Τα δέκα συναισθήματα του Πάσχα και πώς θα σε οδηγήσουν στην αυτογνωσία
Το να γνωρίζουμε τα συναισθήματά μας σημαίνει απλώς ότι μπορούμε να τα ζυγίσουμε, να τα εξετάσουμε και να τα μάθουμε - χωρίς να τα χάνουμε. Κάθε χρόνο έχουμε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τα συναισθήματα των πρώτων μαθητών του Ιησού– και να βιώσουμε κάτι από το χαοτικό ψυχολογικό ταξίδι τους - καθώς κινούνταν μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα και την εμπειρία που ονομάζουμε Πάσχα. Πώς ένιωσαν άραγε όλες εκείνες τις μέρες που συνόδευαν τον Ιησού στην Εβδομάδα των Παθών;
Θα μπορούσαμε να μάθουμε ένα ή δύο πράγματα για τον εαυτό μας λαμβάνοντας υπόψη την έντονη ψυχική δραστηριότητα των μαθητών και τις εμπειρίες δυσαρέσκειας και ευχαρίστησης που βίωσαν και όλες τις μεταξύ διακυμάνσεις.
Με τη δύναμη της ενσυναίσθηση, βιώνονταςτα πιθανά συναισθήματα των πρώτων μαθητών κατά τη διάρκεια της εμπειρίας τους στηΜεγάλη Εβδομάδα, μπορούμε να βρούμε δύναμη και πόρους για να ζήσουμε στην πληρότητα, μέσα στις περίεργες συνθήκες του σήμερα και να αντλήσουμε κουράγιο, ακόμα ελπίδα και αισιοδοξία όταν αντιμετωπίζουμε συντριπτικά γεγονότα, σημαντικές απώλειες ή μια παγκόσμια κρίση ή μια πανδημία.
Εδώ είναι κάποια από τα βασικά συναισθήματα που συνοδεύουν τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας μέχρι την Ημέρα της Ανάστασης.
Χαρά και ευεξία
Η χαρά και η ευχαρίστηση ή η ευεξία θα ήταν οι λέξεις που θα μπορούσαν να περιγράψουν τον συναισθηματικό τόνο των πρωινών και απογευματινών περιπάτων των πρώτων μαθητών κατά τη διάρκεια της μαθητείας τους δίπλα στον Ιησού, που τους οδήγησαν στην Κυριακή του των Βαΐων.
Η συμπυκνωμένη ευφορία ελπίδας, πίστης, απόλαυσης και έκπληξης κατά τη διάρκεια αυτών των θαυματουργών μηνών θα είχαν υπερφορτώσει την ατομική και συνροφική τους διάθεση - ακόμη και ενόψει της περίπλοκης συναισθηματικής τους ζωής υπό τη ρωμαϊκή κυριαρχία.
Η αίσθηση ότι η εύνοια του Θεού ήταν μαζί τους θα συνόδευε τις συνομιλίες τους δημόσια και ιδιωτικά. Προσθέστε σε αυτό την προσδοκία τους για κάτι «μεγάλο» που ένιωθαν να έρχεται, και έχουμε μια συνταγή για φωτεινά χαμόγελα, γέλιο στις συζητήσεις τους και αισιοδοξία για τις επόμενες μέρες.
Προσδοκία
Η προσδοκία (τροφοδοτούμενη από ενθουσιασμό και προσμονή ως καρυκεύματα με μια ένδειξη άγχους;) σίγουρα θα ήταν μια λέξη για να ταιριάξει στο συναισθηματικό κλίμα, αυτό που η Κυριακή των Βαΐων μπορεί να είχε αναδεύσει στις καρδιές των πρώτων μαθητών. Με την θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ.
Μπορούμε να κάνουμε μια τεκμηριωμένη υπόθεση ότι θα είχαν αντιληφθεί το μεγαλύτερο αποκορύφωμα στις ελπίδες τους, ότι δηλαδή ο Ιησούς επρόκειτο να πραγματοποιήσει τηνπροφητείατης Βασιλείας του Θεού για την οποία είχαν ακούσει από τη γέννησή τους.
Θα μπορούσαν ήδη να αισθανθούν την παρουσία και τη δύναμή Του κι ίσως είχαν αρχίσει να αντικαθιστούν την παρουσία και τη δύναμη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μέσα στις καρδιές και στο μυαλό τους!
Τρόμος
Ο τρόμος θα ήταν η κατάλληλη λέξη για να περιγράψει αυτό που θα ένιωσαν κατά τον Μυστικό Δείπνο, και τη Μεγάλη Παρασκευή (όταν ο τρόμος χτυπά με την πλήρη δύναμή του) θα είχε αναταράξει την καρδιά τους.
