). Περίπου 18 δευτερόλεπτα, απεικονίζει μια αναπαράσταση του φιλιού μεταξύ της May Irwin και του John Rice από την τελική σκηνή του θεατρικού μιούζικαλ The Widow Jones. Η ταινία σκηνοθετήθηκε από τον William Heise για τον Thomas Edison. Η ταινία δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 1896 στα Edison Studios του Edison, το πρώτο στούντιο ταινιών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από τότε μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει άπειρα ασπρόμαυρα, τεχνικολόρ ή έγχρωμα φιλιά στη μεγάλη οθόνη, με κάποια να έχουν αφήσει ιστορία, όπως της Λαίδη και του Αλήτη που φιλιούνται όταν τελειώνει το σπαγγέτι που μοιράζονται… του Τζακ και της Ρόουζ στον Τιτανικό, του Tζακ και του Ένις στο «Brokeback Mountain», της Σερ και του Νίκολας Κέιτζ στο «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού», του Μπόγκαρτ και της Μπέργμαν στην «Καζαμπλάνκα» ή κάποιο από τα φιλιά του Κάρι Γκραντ με τις Γκρέις Κέλι, Κάθριν Χέπμπορν…

Από ψυχαναλυτική άποψη, στον 21ό αιώνα, ο μπαμπάς της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ στις «Εισαγωγικές Διαλέξεις για την Ψυχανάλυση» -ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στη Γενική Θεωρία των Νευρώσεων- χρησιμοποίησε το φιλί για να περιπλέξει τη διάκριση μεταξύ «φυσιολογικής» και «διεστραμμένης» σεξουαλικότητας, που σημαίνει, αφενός, ετεροφυλόφιλη γεννητική επαφή που στοχεύει στην αναπαραγωγή, και αφετέρου, σχεδόν οτιδήποτε άλλο. Το φιλί ήταν πρωταρχική απόδειξη στο επιχείρημά του ότι αυτός ο διαχωρισμός ήταν πολύ απλοϊκός: «Ακόμα και ένα φιλί μπορεί να ισχυριστεί ότι περιγράφεται ως διεστραμμένη πράξη», υποστήριζε, «δεδομένου ότι συνίσταται στην ένωση δύο στοματικών ερωτογενών ζωνών αντί δύο γεννητικών όργανων. Ωστόσο, κανείς δεν το απορρίπτει ως διεστραμμένο. Αντιθέτως, επιτρέπεται στις θεατρικές παραστάσεις ως μια εισαγωγική υπόδειξη ή υπονοούμενο για τη σεξουαλική πράξη».

«Δεν ήθελα να σε φιλήσω για αντίο - αυτό ήταν το πρόβλημα - ήθελα να σε φιλήσω για καληνύχτα - και υπάρχει μεγάλη διαφορά», έγραφε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ για να μας θυμίσει ενστικτωδώς της Καληνύχτας τα φιλιά που τραγούδησε χρόνια μετά η Ελευθερία Αρβανιτάκη. Με την Κοκό Σανέλ να απαντά στην ερώτηση «πού πρέπει να φορά κανείς άρωμα; Εκεί που θέλει να φιληθεί – εκεί που θέλει να τον φιλήσουν…» και την Ίνγκριντ Μπέργμαν να σχολιάζει με τον τρόπο της «Ένα φιλί είναι ένα υπέροχο τέχνασμα που σχεδιάστηκε από τη φύση για να σταματάει την ομιλία όταν οι λέξεις γίνονται περιττές» καταλαβαίνεις ότι το φιλί είναι κάτι που έχει απασχολήσει και θα συνεχίζει να απασχολεί όλους τους λαούς/πολιτισμούς και τις κουλτούρες είτε το αναγνωρίζουν ως ερωτικό υπερόπλο απόλαυσης και σαγήνης είτε το φοβούνται και το αποσιωπούν.

Στις 6 Ιουλίου έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια να εορτάζεται η Διεθνής ή Παγκόσμια Μέρα του Φιλιού, κάθε μέρα ωστόσο μπορεί να γίνει αφορμή για να το γιορτάζεις!

Γιατί όπως τραγούδησε κι ο Prince:

"Ain't no particular sign I'm more compatible with
I just want your extra time and your...Kiss! Yeeesss"