Οι φήμες για τη σύλληψη, τον ξυλοδαρμό και τον επικείμενο βασανισμό του Ιησού θα είχαν προκαλέσει την πτώση του ντόμινο κάθε ελπίδας που είχαν επενδύσει τόσο βαθιά μέσα τους το τελευταίο διάστημα.
Γνωρίζοντας ότι όχι μόνο ο Δάσκαλός τους μπορεί να σταυρωθεί, αλλά ότι και οι ίδιοι θα μπορούσαν να είναι δίπλα Του, θα ήταν αιτία για άυπνες νύχτες, αλλά και κατάθλιψης, άγχους και ακραίων εμπειριών και αναγνώριση κρυφών ανασφαλειών.
Απελπισία
Η απόγνωση μπορεί να ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα της Μεγάλης Παρασκευής. Η πλαστή δίκη του Ιησού και η απομάκρυνση της εύνοιας του πλήθους μακριά από τον Κύριό τους (και τους εαυτούς τους), θα είχε αφήσει κάθε μαθητή σε κατάσταση απόλυτης απελπισίας.
Ενώ μπορεί να είχαν διατηρήσει μικρά κομμάτια ελπίδας κατά την αλλαγή της παλίρροιας της κοινής γνώμης, η σταύρωση θα μπορούσε ενδεχομένως να είχε αρρωστήσει τους μαθητές από το αδιάκοπο άγχος, περιμένοντας τη δική τους θανατική καταδίκη την επόμενη εβδομάδα.
Σίγουρα, η προσοχή τους θα ήταν στον Ιησού, αλλά η δευτερεύουσα (ή η κύρια) προσοχή τους θα ήταν στον εαυτό τους, στις οικογένειές τους, και σε εκείνους που είχαν καταφέρει να αγαπήσουν και με τους οποίους μοιράστηκαν εμπειρίες που αλλάζουν τη ζωή.
Αμηχανία
Η απελπισία σε συνδυασμό με την απορία θα ήταν το κύριο συναίσθημα του Μεγάλου Σαββάτου. Ενώ ο τρόμος και η απελπισία θα συνέχιζαν να γλιστρούν μέσα από τις ψυχές τους, για μερικούς μαθητές μπορεί να υπήρχαν στιγμές καθαρής, ορθολογικής γνωστικής ασυμφωνίας - καθώς οι ανθρώπινοι εγκέφαλοί τους προσπαθούσαν να καταλάβουν πώς μπορούσαν να βιώσουν έναν τέτοιον τρόμο, δεδομένου όλων των θαυμάτων που είχαν δει και τις υποσχέσεις που είχαν πιστέψει. Σίγουρα, αν ο Ιησούς μπορούσε να αναστήσει ένα κοριτσάκι από τους νεκρούς, θα μπορούσε να γλιτώσει χρησιμοποιώντας τη δύναμή του από μια τόσο βάναυση, τρομακτική σταύρωση!
Εξάλλου, είχε επιβεβαιώσει την ταυτότητά Του και τις υποσχέσεις του Θεού με σημεία και θαύματα! Η σταύρωση ήταν τώρα το αντίθετο της πορείας του! Πού ήταν ο Θεός στον οποίο τόσοι και τόσο είχαν μέχρι τότε πιστέψει.
Το αίσθημα του να μένεις μόνος, να σε έχουν εγκαταλείψει, να θες να απομονωθείς, της απόρριψης και της απογοήτευσης σίγουρα πρέπει να κατέκλυσε επίσης σαν ένα κύμα τις καρδιές τους.
Ελπίδα & εμπιστοσύνη
Η ελπίδα και η εμπιστοσύνη, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο, είναι συναισθήματα που πιθανώς να βίωσαν πιο έντονα οι γυναίκες μαθήτριες. Υπάρχει κάτι για την άγρια πίστη των γυναικών που είναι σχεδόν ενοχλητικό στους άνδρες σε ορισμένες καταστάσεις. Μπορώ απλώς να φανταστώ μερικές από τις γυναίκες να μιλούν με λόγια ελπίδας, όσο οι άντρες κοίταζαν τον τοίχο, βουτηγμένοι στην απελπισία ενώ σκέφτονταν «Αυτά τα κορίτσια έχουν χάσει το μυαλό τους».
Και επειδή οι γυναίκες είναι καλές στο να θυμούνται τα πράγματα, μόνο οι γυναίκες μπορεί να είχαν θυμηθεί τι είπε ο Ιησούς για τον ναό που γκρεμίζεται και να μεγαλώνει ξανά σε τρεις ημέρες.
Σοκ και δέος
Το σοκ και το δέος είναι οι δύο πρώτες λέξεις που έρχονται στο μυαλό για το τι θα σήμαινε σε ψυχολογικό αντίκτυπο η είδηση της Κυριακής του Πάσχα σε αυτούς τους πρώτους μαθητές. Προετοιμάζονταν να κρυφτούν, να τρέχουν ή να αντιμετωπίσουν την πίστη τους με το μαρτύριό τους στα χέρια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα καλά νέα, ακόμα κι αν ακούγονται αρχικά με αμηχανία ή σύγχυση με απίστευτο τρόπο έχουν πολύ υψηλότερο συναισθηματικό αντίκτυπο σε εμάς όταν προηγείται μια εποχή με τις χειρότερες ειδήσεις που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.
Σκεφτείτε τα απόλυτα χειρότερα νέα που θα μπορούσατε να φανταστείτε να έχετε στη ζωή σας τώρα. Στη συνέχεια φανταστείτε ότι μετά από δύο μέρες έντονου πόνου και θλίψης, έρχονται νέα που είναι ισότιμα και αντίθετα με τα προηγούμενα που σας είχαν απελπίσει.
Γέλια, δάκρυα, δυσπιστία, απιστία, ελπίδα, χαρά, δισταγμός, έκσταση, ευφορία! Το απόλυτο συναισθηματικό χάος θα πλημμύριζε στην ψυχή σας προκαλώντας ψυχολογικό τσουνάμι μέσα σας.
Αγάπη
Η αγάπη που μπολιάστηκε με ευγνωμοσύνη, δέος, φιλία, βαθιά συντροφικότητα, δικαίωση (και πιθανώς περισσότερο φόβο;) μπορεί να έχει περάσει μέσα από τις καρδιές τους κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής του χρόνου. Η πιο ιερή μορφή αγάπης, θαυμασμού, εκτίμησης, οικειότητας που συνοδεύεται επιπλέον με το θαύμα της ζωής και της ελπίδας.
Αφοβία
Αφοβία - υπάρχει καλύτερη λέξη για να περιγράψουμε αυτό που βλέπουμε να φωτίζει τα μάτια των μαθητών μετά την Ανάσταση; Είναι πιθανό ο εκφοβισμός, ο παράλυτος φόβος έναντι στις Αρχές, ενόψει του μεγαλύτερου θαύματος του Θεού μέσω του Ιησού, να είχε διαλυθεί εντελώς; Μια μορφή ανθρώπινης τόλμης απελευθερώνεται από εκείνη την ημέρα προς τα εμπρός με το αίσθημα της νίκης της ζωής έναντι του θανάτου.
Ενδυνάμωση
Αυτή η δύναμη εκφράζεται μέσα μας και βρίσκει τη θέση της στην καθημερινότητά μας. Είναι η δύναμη της ελπίδας. Είναι η δύναμη της εμπιστοσύνης στις δυνάμεις μας ή στις δυνάμεις όσων πρέπει ή επιλέγουμε να εμπιστευτούμε. Είναι η δύναμη της πίστης μας προς το ανθρώπινο είδος. Ένα είδος δύναμης που είναι το τελικό καταστάλαγμα όλων των παραπάνω συναισθημάτων, όλης της πορείας που προηγήθηκε και βιώθηκε στο διάστημα της Μεγάλης Εβδομάδας από τους μαθητές.
Επίλογος μια ματιά στο σήμερα
Εδώ και πάνω από έναν χρόνο η πανδημία του κορωνοϊού έχει δημιουργήσει ψυχολογικές συνθήκες Μεγάλης Εβδομάδας. Μας έχουν κατακλύσει διαδοχικά και κατ’ επανάληψη άπειρες μεταπτώσεις ενώ συνεχίζουμε να βιώνουμε πρωτόγνωρες συναισθηματικές καταστάσεις. Φόβος, ανασφάλεια, απελπισία, ελπίδα, χαρά, πόνος, αισιοδοξία, ανακυκλώνονται μέσα μας σε ρυθμούς ενίοτε τυφώνα. Οι συνθήκες αυτές σε άλλους είχαν ως αποτέλεσμα να τους κάνουν να χάσουν την πίστη τους – σε άλλους είχαν το αντίθετο αντίκτυπο και τους έκαναν να πιστέψουν περισσότερο.
Μια πίστη που πρέπει να συνδυάζει την αγάπη για τον άνθρωπο και την ελπίδα για ένα μέλλον και μια ηθική που θα στηρίζεται στην επιστήμη χωρίς ωστόσο να γυρίζει την πλάτη της στην ιδέα ενός κόσμου δικαιοσύνης, ισότητας, όπου θα υπερισχύει ο σεβασμός προς όλους, ο σεβασμός της διαφορετικότητας και ο σεβασμός προς τον πλανήτη. Γιατί αν υπάρχει ένα μήνυμα που πρέπει να κρατήσουμε με την Ανάσταση και μπορούμε να έχουμε ως οδηγό στη ζωή μας -σε όποιο θρήσκευμα και αν πιστεύουμε, όσο πιστοί ή άπιστοι κι αν είμαστε- είναι η υιοθέτηση μιας άδολης και ειλικρινούς αγάπης ως κινητήρια δύναμη της ψυχής μας.
